2022 itibarıyla hazır giyim ihracatında bir düşüş trendi görülürken Türk hazır giyim sektörünün rekabetçiliğini kaybetmeye başladığına şahit oluyoruz. Dünya üzerinde yaşanan savaşların ve ekonomik dalgalanmaların pek çok sektörü derinden etkilediğini düşündüğümüzde bu tablo elbette sürpriz değil. Ancak hazır giyim ihracatçıları için bir zorunluluk olarak lanse edilen Yeşil Mutabakat Uyum Süreci'nin getirdiği fırsatları gözden kaçırmamak önemli. Zira dünyanın en büyük hazır giyim ihracatçısı olan Çin'in Batı ile olan ekonomik savaşı devam ediyor. Böyle bir tabloda Türk hazır giyim ihracatçılarının aslan payını alıp alamayacağını ise zaman gösterecek. Market Data Forecast'in verilerine göre, küresel hazır giyim pazarının 2024'ten 2032'ye kadar yüzde 8,12'lik Yıllık Bileşik Büyüme Oranı (YBBO) ile 2032'de 1.97 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. TİM'in verilerine göre Türk hazır giyim sektörü ise 2024'ü 17.9 milyar dolar ihracatla kapattı. Özellikle, sürdürülebilirlik ve inovasyon odaklı üretim süreçlerine geçiş yapan ihracatçıların global pazardaki ihracat hacmini artırması mümkün olacak. Gelin önce hazır giyim sektörünün ihracat gündemine bakalım ardından da uzmanlar ve röportajlar eşliğinde konuyu derinlemesine ele alalım...

FİNANSMAN MALİYETİNDE DÜŞÜŞ BEKLENTİSİ

Texhibition İstanbul Fuarı'nın açılışında konuşan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, faizler geriledikçe yatırım iştahının artmaya başladığını belirterek, "Göreceksiniz yaza doğru çok daha gerilere gelen finansman maliyetleriyle karşılaşacağız ve bunlar, sizlerin yatırım ve işletme ihtiyacını karşılamada çok yardımcı olacak" dedi. Ticaret Bakanı Bolat, geçen yıl ihracatçılara sağladıkları 24.7 milyar liralık destekleri 2025'te 33 milyar liraya yükselttiklerini belirterek "Yine tekstil, giyim, deri, ayakkabı ve mobilya olmak üzere istihdam yoğun sektörlere verdiğimiz ihracat prefinansman kredisinden 1 milyar lirayı sizlere ayırdık" açıklamasında bulundu.

YEŞİL MUTABAKATA UYUM

Mevcut ihracat potansiyelimizi önemli ölçüde etkileyen başlıklardan biri de yeşil mutabakata uyum. Zira Gümrük Birliği Anlaşması ve Türkiye'nin toplam ihracatı içinde yüzde 40'ın üzerinde aldığı pay dikkate alındığında dış ticarette Türkiye'nin en önemli partneri olan Avrupa Birliği (AB) ile gelecek dönemde ticaretin kurallarını sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşüm belirleyecek. AB tarafından 'Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (SKDM)' kapsamında belirlenen beş sektör (demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre, elektrik ve hidrojen) ile tekstil ve hazır giyim sektörlerinin yeşil dönüşüm sürecinden en hızlı ve en fazla etkilenen sektörler olacakları öngörülüyor. Bu süreci kolaylaştırmak için hazırlanan Avrupa Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteği'nin Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte ihracatçı firmaların, Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında kurumsal sürdürülebilirlik odaklı dönüşümlerini sağlayabilmeleri için farkındalığın oluşturulması, mevcut durum analizinin yapılması, bu durumun iyileştirilmesine yönelik yol haritasının belirlenmesi, şirketlerin ulusal ve uluslararası fonlara erişimlerinin kolaylaştırılması hedefleniyor. Oluşturulan destek modeliyle, olgunluk seviyesi fark etmeksizin firmalar için zorunluluk ve belirsizlik olan bu süreç, kriterleri ve parametreleriyle tanımlanacak, nerede durduğu ve nereye varması gerektiği belirlenecek, altyapının dönüştürülmesi konusunda yol gösterilecek. Yeşil Mutabakat'a Uyum Projesi Desteği'nin bu hedefleri doğrultusunda, şirketlerce alınan danışmanlık hizmeti giderleri, 5 yıl süresince, yüzde 50 oranında ve toplamda 10 milyon liraya kadar Ticaret Bakanlığı tarafından desteklenecek.

ÇİN VE BATI ARASINDAKİ EKONOMİK SAVAŞ TÜRKİYE İÇİN FIRSAT

ABD ve AB bir süredir Çin ile ticari ilişkilerinde daha dikkatli bir yaklaşım benimsiyor. İnsan hakları, ulusal güvenlik ve ekonomik rekabet gibi faktörlerin bu yaklaşımda etkili olduğu konuşulurken tam bir ambargo olmasa da uygulanan çeşitli kısıtlamalar ve ek vergilerle Çinli ürünlerin AB ve ABD pazarlarına erişimi her geçen gün zorlaşıyor. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı (TGSD) Toygar Narbay; Yeşil Mutabakat'ın aslında bir bakıma, Avrupa'nın Çin ve Uzak Doğu'dan ürün tedarik etme stratejisini gözden geçirdiği ve kendi sanayisini daha rekabetçi hale getirebilmek amacıyla ortaya koyduğu bir düzeltici politika olduğunu belirtiyor. Yani Çin ve Batı arasındaki ekonomik savaş Türk ihracatçıları için yeni fırsatlar doğurabilir.

İHRACAT ORANLARI 2024 BOYUNCA DALGALANDI

Tim'in 2024 ve 2025 hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı oranlarına yer verdiği tabloda, oranların 2024 yılı boyunca dalgalı bir seyir izlediği dikkat çekiyor. yılın ikinci yarısında daha istikrarlı bir grafik yakalansa da, 2025 yılının ilk iki ayında ihracat oranları önceki yılın aynı dönemine göre daha düşük seviyelerde gerçekleşti

8 bin 500 ihracatçıya yeşil pasaport verilecek. Bu adım, ihracatçıların küresel ticaretteki rekabet gücü artırmasını sağlayacak.

Mal ve hizmet ihracatçılarına sağlanan Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) destekleri, 2025 yılında 33 milyar TL'ye çıkarıldı.

2024 yılında Türk Eximbank tarafından ihracatçılara kredi ve sigorta desteği olarak toplam 48.7 milyar dolarlık destek sunuldu. 280 milyar dolarlık yeni hedef kapsamında ihracatçılara nefes aldıracak güçlü finansman çözümlerine odaklanan devlet yetkilileri, bu doğrultuda 2025 yılındaki Türk Eximbank destek hedefini 50 milyar dolara yükselttiğini açıkladı.

Türk Ticaret Bankası'nda limiti olan ihracatçı adedi bin 500'e çıkarılacak. Kredi kullandırılan ihracatçı adedi bine yükseltilecek. İhracatçıya tahsis edilen kredi limiti 150 milyar TL'ye çıkarılacak. İhracatçıya kullandırılan kredi tutarı 62 milyar TL'ye yükseltilecek.