Dünya hızla değişirken inovasyon artık yalnızca bir tercih değil, kurumların varlığını sürdürebilmesi için zorunlu bir yetkinlik haline geliyor. Bu çerçevede Prag Ekonomi Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Türkiye İnovasyon Hareketi Kurucusu Dr. Ferhat Demir ile inovasyonun kültürle olan ilişkisini, Türkiye'nin inovasyon kapasitesini ve dönüşümün hangi liderlik kodlarıyla mümkün olacağını konuştuk. Dr. Ferhat Demir; inovasyonu bir çiçeğe, kurum kültürünü ise o çiçeğin büyüdüğü iklime benzeterek başlıyor ve "İnovasyon çiçektir, kurum kültürü ise iklim. Her çiçek, her iklimde büyümez" sözleriyle inovasyonun ancak doğru kültürel ortamda kök salabileceğini vurguluyor. Kültürün dokunulmaz olmadığını, ancak dönüşümün sabır ve planlı bir program gerektirdiğini belirtiyor.

TÜRKİYE'DE AR-GE GELİŞTİ FAKAT İNOVASYON AYNI HIZDA İLERLEYEMEDİ

Demir, Türkiye'nin Ar-Ge altyapısının güçlendiğini fakat inovasyonun henüz aynı hızla yaygınlaşamadığını söylüyor. Bunun nedenleri arasında inovasyon farkındalığının düşük lüğünü, ekonomik yapının yeterince sofistike olmamasını ve teşviklerin Ar-Ge'ye odaklanıp inovasyonu aynı şekilde desteklememesini gösteriyor. "İnovasyona dönüşmeyen Ar-Ge'nin ekonomik katkısı olmaz" diyerek temel sorunu netleştiriyor.

SÜREÇLER KİŞİLERE BAĞIMLI, BU YÜZDEN LİDERLİK BELİRLEYİCİ

Türkiye'de inovasyonun henüz kurumsal değil, bireysel çaba ve inisiyatifle ilerlediğini ifade eden Demir, "Bugün sistemler yerine kişiler yol gösterici olmak zorunda" diyor. Bu nedenle liderlerin inovasyon literatürüne hakim olması, dünyayı izlemesi, projeleri şeffaflaştırması ve çalışanlardaki korkuyu azaltması gerektiğini vurguluyor. "Hata yapmaktan korkulan bir iklimde inovasyon mümkün değildir" sözü, inovasyon ikliminin temel kodu olarak öne çıkıyor. Demir, ayrıca inovasyon birimlerinin rolünü 'orkestrasyon' olarak tanımlıyor. Birimlerin tek başına inovasyonu değil, ekipler arası uyumu ve ortak üretimi yönetmesi gerektiğini söylüyor. Ödüllendirme mekanizmalarının inovasyon motivasyonunu sürdüren kritik bir araç olduğunu da ekliyor.

KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞ BİRLİKLERİ YETERİNCE İNOVASYON ODAKLI DEĞİL

Kamu-özel iş birliklerinin Türkiye'de çoğunlukla Ar-Ge alanında kaldığını belirten Demir, inovasyon ekseninde bu yaklaşımın güçlendirilmesi gerektiğini ifade ediyor. DARPA örneğini vererek 'stratejik teknolojilere yön veren bir yapı' ihtiyacını anlatıyor. Türkiye'nin biyoteknoloji, yapay zeka, kuantum, siber güvenlik ve blok zinciri gibi alanlara odaklanan bir model geliştirmesi gerektiğini dile getiriyor.