Pandemi sürecinde 250'nin üzerinde çevrim içi sunuş yaptım. Bazı kurumların, bu zorlu süreci içinde bulundukları iş kolu ve nakit akışından bağımsız olarak daha kolay, bazılarının ise daha zor geçirdiklerine tanık oldum. Bu süreci iyi yöneten kurumların iki özelliği olduğunu gördüm. Değerlere dayalı güçlü bir kurum kültürü ve çalışanlarıyla bağ kuran ve empatik ilgi gösteren yöneticilere sahip olmak... Pandemi döneminde olduğu gibi sarsıntılı dönemlerde ve değişim süreçlerinde kültür ve değerler, devamlılığın ve bütünleşmenin, yenilenmenin ve sürdürülebilirliğin temelini oluşturur. Kurum kültürü değerler, inançlar ve davranışlar temelinde bir grup insanın birlikte çalışma biçimini belirler. Bu kültürü lider yaratır. Dolayısıyla kültürü değiştirmek gerekiyorsa bunu ya lider değiştirir ya da lideri değiştirmek gerekir. Değerler niyet ve arzularımıza enerji verir, harekete geçirir ve kararlarımız için pusuladır. İnsanların verdiği kararlar, bir amaca yöneliktir ve değerlerin yansımasıdır. Bu amaç, bireysel ve toplumsal ihtiyaçların karşılanmasına yöneliktir. İnsan değer verdiğine ihtiyaç duyar. Çalışanları motive eden de ihtiyaçlarının karşılanmasıdır. Düşük gelir düzeyinde maddi ihtiyaçlar ağır basarken; orta gelir düzeyine çıktıkça değer görmek, iyi arkadaşlık gibi psikolojik ihtiyaçlar öne çıkar. Günümüzde iş hayatı, dünyaya yön veren üçüncü kurum olmuştur. Topluma yön veren her kuruluşun sorumluluğu olması gerekirken, günümüz iş hayatının bu tür bir geleneğe ve role sahip olduğunu söylemek zordur. Kapitalizmin, temel kabulüne göre müdahale edilmeyen piyasanın kendi kendini düzenleyeceği ve sınırsız büyümenin mümkün olduğu yönündeki sınanmamış hipotezleri, toplumun bütünü için beklenen sonuçları ortaya çıkartmaktan henüz çok uzaktır.

Pandemi döneminde olduğu gibi sarsıntılı dönemlerde ve değişim süreçlerinde kültür ve değerler, devamlılığın ve bütünleşmenin, yenilenmenin ve sürdürülebilirliğin temelini oluşturur.

DEĞERLER NEYİ AMAÇLAR?

Değerler yaşamak için kurallar ve kararlar için de pusuladır. Belirli bir sonucu elde etmek için izlenecek yol konusunda en derinde yatan inançlardır. Değerler, davranışlarla dünyaya yansır. Bir kurumun değerleri, kurumdaki herkesin, liderler ve yöneticiler dahil, nasıl davranmalarının beklendiği konusunda açık bir deklarasyondur. Değerler, soyut ve kişilere göre yoruma açık özellikler taşır. Bu nedenle bir kurum içinde değerlerle çelişen karar ve uygulamaları, kavram karışıklığı yaratarak, çok konuşup hiçbir şey söylemeyerek; genel doğruyu destekleyen bir cümlenin arkasından 'ama' deyip, esas cümlede verdiği mesajın tersini savunan bir yan cümle kurarak, örtmek ve 'haklı gözükmek' mümkündür. Değerler bedel ödetir. Kişisel olarak hazzın ve çıkarın, kurumsal olarak ise kârlılığın ve kısa dönemli rekabet avantajının önünde engeldir. Bedelini ödemediğimiz bir değere sahip olduğumuzu iddia edemeyiz. Yapılan araştırmalar bir kurumun iş sonuçları ile kurum içinde geçerli olan değer arasında kuvvetli bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca aynı araştırmalar kurum çalışanlarının değerleriyle de kurum değerleri arasında da ilişki olduğunu göstermiştir. Bir topluluğun gücü, o topluluğu oluşturan bireylerin paylaştıkları ortak değerlere olan bağlılığı ile ölçülür. Güçlü bir kurum kültürüne sahip kuruluşlarda değerler, kurumun bir üyesi olarak kabul edilmenin kuralıdır. Böyle bir kuruluşta kurallara uygun davrananlar iyi sonuçlar alırlar ve kurum içinde yükselirler.

SONUÇ

Etik de tıpkı hukuk gibi, herkes için gereklidir. Şirketlerin, ahlaklı davranışı kolaylaştıracak ve ödüllendirecek bir kurum iklimi geliştirmeleri beklenir. Bunun için de kurum kültürünün ölçülmesi, insan kaynakları ve kurumsal iletişim stratejilerinin hedeflenen yönde yapılandırılması gerekir. Böylece kurumların sadece kâr etmek ve hisse değerlerini yükseltmenin ötesine geçen bir anlayışa sahip olmaları mümkün olacaktır.