Geleneksel üretim yöntemleri uzun vadede çevresel riskler yaratıyor. Ekstansif tarım uygulamaları kapsamında gerçekleştirilen aşırı sulama, yoğun gübreleme ve kimyasal ilaç kullanımı, kısa vadede verim artışına katkı sağlasa da uzun vadede toprak ve su kaynaklarının kirlenmesine, biyolojik çeşitliliğin azalmasına ve gıda güvenliğinin tehdit edilmesine yol açıyor.

İKLİM KRİZİ VE ARTAN GİRDİ MALİYETLERİ, KAYNAKLARIN AKILLI KULLANIMINI ZORUNLU KILIYOR

İklim değişikliği nedeniyle artan kuraklık, düzensiz yağışlar ve azalan su kaynakları, tarımsal üretimde kullanılan gübre, tohum ve ilaç gibi girdilerin maliyetlerindeki artış, mevcut kaynakların daha planlı, verimli ve sürdürülebilir biçimde kullanılmasını zorunlu kılıyor.

HASSAS TARIM, TEKNOLOJİ DESTEKLİ YENİ BİR ÜRETİM YAKLAŞIMI SUNUYOR

Bu noktada, çevresel etkileri azaltan, kaynak kullanımını optimize eden ve verimliliği artıran hassas tarım uygulamaları, günümüz tarımının vazgeçilmez bileşeni haline geliyor. Hassas tarım, bitki gelişiminin zamansal ve mekânsal farklılıklarını göz önünde bulundurarak, modern teknolojiler ve analiz yöntemleriyle üretim sürecini optimize etmeyi amaçlayan bir tarım yaklaşımı olarak öne çıkıyor.

UYDU VERİLERİ, SENSÖRLER VE ANALİZ YAZILIMLARI ÜRETİMİ DÖNÜŞTÜRÜYOR

Bu teknikte, uydu görüntüleri, sensörler ve gelişmiş veri analiz araçlarının entegrasyonu sayesinde tarımsal değişkenlikler izleniyor. Böylece sulama, gübreleme, ilaçlama ve diğer tarımsal uygulamalar, ihtiyaç duyulan doğru zamanda ve doğru miktarda yapılabilme imkânı sunuyor. Bu da verimliliği artırırken çevresel etkileri azaltıyor.

GAPHASSAS, TARIMDA VERİ TEMELLİ KARARLARI MÜMKÜN KILIYOR

GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilen GAPHASSAS yazılımı (https://www.gaphassas.gov.tr), üreticilere yönelik dijital bir karar destek aracı olarak dikkat çekiyor. Yazılım, 5 günlük periyotlarla temin edilen Sentinel uydu görüntülerinden elde edilen bitki gelişim verilerini analiz ederek, üreticilere arazilerindeki gelişimi izleme imkânı sunuyor.

ERKEN UYARILAR SAYESİNDE ÜRETİCİ ZAMANDAN VE KAYNAKTAN TASARRUF EDİYOR

Bu analizler sayesinde, bitkilerde su ve besin eksikliği ile zararlı, hastalık veya yabancı ot gibi anomaliler erken dönemde tespit edilebiliyor.

Böylece üreticiye zaman kaybettirmeden gerekli müdahaleleri yapabilme imkanı sunuluyor:

Zamandan tasarruf: Arazinin tamamını fiziksel olarak gezmeye gerek kalmadan, görüntüler üzerinden sorunlu alanlar belirlenebiliyor.

Girdi verimliliği: Gereksiz gübreleme ve sulama önlenerek hem maliyetler düşüyor hem de çevre üzerindeki olumsuz etkiler azaltılıyor.

Anında müdahale: Bitki gelişimindeki problemler hızlıca tespit edilerek gecikmeden müdahale edilebiliyor.

Verim artışı: Bitkinin gerçek ihtiyaçlarına göre yapılan uygulamalar, ürün kalitesini ve toplam verimi artırıyor.

Risk azaltımı: Hastalık, zararlı ve diğer stres faktörleri önceden belirlenerek ekonomik kayıplar en aza indiriliyor.

DİJİTAL TARIMIN MERKEZİNDE YER ALIYOR

GAPHASSAS, sadece üreticinin günlük uygulamalarını kolaylaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda tarımda dijital dönüşümün de önemli bir parçasını oluşturuyor. Hassas tarım yaklaşımına dayanan yazılım, kararların sezgilere değil, verilere dayalı olarak alınmasını sağlayarak, tarımsal üretimi daha etkili, ekonomik ve çevre dostu hale getiriyor.

(Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ve Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ali Çullu)