GÜBRETAŞ, tarım sektörüne kimyevi gübre girdisi sağlamak ve verimliliği artırmak amacıyla 1952'de kuruldu. Türkiye'nin ilk kimyevi gübre fabrikası olan İskenderun'daki tesislerinde 1954'te üretime başlayan GÜBRETAŞ'ın ana hissedarı yüzde 75 payla Tarım Kredi Kooperatifleri. Geri kalan hisseleri ise 1986'daki açılışından itibaren Borsa İstanbul'da işlem gören ilk 15 şirketten biri olarak, halka arz edilmiş durumda. GÜBRETAŞ'ın, Tarım Kredi Kooperatifleri'yle 2001'den beri stratejik iş birliği çerçevesinde sürdürdüğü başbayilik sözleşmesiyle, sektörde ürün bulunurluğunu ve sürdürülebilir tarımı garanti altına alan bir konumda olduğunu belirten şirket genel müdürü İbrahim Yumaklı, "Bitkiye ve bölgeye özel ürünlerin de yer aldığı 110'dan fazla bitki besleme ürününü, Türkiye genelindeki 2 bin 800'e yakın satış noktasında üreticilerin hizmetine sunmayı, tarımda verim ve kalite artışına katkı sağlamayı sürdürüyoruz" diyerek, sorularımızı yanıtladı.

>GÜBRETAŞ'ın bilinçli ve sürdürülebilir tarım için Ar-Ge yaklaşımı nasıl?

Artan bir ivmeyle devam eden Ar-Ge çalışmalarımızı, Mayıs 2018'de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın onayıyla Kocaeli-Yarımca'daki Ar-Ge merkezimiz üzerinden uygulamaya başladık. Aynı yıli Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü'nün (TAGEM) desteğiyle sektör açısından önemli bir projeyi başlattık. Yürütücülüğünü GÜBRETAŞ'ın yaptığı bu projede, 6 Tarımsal Araştırma Enstitüsü, 2 üniversite ve 2 özel şirket de proje ortağı olarak yer alıyor. Proje kapsamında yarı-kurak iklim kuşağında olan ülkemizin klasik gübre uygulamaları sırasında yaşadığı bitki besin maddesi kayıplarını önlemek amacıyla toprak altına sıvı gübre uygulama makineleri ile bitkiye özel sıvı gübreler geliştirmekteyiz. İki yılı başarıyla tamamladığımız projenin 2022'de tamamlanması planlanıyor.

2019'da Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Biyoteknoloji Enstitüsü ile 10 yıllık Ar-Ge iş birliği protokolü imzaladık. Geçtiğimiz yaz kabul edilen ortak TÜBİTAK 2244 Sanayi Doktora programı ve 2020 sonbaharında üniversite kampüsünde hizmete açtığımız Ar-Ge serası ile bu iş birliğinde somut adımlarımızı sürdürmekteyiz. Geçen yıl Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Biyomühendislik Bölümü'yle de iş birliği sözleşmesi imzaladık ve bor içeren yeni nesil gübre geliştirme amaçlı TÜBİTAK 1505 proje başvurumuz kabul edildi.

GÜBRETAŞ Ar-Ge Merkezi bünyesinde tamamlayıp, 2020 Kasım ayında hizmete açtığımız mikrobiyoloji laboratuvarının da şirketimiz ve sektörümüz için yüksek teknoloji içerikli ürünler geliştirme ve biyoteknolojik çalışmalar yapma konusunda önemli katkılar sağlayacağına inanıyorum.

Model Üretim Alanları ile farkındalık yaratıyor

>İklim ve gıda krizi uyarıları karşısında GÜBRETAŞ ne gibi çalışmalarla fark yaratıyor?

Gıda arz güvenliğinde tarımsal üretimdeki sürdürülebilirliğin ve tarım sektörünün kritik rolü var. Uzmanlık alanımız olan bitki besleme ürünlerinin en doğru ve etkili şekilde kullanımı yoluyla topraklarımıza ve üreticilerimize fayda sağlamayı amaçladığımız 'Model Üretim Alanları' projesini yürütmekteyiz. Son 4 yılda Türkiye genelinde 100'e yakın Model Üretim Alanı kurduk. Ülkemizde tarımı yaygın olan 15'ten fazla üründe verim ve kalitenin artırımı için önder üreticiler, ekimden hasada kadar uzman ziraat mühendislerimizin danışmanlığında sürdürülebilir tarım uygulamaları yürüttü. Türkiye'nin tarımsal üretim yapılan her noktasında bilinçli besleme ile sürdürülebilir tarım hakkında farkındalık kazandırmak misyonuyla hareket ettiğimiz Model Üretim Alanları'nda toprak ve yaprak analizlerine göre oluşturulan bitki besleme reçetesinin tüm uygulama aşamalarını ekimden hasada kadar profesyonel bir ekiple filme alarak, dijital kanallarımızdan üreticilerimize ulaşmaya devam ediyoruz. Üreticiye her kanaldan ulaşarak fayda sağlamak önceliğimiz. Üreticiler yetiştirdikleri mahsulde verim ve kaliteyi artırabileceği bitki besleme yöntemleri hakkında danışmanlık hizmeti de alabiliyor. Sektördeki farkımız, bu noktada ortaya çıkıyor. Tarımsal üretimin devamlılığı ve topraklarımızın geleceği konusunda sorumluluk bilinci ile çalışıyoruz.

Üretim ve satış performansında artış

>GÜBRETAŞ'ın 2021 yılı hedefleri nasıl?

Yeni durumlara adaptasyon ve güçlü bir çözüm üretme kabiliyetimizle pandemiden kaynaklanan olumsuzlukları etkili bir şekilde yönettik. Tüm operasyonlarımız kesintisiz sürdü. Tarımsal üretimin aksamaması için gübre tedariki noktasında dünya piyasalarını yakından izledik. Hammadde ve emtia hareketlerindeki gelişmelere ilişkin öngörülerimizi 2021'in ilk yarısında da performansımıza yansıtmayı başardık. Türkiye faaliyetlerimizde, bu yılın ilk 6 ayında çeşitli bileşimlerde 394 bin 725 ton katı gübre, 35 bin 285 ton ise sıvı ve toz gübre ürettik. Geçen yılın aynı dönemine göre toplam üretimde yüzde 42 artış sağladık. Bağlı ortaklıklarımızın da katkısıyla konsolide net satış geliri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 43 artışla, 3 milyar 850 milyon TL'ye ulaştı. İkinci çeyrekte konsolide net dönem kârımız ise 258 milyon TL oldu.

Odağında tüm ekosisteme fayda sağlayan projeler var

>Sürdürülebilirlik noktasında aldığınız inisiyatifler ve projeleriniz var mı?

Sürdürülebilirlik konusunu uçtan uca ele alıyoruz. Tesislerimizde üretimin ve şirket içinde operasyonel faaliyetlerin sürdürülebilirliğini Endüstri 4.0 yaklaşımıyla, yalın altı sigma ve 2016'den beri kurum kültümüzün bir parçası haline gelen GÜBRETAŞ Mükemmelik Sistemi gibi projelerle sağlıyoruz. Çalışma ortamlarının güvenliğinden, faaliyetlerdeki verimliliğe ve ürünlerimizdeki kaliteye kadar sürdürülebilirliğin tüm operasyonel süreçlerimizde sağlanabilmesi, nihai olarak tarımsal üretimdeki en önemli girdi olan gübrenin üreticiye kalite standartlarımız çerçevesinde aksaksız ulaşmasını sağlıyor. Yatırım çalışmalarıyla operasyonel faaliyetlerimizde ürün çeşitliliği ve maliyet optimizasyonun da sağlanması tarımsal üretim tarafında üreticilerin faydasına oluyor.

Çevresel sürdürülebilirlik, 'Bu topraklara değer katıyoruz' mottomuzun ve kurum felsefemizin bir parçası. Yarımca Tesisleri'nde atık yönetimini sağlamak, israfı engellemek ve kaynakları daha verimli kullanabilmek için sektörde sıfır atık belgesi alan ilk şirket olarak sıfır atık uygulamasını sürdürüyoruz. Tesis yemekhanesinden çıkan biyobozunur atıkların da komposta çevrilerek toprak iyileştirici olarak kullanılmasını sağlayacak çevreci sistem kurmayı planlıyoruz. İskenderun'daki depolarımızın çatısına güneş paneli kurarak kendi enerjisini üreten tesis haline getirdik.

Tesislerimizdeki üretimin sürdürülebilirliği için hammadde ve enerji konusuna nasıl yaklaşıyorsak, ülkemizde tarımsal üretim alanındaki sürdürülebilirliği de aynı özenle ele alıyoruz. Tarımsal üretimde verimlilik ve sürdürülebilirlik yoluyla üreticilere fayda sağlayan projeleri geliştirmek birinci önceliğimiz. Arazide reçetelendirme faaliyetleri, üretici bilinçlendirme ve toprak analizi eğitimleri, dijital danışmanlık hizmetleri ve Model Üretim Alanları projesi gibi birçok çalışmayla üreticileri bilimsel yöntemlere ve sürdürülebilir tarım uygulamalarına teşvik ediyoruz.