Tarım devrimi; toplumların sosyo-ekonomik yapılarında devrimsel dönüşümler yaratan bir süreç. İnsan topluluklarının avcılık ve toplayıcılıktan yerleşik düzene geçip tarıma odaklanmalarını temsil ediyor. 2.5 milyon yıllık insanlık tarihinde çok önemli bir dönüm noktasından bahsediyoruz. İnsanoğlu, avcılık-toplayıcılık düzeninden, ihtiyaçlarını karşılamak için yaşadığı çevreyi aktif olarak değiştiren bir yapıya büründü. İlk kez 12 bin yıl önce Mezopotamya'da yerleşik düzene geçildiği dikkat çekiyor. Bu da yeni bir kültüre geçişi tetikliyor. Bitkileri toplayıp, hayvanları avlayarak göçebe olarak yaşayan insanoğlu, artık bitki ve hayvanları ehlileştirme kabiliyetini kazanıyor. Göç etmek yerine köylerde yerleşik düzene geçiyor. Toplayıcılık ve avcılıktan yerleşik düzene geçilmesi ise 1'inci tarım devrimi olarak tanımlanıyor.

ÜRETİM SÜREÇLERİ DİJİTALLEŞİYOR

M.S. 700'lerde 2'nci tarım devrimi gerçekleşiyor. Çin, Mezopotamya ve Anadolu'da üretilen hayvan ve bitkilerin ticareti başlıyor. 1800'lerde İngiltere'de sanayi devriminin başladığı dönemde, endüstri ve tarımın yolu kesişiyor. Aynı topraktan daha fazla verim alabilmeye yönelik adımlar atılıyor. Birinci sanayi devrimi, su ve buhar gücü etrafında üretim sürecini organize ediyor ve beraberinde mekanikleşmeyi getiriyor. İkinci sanayi devriminde elektrik ile üretim süreci kitleselleşiyor. Üçüncü sanayi devriminde ise elektronik ve bilgi işlem teknolojileri ile otomasyon mümkün hale geliyor. 4'üncü sanayi devrimi olarak öne çıkan endüstri 4.0 ise üretim sürecinin dijitalleşmesi ve makinelerin birbirleriyle iletişime geçmesini tetikliyor. Endüstri 4.0 ilk kez 2011'de Almanya'daki Hannover Fuarı'da dile getirildi. Endüstri 4.0 haritasını Alman Hükümeti'ne hazırlayan ve sunan çalışma grubunda yer alan Bosch ve Siemens gibi markalar da bu alanın öncüleri oldu.

ENDÜSTRİ 4.0'DAN TARIM 4.0'A

İmalat sektöründe endüstri 4.0 ile öne çıkan sürdürülebilirliği, verimliliği ve erken başarıyı gören diğer sektörler de kendi sektörlerinin sonuna 4.0 ekleyerek dijitalleşme sürecinin bir parçası oldu. Bunun sonucunda lojistik 4.0, eğitim 4.0, sağlık 4.0 gibi yapıların oluştuğuna şahitlik ettik. Tarım sektörünün bu süreçten uzak kalması beklenemezdi. Böylece 4 yıl önce dünya literatürüne 'Agro 4.0' kavramı da eklendi. Daha öncesinde 'precision farming' (hassas tarım) 'smart agriculture (akıllı tarım) gibi akımlar varken, tüm süreçler 'Agro 4.0' farklı bir ifadeyle tarım 4.0 çatısı altında birleşti. Hollanda, İsrail, Yeni Zelanda, Kanada ve Avustralya, tarım sektöründe dijitalleşme yolculuğunu çok daha önceden başlatmış ülkeler olarak öne çıkıyor.

9 TEKNOLOJİYE DİKKAT

Tarım 4.0 başlığını Türkiye'de kapsamlı olarak ilk kez Şubat 2018'de İzmir'de düzenlenen AgroExpo Fuarı'nda kullandık. Bu organizasyonda 'Permakültür' öğretileri ile Tarım 4.0 teknolojilerinin harmanlandığı 'PermaAgro 4.0 Manifestosu'nu da sunma fırsatı buldum. Hemen akabinde, Ege Üniversitesi ve İzmir Ticaret Borsası ortak çalıştaylar başlattı. İmalat sektöründe endüstri 4.0 sürecini işlevsel hale getiren ve dünya genelinde konsensusla kabul edilen 9 teknoloji bulunuyor. Tarım da bir endüstri... Endüstri 4.0'ı tarifleyen 9 teknolojinin tamamı tarımda da uygulanabiliyor. Dijital teknolojiler gözlüğü ile baktığımızda, fabrikalarda beton üzerinde üretim yapmakla, toprak üzerinde üretim yapmak arasında hiçbir fark yok. Tarım 4.0'dan bahsedebilmek için bu 9 teknolojinin etkin biçimde kullanılması gerekiyor.