Son beş yıldır ihracat Türkiye ekonomisinin temel dinamiği, itici gücü olmuş durumda. Bu iklimde klasik ihraç mal ve hizmetlerine sürpriz bir sektörün eklendiğine de şahit olduk: Savunma sanayi... Türk savunma sanayii 2020 yılını 2 milyar 278 milyon 695 bin dolar ihracatla kapattı. 2021 yılındaki 3 milyar 200 milyon dolarlık rakam, 2022'de 4 milyar 400 milyon dolar oldu. İhracat rekoruna imza atan savunma ve havacılık sanayii, 2023'te bu rakamı yüzde 27'lik bir artışla 5 milyar 500 milyon dolara yükseltti. 2024 yılında ise savunma ve havacılık sanayii ihracatı, yüzde 29'luk bir artışla 7.154 milyar dolara ulaşarak yeni bir rekora imza attı.

250 MİLYON DOLAR CİRO HEDEFİ

'Yerli ve milli' stratejisinin en önemli başarılarından biri olan savunma sanayisindeki bu gelişme gelecek için de önemli ip uçları sağlıyor. Bu büyümenin etkisini ABD'li yayın organı Defence News'in hazırladığı, dünyanın en büyük savunma ve havacılık şirketlerinin yer aldığı Defence News Top 100 2024 listesinde yer alan 5 Türk şirketiyle de görebiliyoruz.

Kuşkusuz konu savunma olduğunda klasik sanayi şirketlerinin büyüme patikasının dışında stratejilerle karşılaşıyoruz. İşte Samsun Yurt Savunma (SYS) da yıllarca süren planlama, üretim, mühendislik, yatırım ve pazarlama stratejilerinin ince ince hayata geçirildiği Türkiye'nin en önemli savunma sanayii şirketlerinden biri olarak çıkıyor karşımıza. Merkezi İstanbul'da bulunan SYS, bugün, İstanbul'da bir, Samsun'da dört, ABD'nin Güney Florida bölgesinde bir ve Birleşik Krallık'ta bir olmak üzere toplamda yedi üretim tesisinde, çok uluslu bin kişiden fazla çalışanıyla faaliyetlerini sürdüren bir şirket haline gelmiş durumda. SYS Grup bünyesinde, CANiK Türkiye, CANiK USA, AEI Systems, MECANiK ve UNIROBOTICS şirketleriyle büyük hedefleri gerçekleştirmek için çalışıyor. Hedef ise 2024'te elde edilen 200 milyon dolarlık ciroyu önce 250, kısa vadede ise 350 milyon doların üzerine çıkartmak.

SEKTÖRDEKİ FIRSATI GÖRDÜ

Gelin biraz SYS'nin kuruluş dönemlerine gidelim zira Aral Ailesi'nin savunma sektörüne olan inancı ve stratejik planlaması olmasa bugünkü 'dünya markası' etiketi şirketin üzerinde olmayacaktı. SYS Yönetim Kurulu Başkanı Zafer Aral, 250 yıllık şirketlerin hakim olduğu hafif silah sektöründe marka olmayı başarmayı şöyle tanımlıyor: "Sektöre inanmak, acele etmemek, mühendislik çalışmaları ve elbette fark yaratmak..."

Aral Ailesi'nin 70 yıllık sanayi geçmişi bulunuyor. Eski Sanayi ve Ticaret Bakanlarından Cahit Aral'ın 1955'te Karayolları'ndan ayrılarak kendi işini kurmasıyla ailenin sanayi macerası başlıyor. Aral'ın aldığı iki patent başlangıç noktası olmuş. Daha sonra Aral Türkiye'nin ilk meyve suyu markası olan Meysu'yu kuruyor ve 1972'de dondurulmuş gıdaya adım atıyor. Ancak 1980'lerin başında yaşanan ekonomik krizle bu fabrikalar elden çıkartılıyor. Şeker ve bakliyat üzerine yeni tesisler kuruluyor. Gıda işi devam ederken Ali Rıza Çarmıklı Samsun Canik'te bulunan tabanca üretim atölyesini Aral ailesine satmak istiyor. Savunma sektöründe çok şirket olmaması ailenin ilgisini artırıyor ve 1998'de Canik atölyeleri alınarak aile savunma sektörüne giriyor.

DEVLERLE REKABET

Dünya markası olmak hemen her üreticinin hayali olmalı. Aral Ailesi de savunma işine girdiğinde hedefini bu yönde belirliyor. Zafer Aral, "Girdiğimiz her işte ilk üçte yer almak zaten hep hedefimiz oldu. Ancak savunma işinde sürdürülebilirliğin sadece global bir marka olmakla sağlanacağını gördük" diyor.

Elbette hayaller her zaman büyük ancak şirketin başarısı hayalleri ne kadar gerçekleştirebileceğinize bağlı. İşte SYS bunu harfiyen yerine getirmeyi başarmış bir şirket. Zafer Aral, "Dünya markası olmak için fark yaratmak gerektiğini biliyorduk. Bu yüzden nasıl fark yaratacağımıza odaklandık ve üç ana alan bulduk: Ergonomi, tetik hassasiyeti ve kullanım ömrü" diyerek açıklıyor stratejilerini. Sadece ergonomi için iki yıl boyunca Polis Özel Harekat birimleriyle çalışılmış. Tetik hassasiyeti için Türk mühendisler 3.5 kilogram olan baskı ağırlığını 2 kilograma indirmeyi başarmış. Kullanım ömründe ise yine Ar-Ge ekibinin çalışmalarıyla dünya genelinde 5-10 bin atım arasında olan genel kabulün üzerine çıkılarak 50 bin atım garantisine ulaşılmış. Bu çalışmaların aceleye gelmeden ve finans sıkıntısı çekilmeden yapılmasının en büyük avantajları olduğunu anlatıyor Aral ve "Diğer fabrikalarımızdan elde ettiğimiz gelirleri SYS'ye aktardık. Bu sürekli yatırım desteği kurgusuyla satış baskısı yaşamadan en iyiyi ortaya çıkartmayı başardık" diyor.

İKİ STRATEJİK KARAR

SYS 12 yıl süren bu dönemi tamamladığında yurt dışı için ilk hamlelerini yaptı ve 2008'de ilk ihracatını gerçekleştirdi. İlk ihracattan sonra SYS, Türkiye'de daha büyük kalibreli silahları geliştirme ve üretme yatırımları yanında iki önemli stratejik karar alarak yatırım planı yaptı: Türkiye'de üretimi bulunmayan ve satışı da tekil olarak yapılmayan 20, 25, 30 milimetrelik orta kalibre top üreticisi İngiliz AEI Systems'i satın almak ve CANiK USA'yı kurmak. Bu iki önemli stratejik kararın meyveleri 2025'te toplanmaya başlanacak. Samsun'daki 4'üncü fabrikada üretim başladı bile, ufak tefek eksiklikler tamamlanıyor. Florida'da da üretim başladı, sadece sistemler yapılandırılıyor. Ve tabii bu süreçte Ar-Ge de boş durmadı elbette. AEI Systems'in toplarının geri tepmesi "makineli tüfeğin geri tepmesi" seviyesine kadar indirildi. Bu mühendislik başarısı sayesinde üretilen yeni topların kullanım alanları artacak.

Ve tabii 2020'de kurulan UNIROBOTICS'in stabilize sistemler ile entegrasyon kabiliyetleri SYS'nin üretiminin etkisini katlayan önemli bir rol oynuyor. Bugün geldikleri noktada Türkiye ve ABD'deki tesislerinde yıllık 460 bin adet tabanca, 5 bin adet uçaksavar, İngiltere ve Türkiye'deki tesislerinde ise 250 adet orta kalibre top ve yine Türkiye'deki tesislerinde 250 atış kontrol sistemi üretim kapasitesine sahip. Bugün dünyada 30x113 mm kalibre silahı üretebilen üç firmadan biri.

165 MİLYON DOLARLIK YATIRIM TAMAMLANDI

2020'de şirket 165 milyon dolarlık yatırım planı hazırladı ve bunun 110 milyon dolarlık kısmı tamamlandı. Geriye kalan yaklaşık 50 milyon dolarlık kısım ise fabrikaların son aşamaları ve CANiK Academy için harcanacak. Zafer Aral, "Artık hazmetme dönemine girmemiz gerekiyor. SYS artık bir Grup oldu. Yeni işlerimiz var ve hepsini sağlıklı bir şekilde yönetmek, pazar payımızı artırmak için önce yaptığımız yatırımları hazmedeceğiz" diyor. Bu dönem için iki yıllık bir süre biçiyor Aral. Bu iki yılın sonunda da konsolide bilançonun önce 250 milyon dolara, sonra 350 milyon doların üzerine çıkmasını hedefliyor. "Defence News 100 listesine girmek istiyoruz" diyor Aral ve ekliyor: "Bunun için de çalışmaya devam edeceğiz."