Dünya büyük bir iklim krizi daha doğrusu sürdürülebilirlik açısından sıkıntılı bir gelecekle karşı karşıya... Üstesinden gelmek, daha iyi bir geleceğe ulaşmak için neler yapılmalı sorusunun yanıtı ise 2015 yılında Birleşmiş Milletler'in 2030 yılına kadar gerçekleştirilmesi gereken 17 maddelik Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri listesinde gayet net sıralanmış vaziyette. 7'nci madde ise erişilebilir ve temiz enerjiye odaklanmış durumda ve diğer tüm maddelerin gerçekleşebilmesi için de kilit öneme sahip. Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı'na (IRENA) göre Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'nin 7'nci maddesi ancak ve ancak 2030 yılına kadar yenilenebilir enerjiye yılda 1.7 trilyon dolar yatırım yapılması halinde gerçekleşme yoluna girebilir. Halihazırda pek çok ülke, şehir, kurum, bu doğrultuda 2050 yılına kadar net sıfır emisyon taahhüdünde bulundu ancak Dünya Bankası Enerji İlerleme Raporu-2022'ye göre, 7'nci madde hedefine 2030'a kadar ulaşmak mümkün görünmüyor. Dünyanın çok daha samimi, büyük ve kolektif bir çaba içerisinde olması şart.

ÇARE, YENİLENEBİLİR ENERJİYE GEÇİŞTE

2030'a kadar yenilenebilir enerjinin küresel elektrik üretiminin %25'inden fazlasını oluşturacağı tahmin ediliyor. Farklı yenilenebilir enerji kaynaklarının 2023 itibarıyla küresel elektrik üretimindeki payları; hidroelektrik %6.8, rüzgar %5.3, güneş %3.1, biyokütle %2.1, jeotermal %0.4, diğer %2.3 ve toplam yenilenebilirler %19.9.

2023 yılı mart ayı sonu itibariyle Türkiye'de üretilen elektriğin %22'si hidroelektrikten elde ediliyor. Genel olarak dağılım ise şöyle: %30,3 hidrolik enerji, %24,3 doğal gaz, %20,9 kömür, %11 rüzgâr, %9,4 güneş, %1,6 jeotermal ve %2,5 diğer kaynaklar. Görüldüğü gibi hem küresel hem ulusal ölçekte gidişat hiç parlak değil.

YAPAY ZEKANIN YENİLENEBİLİR ENERJİYE GEÇİŞTE NASIL BİR KATKISI OLABİLİR?

1-Yapay zeka; güneş panelleri, rüzgâr türbinleri ve diğer yenilenebilir enerji altyapılarının konumlanacağı en iyi yerleri belirlemek için kullanılabilir. Bunu hava durumu, coğrafi, demografik ve diğer verilerin analizlerini yaparak başarabilir. Yenilenebilir enerji kaynaklarının yerleştirilmesini optimize ederek büyük verimlilik artışı sağlayabilir.

2-Yapay zeka; daha verimli ve daha ekonomik olan yeni güneş paneli malzemelerini ya da daha güçlü ve verimli rüzgâr türbinlerini geliştirmek için kullanılabilir. Yeni yenilenebilir enerji teknolojilerinin geliştirilmesinde büyük avantajlar sağlayabilir.

3-Yapay zeka; şu anda insanlar tarafından yapılan yenilenebilir enerji sistemlerini izlemek ve sorunları belirlemek böylece enerji kaynaklarının yönetimini ve bakımını optimize etmek gibi görevleri otomatikleştirebilir. Örneğin türbinlerin veya panellerin ne zaman bakıma ihtiyaç duyacağını tahmin edebilir. Böylece onarım maliyetleri ve sürelerini azaltır.

4- Enerji talebini tahmin ederek ve enerji üretimini ve depolamayı bu talebe göre düzenleyerek enerji verimliliğini artırabilir. Sistemsel iyileştirmelerle gelişimi hızlandırabilir.

2030'a kadar yenilenebilir enerji teknolojilerinin ve yapay zekanın entegrasyonu enerji sektörünün geleceğini şekillendirecek, bu da enerji üretimini daha sürdürülebilir, verimli ve düşük maliyetli hale getirerek küresel enerji dönüşümünü hızlandıracaktır.