2022 Küresel Gıda Krizi başlığıyla World Food Programme tarafından yayınlanan rapora göre iklim krizi, bölgesel çatışmalar, pandeminin etkileri ile 2021'de 53 ülkede yaklaşık 193 milyon insan kriz ya da daha kötü seviyelerde akut gıda güvensizliği yaşadı. Bu sayının, 2020 yılı verilerinden 40 milyon insan daha fazla olması ise tüm zamanların en yüksek seviyesi olarak kayıtlara geçti. Maalesef gün geçtikçe yaşanan küresel ısınma nedeniyle işlerin çok daha kötüye gitmesi bekleniyor. Gıdada üretkenliğin ise yüzde 21 daha düşük olması bekleniyor.

SOSYAL FAYDA SAĞLIYOR

Buna bir de 2050'de dünya nüfusunun 9 milyarı aşmasının beklenmesi eklendiğinde, ihtiyaç duyulan gıda talebini karşılayabilmek için acilen önlem alınması gerekiyor. Yaşamın sürdürülebilmesi için en kritik nokta ise tarım ve gıdanın korunması, sürdürülebilirliği, ürünlerin uzun yıllar saklanabilmesi olarak görülüyor. Bu amaçla, son yıllarda gıda girişimciliğine ilgide artış gözlemleniyor. Gıda girişimciliği, tüm bu olumsuz tabloda sadece kâr elde etmeyi değil, aynı zamanda çok önemli derecede sosyal fayda sağlıyor.

DÜNYANIN DİKKATİNİ ÇEKEN VERİMLİLİK

Gıda girişimcileri özellikle var olan üretimdeki verimliliği artırmak ve üretilen ürünün besin değerlerinin bozulmadan uzun yıllar korunmasına yoğunlaşıyor. İsrail, Hollanda, Singapur gibi ülkelerde startup'ların verimliliğe yaptığı katkı tüm dünyanın dikkatini çekiyor. AgriTech ile birlikte FoodTech alanına yapılan yatırımların da hızla artması, önümüzdeki dönemde Türkiye'de de gıda üretiminde verim artışı sağlayan çok daha fazla girişim ve inovasyonla karşılaşacağımızın müjdesini veriyor. Bu sayımızda, Türkiye'de gıda alanında şimdiden kurdukları şirketler ile arıcılıktan gıdanın saklanmasına, takviye edici gıdadan cilt bakımına kadar birçok önemli noktalarda fayda sağlayan Farmhood, Hamata, SoilBiom ve Tech2Biology girişimlerine yer verdik.

İLERİ DÖNÜŞÜM ÜRÜNLERİ İLE AVRUPA PAZARINA GİRECEK

Bodrum'daki mandalina bahçelerindeki mahsullerini nasıl değerlendireceğini araştırırken görüştüğü çiftçi, üretici ve ziraat mühendislerinden bu mandalinaların bakımsızlık ve çok çekirdekli olması sebebiyle kalitesinin düştüğünü öğrenen Selin Arslan, burada Ar-Ge çalışmalarına ve yenilikçi teknolojiye ihtiyaç olduğunu fark etti. Böylece kurumsal hayatı bırakarak 2021 yılında gıda israfı ve yaklaşan gıda krizi ile mücadele etmek için fonksiyonel, sürdürülebilir ve yenilikçi ürünler geliştiren bir food tech girişimi olan Farmhood'u kurdu.

Geliştirdikleri baharatlı ve marinasyonlu ürünlerin satışını artırmak ve ölçeklenmesini sağlamak adına çalışmalar yaptıklarını anlatan Arslan, "2024'te ileri dönüşüm ürün gamını satışa sunmak istiyoruz. Tarım ve gıda girişimleri odaklı olarak açılan, yurt dışındaki hızlandırma ve yatırıma hazırlık programlarına başvuruyoruz. Biri ile ihracata giriş için çalışmalar yapıyoruz. Hedefimizde öncelikle düşük Ar-Ge ürünlerimizle, daha sonra da ileri dönüşüm ürünlerimizle Avrupa pazarına ihracat yapmak var" bilgisini verdi.

(Farmhood Kurucusu Selin Arslan)

ÇAM KOZALAĞINDAN VE NARDAN GELEN SAĞLIK

Çam kozalağından takviye edici şurup üreten Hande Karagedik, şimdi de nar atıklarından faydalanarak üç yeni cilt serumunu satışa sundu. Karagedik, "Üretim sürecine doğanın bize sunduğu her türlü mirası en faydalı şekilde kullanarak devam edeceğim" diyor

İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü'nde Moleküler Tıp alanında doktorasını tamamlayan Hande Karagedik, küçükken öksürdüğünde halasının çam ağacı kozalaklarından elde ederek hazırladığı karışımı formüle edip geliştirerek 2019 yılında Pinaster Pine adlı takviye edici şurubu satışa sundu. Hamata adlı şirketini de Teknogirişimcilik sermayesi destek programı ile İstanbul Üniversitesi Teknokent Entertech'te kurdu.

Karagedik, orman atık ürünlerinden hammadde üretimine dair bir projeleri olduğunu ve gelecek vadeden projeler arasında yer aldığını belirterek gelecek hedefleri hakkında şu bilgileri verdi: "Entertech bünyesinde yürüttüğümüz başka bir projemiz de Magrana... İlk ürünleri piyasaya çıkarttık. Nar atıklarından faydalanarak formülasyonlar geliştiriyoruz. Organik nar çekirdeği yağından üretilen Magrana Pure, Magrana More, Magrana Deep isminde üç yeni cilt serumu ürettik. 'Doğanın bize sunduğu her türlü doğal mirası en faydalı şekilde nasıl kullanabiliriz?' sorusuna cevaplar arayarak ürünlerimi üretmeye devam edeceğim."

(Hamara Kurucusu Hande Karagedik)

ARI KOVANLARI İÇİN AKILLI KART GELİŞTİRİYOR

Tech2BIology şirketini kuran elektronik mühendisi Dilara Üzünlü, bir yandan kovanlar için elektronik kart geliştirirken diğer yandan verimi artırıyor ve elde ettiği ürünlerin satışını yapıyor

Mesleki alanı IoT teknolojileri, yazılım, yapay zeka ve ilgili konular kapsamında kendini geliştirmesi adına elektronik mühendisi olan babası Mithat Üzünlü'nün yönlendirmesi ile akıllı kovan teknolojilerine yönelen, kendisi de elektronik mühendisi olan Dilara Üzünlü, ilk yatırımını geçtiğimiz ocak ayında alarak Tech2Biology şirketini kurdu. Şirket, kovan başına arı ve arı ürünleri veriminin artırılması, negatif etkenlerin oluşturabileceği maliyetlerin minimize edilmesini hedefliyor. Kovanlar için geliştirilen elektronik kart kullanımında mükemmel ise yüzde 90, normal ise yüzde 60, minimum oranda da yüzde 30 verim hedefleniyor.

"Elektronik kart protitimiz hazır"

Elektronik karta dair gelişmelerin devam ettiğini anlatan Üzünlü, "Prototipimiz bitti. Diğer yandan arıcılık ürünlerimizin satışını gerçekleştiriyoruz. 1507 TÜBİTAK ve KOSGEB proje başvuruları gerçekleştirme adına Bingöl arıcılık araştırma merkezi ile çalışmalarımızı başlattık. Marka tescil ve yeni projemize ilişkin patent başvuruları ile ilgili görüşmeler de gerçekleştirerek şirket değerinin artırılması adına son sürat çalışmalarımıza devam ediyoruz" açıklamasını yapıyor. Yıl sonunda yeni bir yatırım turuna çıkmayı hedefleyen şirketin planları arasında özellikle yurt dışı iş birlikleri gerçekleştirerek yurt dışından yatırım almak var.

(Tech2BIology Kurucusu Dilara Üzünlü)

HEDEF; TOPRAĞI VE BİTKİYİ BESLEMEK

Çay tarımına özel yeni nesil mikrobiyal gübre projesiyle yola çıkan SoilBiom, toprağa ve bitkiye özgü besleyici, koruyucu ürünler geliştirmek için Ar-Ge çalışmalarını sürdürüyor

Toprağa ve bitkiye özgü besleyici ve koruyucu ürünler geliştirerek başta tarım toprakları olmak üzere doğal kaynakları korumayı amaçlayan girişim SoilBiom; Atakan Yıldız, Deniz Sapaz, Umut Ferhat Başpınar ve Osman Peker tarafından kuruldu. Fikir, Eylül 2022'de 'Çay Tarımına Özel Yeni Nesil Gübre' projesiyle TÜBİTAK 1512 hibesini kazandı. Bu projeyle, çay bitkilerinden yapılan örnekleme sonrası biyoteknolojik yöntemlerle tespit edilen bakterilerin, bitki gelişimini destekleyici özelliklerini test edip çay bitkisine özgü bir bakteri formülasyonu geliştirildi. Proje sonrasında benzer yöntem uygulanarak her bitkiye ve toprağa özgü bir mikrobiyal gübre yapılması hedeflendi.

Mikrobiyal gübre başarısı

Ar-Ge çalışmaları devam eden projede ara çıktılarda bulunan bir formülü çeşitli bitkilerde deneyen ekip, iyi sonuçlar almayı başardı. Bundan sonrası için MVP'nin Eylül 2023'te hazır olması ve saksı denemelerini başlatmak. TÜBİTAK 1507 gibi başka hibe programlarına başvurarak projenin içeriğini zenginleştirecek yeni çalışmalar yapmayı planlıyorlar. Bunun yanında farklı ortaklık görüşmeleri ve çay bitkisi dışında diğer bitkiler üzerinde araştırma çalışmaları devam ediyor. Ancak ilk hedef; geliştirilen mikrobiyal gübrenin çay bitkisi üzerinde iyi bir sonuç verdiğini görmek.

(SoilBiom ekibi)