Kısacası bir şirketin stratejik iş kararları almalarında verileri bir anlama dönüştürmek için kullandığı yazılım ve hizmetler olduğunu söyleyebiliriz. Teknik anlamda değerlendirmek gerekirse iş zekası araçları, veri kümelerine erişir ve onları analiz eder. Kullanıcılara işletmenin durumu hakkında detaylı bir bilgi sağlamak için raporlar, özetler, gösterge tabloları, grafikler, çizelgeler ve haritalar içerisinde analitik bulgular sunar. Pek çok firma bugün, karar verme, maliyet düşürme ve yeni iş fırsatlarını tanımlamayı geliştirmek için iş zekasını kullanıyor. CIO’lar da yeniden elden geçirilmesi gereken, verim alamadıkları süreçleri belirlemek için bu teknolojiden faydalanıyor. 

ŞİRKETLER İŞ ZEKASINA YATIRIM YAPIYOR

Dünyada başta Amazon olmak üzere Google, Yahoo gibi yeni nesil şirketlerin başarısının arkasında analitik ve iş zekası çözümleri yatıyor. Yanı sıra müşteriyle yıllardır birebir temas halinde bulunan şirketlerin de rekabet gücü elde etmek ve müşteri deneyimi için bu alana ciddi yatırımlar yaptığını gözlemliyoruz. Veri analitiğinde her geçen gün şirketlerin iş yapması zorlaşıyor çünkü veriye erişim kanalları ve veri çeşitliliği hızla çoğaldığı gibi aynı zamanda verinin hacmi de artıyor. Özellikle son dönemde IoT teknolojisinin de gelişimiyle gerçek zamanlı veri akışları için analitiğe olan talep çok hızlı artıyor. Dijital dünyada üretilen anlık, akan verilerin analizi büyük önem taşırken bunların faydaya dönüştürülmesi noktasında da iş zekası devreye giriyor. Akan veri, sosyal medya verileri, makine verilerine ileri analitik teknikleri uygulandığında iş birimleri çok daha hızlı bir şekilde iş sonucu üretebiliyor. Veri analitiği ve iş zekası mevcut resmi vermesinin ötesinde olacağı ve geleceği de tahmin etmesi açısından kritik. Veri yığınları içinde pek çok olasılık hesapları üreterek tahminleme yapmak, öngörmek, gelecekte olabilecek gelişmeleri ya da riskleri görebilmek ileri analitik ve iş zekası çözümleriyle mümkün hale geldi. Örneğin mağaza ve marketler en çok ya da en az talep gören ürünleri ortaya çıkarıp stok durumlarını, lojistik yönetimlerini, insan kaynaklarını buna göre planlayabilir. Bu sonuçları satıcılar, çalışanlar, iş ortakları, lokasyonlar vb. bazında da elde edip yeni bir üretim ve satış stratejisi geliştirebilir. Söz konusu bakış açıları hemen her sektöre uygulanabilir.
Öte yandan veri analitiği ve iş zekası çözümleri yalnızca üst yönetimin değil tüm iş birimlerinin gözbebeği haline gelmiş durumda çünkü şirketler analitikleri tüm alanlardaki karar verme sürecinin bir parçası yapmak istiyor. Pazarlama, satış, üretim, finans ve insan kaynakları gibi iş birimleri için de mevcudu ve geleceği öngörmek kritik hale geldi.

İŞ ZEKASININ GELECEĞİ…

Büyük veri kavramı her geçen gün hayatımızda daha çok yer alıyor ve ölçümlenmesi giderek zorlaşan bir veri yığını ortaya çıkıyor. Bugün dünyada 2 milyar internet ve yaklaşık 5 milyar da akıllı telefon kullanıcısının olduğu tahmin ediliyor. Haliyle elde edilen veriler de doğru orantılı bir artış gösteriyor. Ancak burada önemli olan bu veriyi doğru yönetebilmek… Burada da iş zekası kavramının önemiyle karşılaşıyoruz. Global teknoloji araştırma ve danışmanlık şirketi Technavio, küresel iş zekası pazarının, 2020 yılına kadar birleşik yıllık büyüme oranının (CAGR) yüzde 10’dan fazla artacağını öngörüyor. Araştırma, pazarı yönlendiren üç ana faktör olarak bulut iş zekasının veri analizi ve veri kullanılabilirliği ve uygulanmasının arttığını belirtiyor.

Gartner’ın yapmış olduğu bir araştırma da 2020 yılı sonrasında müşteri etkileşimlerinin yüzde 85’inin insan olmadan yönetileceğini öngörüyor. İnsan faktörü yine olacak ancak rekabet edebilmeleri ve rekabette geri kalmamaları için makinelerin de zekasını kullanacaklar. Burada iş zekasının önemi bir kez daha karşımıza çıkacak. İş zekası, işletmelerin daha geniş pazarlar, iç süreç performansı ve ilerleme hakkında zaman içerisinde daha fazla bilgi sahibi olmalarını sağlayacak. Yapay zeka bu kritik bilgileri daha hızlı ve daha ucuza öğrenmeyi mümkün kılacak. Müşteriye dönük veya çalışanlara yönelik görevler için yapay zeka araçlarını kullanan işletmeler, genellikle analiz görevlerinde çalışan personel masrafından uzaklaşacaklar. Modern iş zekası araçları insanlarla her yıl daha sorunsuz iletişim kurabilme şansı tanıyacak. Günümüzün yenilikçi iş zekası çözümlerinin birçoğu öngörülen modelleri geleneksel modellere uygulayarak tahmin edilen sonuçları önceden tahmin edebiliyor ve makine öğrenimi yardımı ile makul önerilerde bulunabiliyor. Bu fırsatı iyi değerlendirebilmek için her yeni gelişmeye uyum sağlamak büyük önem taşıyor.