Dünya büyük bir değişim ve dönüşüm yaşıyor. İklim krizinin getirdiği negatif sonuçlar nedeniyle her alanda önemli adımlar atılıyor. Özellikle otomotiv sektöründe hem üretici hem de tüketici tarafından elektrikli araçlara olan ilgi gün geçtikçe artıyor. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği'nin (ODMD) 2023 Ocak-Eylül dönemi verilerine göre Türkiye'de elektrikli araç satışları yılın ilk 9 ayında, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 862.8 artarak 39 bin 51 adete ulaştı. Türkiye'de elektrikli otomobillerin toplam satışlardaki payı ise yüzde 1'den 5.9'a yükselirken, hibrit otomobillerin payı 10.2'den 10.5'e çıktı. Elektrikli ve hibrit olarak ele alındığında, toplam pazarın yüzde 16.4'ü elektrifikasyona sahip araçlardan oluştu.

TÜRKİYE, DC ŞARJ NOKTASI BAKIMINDAN AVRUPA BİRİNCİSİ

Elektrikli araca olan talepteki artış elbette şarj altyapısının da hızlı bir şekilde gelişmesini sağlıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) resmi verilerine göre, Türkiye'de 2023 Ekim ayı itibarıyla 4 bin 221 adet elektrikli araç şarj istasyonu bulunuyor. Bu şarj istasyonlarının toplamda 8 bin 861 adet sokete yani şarj noktasına sahip olduğu da açıklandı. Ülkemizdeki 8 bin 861 şarj noktasının 6 bin 633 adedi AC şarj (yavaş şarj), 2 bin 228 adedi ise DC şarj (hızlı şarj) özelliği taşıyor. Yine EPDK verilerine göre ülkemizde yaklaşık 33 bin adet elektrikli araç bulunuyor ve her 14 araca bir DC şarj noktası düşüyor. Bu hesaplamaya bakıldığında Türkiye, araç başına düşen DC şarj noktası bakımından Avrupa'da 1. sırada yer alıyor.

ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN ŞARJ AĞI DÜNYAYI SARIYOR

Otomotiv şirketleri, Paris İklim Anlaşması ve Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesindeki 2030 ve 2050 hedeflerine göre elektrikli modellere geçmeyi taahhüt ediyor. Tüketici tarafında da hem doğaya verdiği zararları azaltmak hem de maliyet tasarrufu sağlamak için dünya genelinde elektrikli araçlara olan talep artıyor. Böylece yatırımlar elektrikli araçların şarj ağlarına yoğunlaşıyor

"SATIŞLAR 59 MİLYON ADEDE ÇIKMALI"

Elektrikli araç satışlarının 2023 yıl sonuna kadar 14 milyon seviyelerine yükselmesinin beklendiğini anlatan Enerjisa Enerji CEO'su, Eşarj Yönetim Kurulu Başkanı Murat Pınar, 2030'da net sıfır emisyon hedefine ulaşabilmek için dünyada toplam elektrikli araç satışlarının 59 milyon adet seviyesine çıkarılması gerektiğini söylüyor. Bunun toplam satışların yüzde 67'sine denk geldiğini belirten Pınar, "Bu hedefe doğru koşarken sadece taahhüt sahibi otomotiv şirketlerinin değil tüketicilerin de ayrı duyarlılığı gösterdiğini gözlemliyoruz. Bu büyüme, sadece birkaç yıl içinde elektrikli araçlara olan küresel talebin nasıl hızla arttığını gösteriyor. Ayrıca sürdürülebilir ulaşımın benimsenmesinde de önemli bir dönüşümü simgeliyor" diyor. Türkiye'nin bu konuda dünyanın gerisinde kalmadığına da dikkat çeken Pınar, "Elektrikli araç dönüşümü, özellikle 2023 yılında yerli elektrikli otomobilimiz TOGG'un piyasaya sürülmesiyle ivme kazandı ve yukarı yönlü gitmeye de devam ediyor. Elektrikli araç satışlarındaki yükselişe paralel olarak, 2023 yılı içinde elektrikli araç şarj istasyonu kurulumları da hız kazandı. Bu durum, Türkiye'deki elektrikli araç altyapısının gelişimini ve kullanıcıların taleplerine cevap verme konusundaki hızlı ilerlemeyi yansıtıyor" açıklamasında bulunuyor.

75 ŞEHİRDE 800 ŞARJ İSTASYONU

2008'de kurulan ilk elektrikli araçlar şarj istasyonu oyuncusu olarak, 75'ten fazla şehirde ve yaklaşık 600'ü yüksek hızlı (DC) olmak üzere toplam 800 adet istasyona ulaştıklarının bilgisini veren Pınar, sözlerine şöyle devam ediyor: "Bu istasyonlarda 1.400 üzerinde soket ve 50 MWh'in üzerinde kurulu güce sahibiz. 2023 yılını Türkiye'nin 81 ilinde en az 1 istasyonumuz ile yer alacağımız toplamda 1000 adet istasyon ile bitirme hedefimiz bulunuyor. Bu hedefe koşarken yatırımlarımızı işimizi çok daha kolaylaştıracak olsa da AC değil DC istasyondan, yani hızlı şarj istasyonlarından yana tercih ediyoruz. Önümüzdeki yıl hızlı şarjda lider pozisyonumuzu önemli güzergahlarla pekiştirirken müşteri odaklı hizmetlerimize de yenilerini eklemeyi planlıyoruz. Deşarj Noktası ismini verdiğimiz ve ilk olarak Aydın Söke'de hayata geçirdiğimiz dinlenme noktası ile sektöre örnek bir müşteri deneyimi ortaya koyduk. Müşterilerimiz şarjlanma esnasında hava şartlarından etkilenmiyor, konforlu bir ortamda ister çayını kahvesini içiyor, ister televizyonunu izliyor, isterse çocukları oyun alanında vakit geçiriyor. Mobil uygulamamız ve çağrı merkezi hizmetlerinde de birçok gelişme 2024'te müşterilerimizi bekliyor."

"2 YILDA 250 MİLYON TL YATIRIM YAPTIK"

Eşarj'ı en çok öne çıkaran unsurlardan birinin de gerçekleştirdikleri yatırımlar olduğunu vurgulayan Pınar, "Sadece 2 yılda 250 milyon TL yatırım ile Türkiye'de benzersiz bir iş çıkartıyoruz. 'Acaba rahatça istasyon bulabilir miyim?' şüphesini tamamen ortadan kaldırmak için üzerimize düşeni yapıyoruz" diyor. Pınar, şarj istasyonlarının bölgelere göre dağılımları hakkında ise şu yorumda bulunuyor: "Tüm Türkiye'den gelen yoğun taleplere cevap verebilmek için tüm operatörler tüm bölgelerdeki dağıtım şirketleri ile eşit mesafede çalışarak muazzam bir çaba gösteriyor. Büyük şehirlerde nüfusun ve talebin yoğunluğu sebebi ile ilk yatırımlar buraya kaymış durumda. En çok talep gören bölgemiz Marmara. Elektrikli otomobil kullanımının toplam araç kullanımında oranında başı çeken iller ise İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Adana, Muğla, Konya ve Gaziantep. Biz de yatırımlarımızda ağırlıklı olarak bu illeri ve Marmara, İç Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerini tercih ediyoruz diyebilirim."

81 İLDE 4 BİN SOKETLE KESİNTİSİZ SÜRÜŞ

Elektrikli şarj istasyonlarıyla sektörel dönüşüme öncülük eden şirketlerden Zorlu Energy Solutions da (ZES) Türkiye'nin 81 ilindeki 4 bine yakın soketle elektrikli otomobil sürücülerine kesintisiz sürüş hizmeti sağlamaya çalışıyor. İhtiyacı karşılamak için daha çok kişinin ulaşabileceği lokasyonlarda kurulumlarını hızlandıran şirket, cihazlarının gücünü ve kapasitesini de her geçen gün artırıyor. Kullanıcılar, ZES mobil uygulaması ile şarj istasyonlarının lokasyonlarını görüntüleyebiliyor, rezervasyon yapabiliyor ve işlemlerini kolayca başlatıp sonlandırabiliyor. ZES, aynı zamanda, dünyada sayılı, Türkiye'de ise CarPlay uygulamasını hayata geçiren ilk elektrikli araç şarj istasyonu operatörü. ZES mobil ile uyumlu CarPlay uygulaması sayesinde sürücüler araç ekranından uygulamaya erişerek sürüş deneyimini daha pratik ve konforlu hale getirebiliyor. ZES şarj istasyonlarını haritada görüntüleme ve yol tarifi alma hizmetine de ulaşabiliyor.

AVRUPA'DAKİ DÖNÜŞÜMDE DE AKTİF ROL OYNUYOR

Şirketin hedefleri arasında; Türkiye'nin dört bir yanındaki AVM, hastane, yaşam kompleksi gibi kullanımın yoğun olduğu yerlerin yanı sıra; ilçe ve şehir merkezlerinden uzak noktalara ulaşarak elektrikli araç şarj konforunu ülke geneline daha da yaymak ve otoyollarda hızlı istasyonlarla hizmet sunmaya devam etmek var. Zorlu Enerji, ZES ile Türkiye'de elektrikli şarj istasyonu ağını genişletirken geçtiğimiz yıl, yurt dışında elektrikli araç şarj istasyonu operatörü olarak faaliyet gösteren 'Electrip' için WrenHouse Infrastructure LTD ile yeni bir ortaklık da gerçekleştirdi. Elektrikli araç şarj istasyonu operatörlüğü ve enerji verimliliği çözümlerine odaklanan iştiraki Electrip Global ile yurt dışı faaliyetlerini yürütüyor. Electrip Global ile şu anda aktif olarak İtalya, Fransa, Yunanistan, Bulgaristan, Hırvatistan, Polonya ve Karadağ'ı içeren 7 ülkede operasyonlar başladı. Böylece Avrupa'da da enerji dönüşümünde aktif rol oynamayı amaçlıyor.

"10 MİLYON DOLARLIK YATIRIM YAPIYORUZ"

Astor Şarj, kurduğu AC ve DC tipi şarj istasyonları ile sektörde emin adımlarla ilerlemeye devam ediyor. Şirket, kurdukları şarj istasyonlarının elektrik enerjisini yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlarken her 200 km'de bir şarj istasyonu kurmayı hedefliyor. ASTOR Enerji A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı ve CFO'su Olcay Doğan, karbon ayak izini sıfırlamak için çalışmalara devam ettiklerini belirterek, "Bu sene 110 adet şarj istasyonumuz vardı. Son dönemlerde yapılan yatırımlarla birlikte bu sayımız 130'lar seviyesine yaklaştı. Ülkemizin dört bir yanını doğanın enerjisiyle buluşturmayı hedefliyoruz. Kurduğumuz şarj istasyonlarının elektrik enerjisini yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlıyoruz. Şirketimizdeki araçları da elektrikli araçlarla değiştiriyoruz. Şarj istasyonları için şirket olarak 2022 yılında 750 bin dolar yatırım gerçekleştirdik. 2023 yılındaki yatırım tutarının 10 milyon dolar seviyesinde olması öngörülüyor" diyor.

2024 HEDEFİ 1000 ÜNİTE KURMAK

Aksa Şarj da yatırımlarını Türkiye'deki elektrikli araç yayılımına paralel olarak gerçekleştiriyor. Bu kapsamda büyük şehirlerden başlayarak Türkiye'nin pek çok şehrinde site, rezidans, iş merkezleri, AVM, restoran ve dinlenme tesislerinde şarj istasyonları bulunuyor. 2024 için planları, özellikle karayolları üzerindeki yatırımları ve sektör iş birlikleri ile DC penetrasyonunu artırmak. Şu anda kurulum süreci devam eden üniteleri de dikkate alındığında Türkiye çapında toplam 150 adet üniteleri bulunuyor. 2023 sonu itibarıyla 200 ünitenin kurulumu tamamlanmış ve hizmete açılmış olacak. 2024 sonunda ise yaklaşık 1000 adet ünite hedefleniyor.