GTech CEO'su Mine Taşkaya, kurumların uygulayacağı gerçek inovasyonun nasıl olması gerektiğini ele alırken inovasyon kültürünü inşa etmenin yol haritasını Platin okuyucuları için şöyle oluşturdu:

"İnovasyon günümüzün oldukça popüler kavramlarından biri. Özellikle iş dünyasında, sunumlarda, vizyon dokümanlarında, yatırımcı raporlarında ve neredeyse her yönetici konuşmasında yer alıyor ve genelde 'yeni bir şey yaratmak' olarak tanımlanıyor. Ancak acı gerçek şu ki; inovasyonu sahiplenen, inovasyonun bir yaşam biçimi olduğunu kabul eden ve inovasyonu gerçekten uygulayan kurum çok az. Pek çok şirket, inovasyondan bahsederek inovatif olduğunu zanneden bir konfor alanı içinde yaşıyor. Bu yüzden artık şu soruyu sormak gerekiyor: Kurumlar inovasyonun ne anlama geldiğini gerçekten biliyor ve inovasyonu gerçekten benimsiyor mu yoksa sadece konuşarak kendilerini mi rahatlatıyor? Kurumsal dünyada inovasyon aslında bir süreçtir. Yani kurumun güçlenmesi ve sürdürülebilir bir büyüme sağlayabilmesi için yeni fikirlerin, ürünlerin, hizmetlerin geliştirilmesi ve bunların hayata geçirilerek uygulamaya alınması süreçlerinin tamamını kapsar. Bunu yapabilmek de kurumların öncelikle alışkanlıklarını sorgulaması ve konfor alanlarından çıkarak başarısızlığı bir öğrenme aracı olarak görmeleriyle mümkün.

GERÇEK İNOVASYON 'YAPISAL'DIR, KOZMETİK DEĞİLDİR

Kurumlar içinde inovasyon kavramının ne kadar doğru anlaşıldığı maalesef çok net değil. Bazen inovasyon yaptığını düşünen şirketlerin hayata geçirdiği sadece kozmetik bir inovasyon olabiliyor. Gerçek inovasyonun en belirgin özelliği yüzeysel olmayıp temelde radikal bir dönüşüm yaratmasıdır, yani 'yıkıcı' olmasıdır. Bakılmayan açıdan bakarak, tüm sistemi bazen yeni bir teknoloji ile bazen yeni bir iş modeli ile birleştirerek kendi doğrularını yıkıp ilerlemek gerekir. İşte bu noktada gerçek inovasyon ve onun büyük etkisini görürüz. Kozmetik inovasyon ise genellikle ürün üzerinde yapılan yüzeysel, kısa vadeli ve sembolik değişikliklerdir. Bu yapılanlar görünüş olarak yenilikçi olsa da sistemin özüne dokunmadığı sürece inovasyondan söz etmek mümkün değildir. Dünyaya bakacak olursak özellikle son 20 yılda finansal teknolojiler alanında önemli inovasyonların hayata geçtiğini görebiliriz. Bunların bir kısmı teknolojinin gelişimine bağlı olsa da bazılarının iş modelinin farklı kurgulanması ile mümkün olduğunu net görebiliyoruz. Örneğin Afrika'da finansın yapılış şeklini yeniden tanımlayan M-Pesa devrimi, bankaların ödeme ve dijitalleşme konusunda adım atmakta geç kalması ile telekom operatörlerinin hayata geçirdiği ve temel finansal hizmetlerin alınmasını sağlayan bir yapı olarak hayata geçti.

AYAKTA KALMAK İÇİN İNOVASYON ŞART

Avrupa'da yıkıcı inovasyonun en keskin örneklerinden biri BNPL akımı oldu. 'Şimdi al, sonra öde' modelleri, ödemeyi alışveriş deneyiminin içine gömerek bankacılığı arka planda görünmez bir fonksiyona dönüştürdü. Tüketici artık kredi kararını bankada değil, alışveriş yaptığı platformda veriyor. İşte bu paradigma kayması, Klarna gibi oyuncuları Avrupa'dan çıkıp küresel bir finans devine dönüştüren gerçek kırılma noktasıdır. Cleo AI, kişisel finans yönetimini tamamen yeniden tanımlayan otonom bir yapay zeka asistanı olarak fintek ekosisteminde yıkıcı bir inovasyon örneği oluşturuyor. Banka uygulamalarının sunduğu klasik bütçe araçlarının ötesine geçerek, kullanıcıyla sohbet dili üzerinden etkileşim kuruyor; harcama alışkanlıklarını analiz ediyor ve gerçek zamanlı finansal tavsiyeler üretiyor. Cleo'nun en çarpıcı yönü, kullanıcıları finansal disipline teşvik eden oyunlaştırılmış görevler ve mizah temelli geri bildirim mekanizmalarıyla davranış değişikliği yaratabilmesi. Bugünün iş dünyasında inovasyon artık 'olsa iyi olur' kategorisinde bir kavram olmaktan çıkmış durumda. Çünkü bir kurumun rekabet gücü, müşteri deneyimi, yetenek çekme kapasitesi ve hayatta kalma refleksi ile doğrudan ilişkili olan inovasyonun olmadığı kurumların varlıklarını sürdürebilme şansları artık ciddi şekilde sorgulanır halde.

NEDEN BU KADAR KONUŞUYORUZ AMA UYGULAYAMIYORUZ?

Kurumların inovasyon söylemi ile uygulamaları arasında büyük bir açıklık bulunuyor. Bunun en temel nedeni ise inovasyonun yüzeysel bir kavram olarak benimsenmesi yani bir 'trend' olarak görülmesi. Şirketler; bu kavramı stratejik bir dönüşüm aracı olarak değil, pazarlama veya imaj yönetimi unsuru olarak ele alınca söylem güçlü olsa da eylem zayıf kalıyor. Bir diğer sebep, kurumsal kültürün yeniliğe kapalı olması... Gerçek inovasyon; risk almayı, hatalardan öğrenmeyi ve farklı düşünceleri teşvik etmeyi gerektirirken, hiyerarşik kültürlerde bu pek mümkün olamıyor. Kısa vadeli performans baskısının da inovasyonun kurum içinde uygulamaya geçişinde önemli bir engel olduğu tartışılmaz. Üst yönetimlerin kısa vadeli finansal sonuçlara odaklanması, getirisi uzun vadede ortaya çıkacak inovasyonun hayata geçişini doğal olarak zorlaştırıyor.

İNOVASYON KÜLTÜRÜNÜ İNŞA ETMENİN FORMÜLÜ

İnovasyon kültürünün sistemde kalıcı olabilmesi için yönetim ekibinin cesur kararlar alabilmesi gerekiyor. Bunlardan ilki konfor alanından çıkabilmek ve liderlik davranışının değişmesidir. İnovasyonun en büyük düşmanı, yıllar içinde yaratılan ama zaman içinde etkisini yitiren başarı formüllerinden vaz geçemeyerek yeni oyunu eski koşullarla oynamaya devam etmektir. Liderler inovasyonun sahibi değil, taşıyıcısı olmalı. Liderin davranışı kültürü şekillendirir. Bu nedenle yeniliğe teşvik eden, risk almayı ödüllendiren, esnek karar mekanizmaları kuran bir liderlik yaklaşımı gerekiyor. İkincisi, hata yapma hakkını tanımaktır. Hata yapmanın cezalandırıldığı kurumlarda kimse yeni bir şeyi denemek istemez, herkes güvende kalmayı tercih eder. Bu da kurumsal ataleti getirir ki başarısızlık inovasyonun yan etkisi değil, can suyudur. İnovasyon hantal yapılarda işlemez. Çapraz fonksiyonlu ekipler, sadeleştirilmiş süreçler, gecikmeleri azaltan karar mekanizmaları ve hızlı prototipleme kültürü inovasyonun temelidir.

SÜRDÜRÜLEBİLİR İNOVASYON: SADECE BAŞLAMAK YETMEZ, ISRAR ETMEK GEREKİR

İnovasyon kültürü bir kampanya değil, bir yaşam biçimidir. Birkaç proje ile başlar ama tek bir proje ile büyümez. İnovasyonun sürdürülebilir olması için üç kasın sürekli çalıştırılması gerekir:

1-Strateji kası: Yön net olmalı, fakat esnek kalmalı.

2-Teknoloji kası: Altyapı sürekli güncellenmeli.

3-Kültür kası: Öğrenme, merak ve cesaret desteklenmeli.

Bu kaslar düzenli çalıştırıldığında inovasyon kurumun DNA'sına işler. Artık inovasyon 'yapılan bir şey' olmaktan çıkar, 'olunan bir şey' haline gelir.

SON SÖZ: İNOVASYONU KONUŞMAYI BIRAKIP YAŞAMA ZAMANI

Bugünün dünyasında inovasyonla arasına mesafe koyan şirketlerin uzun vadeli rekabet şansı kalmıyor. Değişimden korkan, risk almayan, denemeyen, öğrenmeyen kurumlar kaçınılmaz şekilde geride kalıyor. Bu nedenle her kurum kendine şu soruyu sormalı. "Ben inovasyonu konuşanlardan mıyım, yoksa inovasyonu gerçekten yaşayanlardan mı?" Cevap ne olursa olsun, gelecek çok açık bir gerçeği gösteriyor. İnovasyon kültürünü erken benimseyenler sadece hayatta kalmayacak, aynı zamanda geleceği şekillendirecek."

(GTech CEO'su Mine Taşkaya)