Denizüstü Rüzgar Enerjisi Derneği (DÜRED) Başkanı Dr. Murat Durak, Türkiye'deki denizüstü rüzgar enerjisi alanındaki son gelişmeleri Platin okuyucuları için şöyle değerlendirdi:

Ülkemizde Denizüstü RES proje süreci ile ilgili atılan ilk adım, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 2018 yılında duyurusu yapılan YEKA ihalesi. 'Rüzgâr Enerjisine Dayalı Deniz Üstü (Offshore) Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ve Bağlantı Kapasitelerinin Tahsisine İlişkin Yarışma İlanı' ile ülkenin ilk deniz üstü RES yarışma ilanı 21/06/2018 tarihli ve 3045 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandı. Toplam bin 200 MW kurulu gücündeki bağlantı kapasitesi Gelibolu, Saros ve Kıyıköy bölgeleri olmak üzere 3 farklı bölge için ilan edildi. Yarışma başlangıç tavan fiyatının 8 dolar cent/kWh olarak ilan edildiği yarışmada, elektrik enerjisi alım süresi sözleşme kapsamında, üretim tesisinin ilk geçici kabulünün yapıldığı tarihten itibaren üretilen ilk 50 TWh miktarın sisteme verildiği süre olarak belirlendi. Teknik şartnamenin bedeli ödenmek suretiyle temin edilebileceği ilana ilişkin başvuruların yapılabileceği duyuruldu ancak başvuru olmadı ve yarışma ertelendi. İhale şartnamelerinde; yerli katkı oranının en az yüzde 60 olması, projede çalışacak kişilerin yüzde 80'inin Tükiye uyruklu olması, 2.5 milyon dolar geçici teminat ve 12,5 milyon dolar proje tamamlanma teminatı verilmesi hükümleri yer aldı.

YENİDEN YAPILANMA VE ULUSLARARASI İŞ BİRLİKLERİ

Söz konusu RES yarışma ilanı sonrasında yeni bir yatırım modeli oluşturmak amacıyla bir dizi çalışma yapılıyor. Bu çalışmalar, deniz üstü RES projelerine sahip ülkelerin yetkili kurumları ile yapılan iş birliği anlaşmaları, rüzgâr enerjisi potansiyel atlasının deniz üstü rüzgâr hızlarını daha detaylı içerecek şekilde yeniden hazırlanması, deniz üstü RES kapsamında Avrupa Birliği fonları kullanımı ve Dünya Bankası ile yapılan anlaşmaları kapsıyor. Denizüstü RES projeleri kapsamında daha etkin bir yol haritası oluşturmak amacıyla yapılan çalışmalar arasında en dikkat çekici olanı bakanlık ile Danimarka Enerji Ajansı ve Danimarka Kamu Hizmetleri ve İklim Bakanlığı arasında 22/06/2018 tarihinde imzalanan mutabakat zaptıdır. Türkiye için denizüstü RES yol haritasının oluşturulması amaçlanan anlaşma iki faz olarak planlanmış, birinci fazda teknik süreçler hakkında bir yol haritası oluşturulması planlanırken ikinci faz çalışmasında ihale prosedürleri, finansman yöntemleri gibi konuların netleştirilmesi amaçlanmış. Türkiye'nin denizüstü rüzgâr ve dalga enerjisi potansiyelini belirlemek amacıyla Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ile beraber 'Identifying and Mapping Offshore Wind and Wave Energy Potential of Turkey' adlı proje yürütülmekte olup proje Mayıs 2020'de tamamlandı. Proje kapsamında Türkiye için yeni bir rüzgâr atlası da oluşturuldu. Ancak, bugüne değin, söz konusu rüzgar atlası kamuoyu erişimine sunulmadı.

ADAY YEKA ALANLARI VE GEREKLİ ALTYAPI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 4 Ağustos 2023 tarihinde 4 adet Denizüstü RES Aday YEKA ilanı yapıldı. Bandırma açıklarında bin 111 kilometre kare alan, Bozcaada açıklarında 299 kilometrekare, Gelibolu açıklarında 75.6 kilometrekare ve Karabiga kıyılarında 410 kilometrekare alan aday YEKA olarak tahsis edildi: 1. Aday Saha Bursa-Bandırma Bölgesi, 2. Aday Saha Karabiga, 3. Aday Saha Gelibolu, 4. Aday Saha ise Bozcaada. İlan edilen YEKA sahalarındaki rüzgar durumu ve maliyet hesaplarına doğrudan tesir eden bölgenin hidrografik, oşinografik ve jeolojik yapısına ait gerekli teknik bilgiler henüz oluşmadı. Benzer ihalelerden önce YEKA sahalarında en az bir yıl süre ile Lidar şamandırası ile eğer mümkün değilse normal şamandıra ile temel meteorolojik ve oşinografik şartların ölçülmesi ve sahanın detaylı batimetrik haritalarının üretimi ve jeolojisinin anlaşılması gerekiyor. Aday sahaların geniş alanlar şeklinde değil; küçültülerek belirlenmeli. Son olarak Denizüstü RES projelerine stratejik olarak da bakmak gerekiyor. Ülkeler, kıyılarına 170 km mesafede proje alanları belirliyor bu konu ciddi bir şekilde irdelenmeli.

(DÜRED Başkanı Dr. Murat Durak)