Bir zamanlar yalnızca insana özgü olan bilgi dağarcığı ve zeka, artık bir üyelik açarak ulaşabildiğimiz bir hizmet haline geldi. ChatGPT, Gemini ya da Copilot gibi araçlarla sorduğunuz her soruya bugüne kadar belki de insanlığın ürettiği en büyük bilgi havuzundan bir yanıt alıyorsunuz. Peki, 'zeka' artık bu derece erişilebilir hale geldiğinde, insana özgü en büyük değer olarak ne kalıyor? Cevabı bulmak çok da zor değil: Bağlantılarımız ve bağlarımız. Bağlantı kurarak, empati, yaratıcılık ve insana has iletişimimizle anlayış üzerine kurulan bağlarımız... Rekabetin yüksek olduğu, globalde Amazon ve Alibaba gibi Türkiye'de ise Trendyol ve Hepsiburada gibi büyük markaların piyasaya hakim olduğu, dolayısıyla dikkat çekmenin bilhassa çetin olduğu e-ticaret dünyasında insanlarla bağlantı kurmanın önemi özellikle yapay zekanın müthiş bir hızla devreye girmesiyle giderek artıyor. 2024 yılı, işletmelerin yalnızca daha akıllı ve öngörülü kararlar almasını değil, aynı zamanda müşterileriyle ve topluluklarla nasıl bağ kurduklarını yeniden gözden geçirmeleri gereken yeni bir çağın başlangıcı, bir dönüm noktası oldu diyebiliriz.

TEMEL İŞLEVSELLİĞİ DEĞİŞTİRMEDEN ÜRÜNLERE AI SÜSLEMELERİ EKLENEREK PİYASAYA SÜRÜLEN ÇÖZÜMLER

Fakat bir uyarı... Her yapay zeka (AI) çözümü eşit yaratılmıyor. Bu; kapsayıcılık ve çeşitlilikten, AI sistemlerinin karar alma süreçlerindeki etik çelişkilere; teknolojik kabiliyet ve altyapılardan, kullanılabilirlik ve uygulanabilirliklerine; regülasyon ve inovasyondan, veri güvenliği ve şeffaflığa kadar geniş bir çerçevede tartışmaya açık bir konu. Burada dikkat çekmek istediğim, yapay zekanın kullanılabilirlik, uygulanabilirlik ve inovasyon bağlamında değerlendirilmesi gerektiği... Örneğin, piyasada birçok şeyi vaat eden AI uygulaması türüyor ama eski teknolojilerin üzerine makyaj yapılmış gibi duran araçlarla dolu. 90'ların sembollerinden, Microsoft'un çok meşhur ama bir o kadar da kullanılmayan asistanını 'Clippy'yi hatırlar mısınız? Biraz onu çağrıştırıyor bu durum, temel işlevselliği değiştirmeden ürünlere AI süslemeleri eklenerek piyasaya sürülen çözümler. Elbet, AI alanında geliştirmelerin ve eklentilerin nihai faydalı kullanım alanları, çok çeşit deneme yanılma sürecinden geçerek ortaya çıkacak. Ama bu tür uygulamaların ömrü bir/ iki yıl ve günün sonunda gerçek dönüşüm teknolojiyi yeniden inşa eden, yapay zekayı sistemlerinin merkezine yerleştirenlerden gelecek gibi gözüküyor.

YAPAY ZEKA E-TİCARETTE NASIL FARK YARATIYOR?

E-ticaret, her zaman yenilikçiliğin öncüsü oldu. Çevrimiçi iletişim ve bağlantılı teknoloji çözümlerinin günümüzdeki etki seviyesine gelmesinde bu sektörün büyük payı var. Pandeminin e-ticaret ve online alışveriş trendini çarpıcı ölçekte yükselttiğinin bugün hepimiz farkındayız. Birçok alandan farklı olarak pandemi etkileri kırıldığında online alışveriş popülaritesi düşmedi. 2021'de satışların yüzde 17,8'i çevrimiçi yapılırken, iki yıl sonra bu oran yüzde 20,8'e yükseldi ve 2025'de satın alımların dörtte birinin online olacağı öngörülüyor. Her ne kadar online satış trendi büyüse de dediğimiz gibi rekabet de büyük ve günümüzde geldiğimiz noktada satıcılara göre ürünün kendisi artık satış rakamlarını artırmak için yeterli olmuyor. Peki, bu kalabalığın arasından öne çıkmak için AI e-ticaret alanında nasıl fark yaratıyor? Sektörü şekillendirecek başlıca kullanım alanlarını inceleyelim.

KİŞİSELLEŞTİRİLMİŞ ÜRÜN ÖNERİLERİ

E-ticarette yapay zeka destekli kişiselleştirilmiş ürün önerileri, müşteri deneyimini dönüştüren en etkili araçlardan biri... Bu teknoloji; müşterilerin geçmiş alışveriş alışkanlıklarını ve tarama davranışlarını analiz ederek en uygun ürünleri sunar. 'sizin için öneriler' veya 'bu ürünü alanlar şunları da aldı' gibi özellikler bu teknolojinin yaygın örnekleri arasında yer alıyor. Global moda markası Shein, tedarikçilerine sağladığı yapay zeka yazılımı ile müşteri tercihlerini analiz ederek gerçek zamanlı üretim yapabilen bir model geliştirdi. McKinsey verilerine göre bu sayede müşteri memnuniyeti ve bağlılık artırılırken, pazarlama maliyetlerinde de yüzde 10-30 oranında azalma sağlandı. Kişiselleştirme, müşterilerin aradıkları ürünlere hızla ulaşmasını sağlarken, markalar için çapraz satış ve ek satış fırsatları yaratıyor. Bu teknoloji, e-ticaret rekabetinde müşteri bağlılığı yaratmak isteyen markalar için vazgeçilmez bir araç haline geldi.

DAHA AKILLI ARAMA DENEYİMİ

Yapay zeka destekli arama motorları, müşterilerin arama niyetlerini analiz ederek doğru ve anlamlı sonuçlar sunuyor. Google'ın yakın zamanda tanıttığı 'AI Genel Bakışları' özelliği, karmaşık arama sorgularına hızlı ve doğru yanıtlar sunarak kullanıcı deneyimini geliştirmeyi hedefliyor. Örneğin, "En yakın, hızlı teslimat yapan ve yüzde 30 indirim sunan kadın ayakkabı mağazası" gibi bir sorguya, yapay zeka destekli sistemler daha kişiselleştirilmiş ve uygun sonuçlar sunabilir. Kullanıcıların filtreleme tuşları ile istediği özellikleri belirlediği çok adımlı bir süreci bir cümlede sorarak arama süreçlerini hızlandırabilecek niteliklerde, yapay zeka ile desteklenen arama sonuçlarının, bu tür karmaşık aramalar için ideal bir çözüm sunması müşterilerin ürünlere daha hızlı ulaşmasını sağlarken, markaların dönüşüm oranlarını artırmasına da yardımcı oluyor. Görüntü tanıma teknolojileri de kullanıcıların fotoğraf yükleyerek veya çekerek benzer ürünleri bulmasını sağlayan güçlü bir yöntemle ön plana çıkıyor. Özellikle moda ve ev dekorasyonu gibi görselliğin önemli olduğu sektörlerde, bu teknoloji alışveriş deneyimini ileri seviyelere taşıyacak nitelikte. Bugün Pinterest ve Google Lens'te bunun nasıl bir deneyim olduğunu keşfedebilir, mesela bir koltuk fotoğrafını kullanarak, benzer tasarımları içeren seçeneklerini bulabilirsiniz.

CHATBOT'UN ÖTESİNDE AI ASİSTANLARI VE SOHBETE DAYALI TİCARET

Chatbot'lar ve sanal asistanlar, müşteri hizmetlerinden öteye geçerek alışveriş süreçlerini kişiselleştiren güçlü araçlar haline geldi. Doğal dil işleme (NLP) ile güçlendirilmiş chatbot'lar, müşterilerin karmaşık taleplerini anlayarak uygun çözümler sunabiliyor. Sipariş takibi, iade süreçleri gibi konularda 7/24 destek sağlayarak müşteri memnuniyetini artırıyor. Örneğin kendi teknolojimiz olan Atlas Space platformunda e-ticaret markaları için yapay zeka destekli markalara özel eğitilmiş AI asistanlar geliştirdik. Bu asistanlar, sanal mağazada sesli ve yazılı komutlarla müşterilere etkileşimli rehberlik yapabiliyor. Bunun yanı sıra sesli komutla çalışan Amazon Alexa ve Google Assistant gibi sistemler, kullanıcıların ürün siparişi vermesini veya kişiselleştirilmiş öneriler almasını sağlıyor. Statista verilerine göre 2025'e kadar evlerin yüzde 75'inin sesli arama özelliğine sahip cihazlara sahip olması bekleniyor. Bu tür teknolojiler, alışveriş deneyimini kolaylaştırarak sepet terk oranlarını azaltıyor ve markaların dönüşüm oranlarını yükseltiyor.

FİYAT OPTİMİZASYONU VE TAHMİNLEME

Doğru fiyatlandırma, e-ticaretin rekabetçi dünyasında markaların hem kârlılıklarını koruması hem de müşteri çekmesi açısından kritik bir rol oynuyor. Yapay zeka destekli araçlar, talep, stok durumu ve rakip fiyatları gibi faktörleri analiz ederek dinamik fiyatlandırma stratejileri geliştirebilecek nitelikte. Örneğin yılbaşı gibi yoğun alışveriş dönemlerinde AI, en uygun indirim oranlarını hesaplayarak hem müşterileri memnun eder hem de markaların kâ marjlarını korur. Bunun yanı sıra tahmine dayalı analizlerle markalar yalnızca anlık stratejiler geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda gelecekteki talepleri öngörerek stok yönetimlerini daha etkili bir şekilde planlayabilir. Bu yaklaşım, gereksiz stok maliyetlerini azaltırken, müşterilere de aradıkları ürünleri her zaman sunma avantajı ile kesintisiz bir deneyim sağlar.

STOK YÖNETİMİ VE LOJİSTİK

Yapay zeka, e-ticarette stok yönetimi ve lojistik süreçlerinde otomasyon desteği sağlayarak karmaşık operasyonel süreçlerde verimliliği artırıyor. Gerçek zamanlı veri analizine dayalı AI araçları, stok seviyelerini izleyerek, talep değişimlerine hızla yanıt verilmesini sağlıyor. Örneğin depolarda gerçek zamanlı veri toplayarak otonom robotlar ve görüntü tanıma teknolojisiyle stok yönetimini optimize eden Fellow AI gibi sistemler, eksik ürünlerin yeniden sipariş edilmesini otomatikleştirirken teslimat sürelerini kısalarak işletmelerin operasyonel ve lojistik süreçleri güçlendiriyor. McKinsey'ye göre, AI kullanımı lojistik maliyetlerini yüzde 15, hizmet kalitesini ise yüzde 65 oranında iyileştirebiliyor. Hızlı teslimatın müşteri memnuniyeti için öncelikli olduğu göz önüne alındığında, AI destekli çözümler markalar için öncelikli hale geliyor. Ayrıca, robotik sistemler, özellikle büyük ölçekli e-ticaret operasyonlarında, malzeme taşıma ve depo yönetimi süreçlerinde en hızlı büyüyen teknolojilerden biri olarak öne çıkıyor. E-ticaret, yeni jenerasyonların teknoloji okuryazarlığının üstün seviyelere erişmesi ve yapay zeka alanındaki kabiliyetlerin gelişmesiyle ışık hızında dönüşüyor. Yapay zeka, sadece bir araç değil; işletmelerin nasıl çalıştığını, müşterileriyle nasıl bağ kurduğunu ve nasıl büyüdüğünü yeniden tanımlayan bir devrim yaratacak mı, hep beraber deneyimleyeceğiz.