Günümüzde teknolojinin ve küreselleşmenin derinleştirdiği rekabetçi pazar koşullarında rakiplerden ayrışma ve sürdürülebilir büyüme gereksinimi, müşterilerin beklentilerinde meydana gelen dönüşüm, şirketlerin inovasyona daha önce hiç olmadığı kadar önem vermelerini bir bakıma zorunlu kılıyor. Yenilikçi fikirler ise sanıldığının aksine her zaman etkin ve verimli bir şekilde hayata geçirilemiyor. Girişimcilik perspektifi ve prensipleri ise şirketlere ve ekonomilere sürdürülebilir rekabet üstünlüğü elde etme açısından oldukça değerli fırsatlar sunuyor. Bu bağlamda ortaya çıkan ve son yıllarda büyük ölçekli küresel şirketlerin kurum kültürlerinin önemli bir parçası olma yolunda ilerleyen 'kurumiçi girişimcilik' yaklaşımını hep birlikte inceleyelim.

KURUMİÇİ GİRİŞİMCİLİK

Dünya çapında girişimciliğe yönelik farkındalık ve ilginin artması sonucunda bireyler çalıştıkları kurumlar içerisinde ya da kurumlara bağlı kalmaksızın yenilikçi iş fikirlerini hayata geçirmeye çalışıyor. Şirketler de yenilikçi fikirlerin kurum içerisinde hayata geçirilmesinden kaynaklanan avantajlardan faydalanmanın izini sürüyor. Yenilikçi iş fikirlerinin konsept aşamasından olgunluk aşamasına kadar uzanan sürecini kapsayan ve kurum bünyesindeki kaynaklardan yararlanılarak gerçekleştirilen girişimcilik faaliyetlerini kurumiçi girişimcilik olarak tanımlıyoruz.

ŞİRKETLER ÇOK DAHA YENİLİKÇİ BİR YAPIYA SAHİP OLUYOR

Girişimcilik odaklı iş kültürü ve anlayışının benimsendiği kurumlar, çalışanların bir girişimci tutkusu ve enerjisiyle yeni fikirlerin, iş modellerinin ve fırsatların izini sürmesine olanak sağlıyorlar. Ortaya çıkan sinerji ile pazara yeni ürün ve hizmetler sunulabildiği gibi şirketlerin mevcut ürün ve hizmetlerinin de iyileştirilmesi sağlanıyor. Kurumiçi girişimcilik yaklaşımı ile çalışanların şirket içerisinde daha kolektif çalışması teşvik edilerek, farklı uzmanlık alanlarından faydalanmaları ve ortak çözümlerin ortaya çıkarılması destekleniyor. Şirketler bu sayede yenilikçi fikirlerin tartışıldığı, birlikte geliştirildiği ve hayata geçirildiği yenilikçi bir yapıya dönüşme fırsatı elde ediyorlar. Dolayısıyla dünya genelinde kurumiçi girişimcilik faaliyetlerini destekleyen ve birleşme ve satın alma yolu ile girişim şirketlerini bünyesine katan büyük ölçekli şirketlerin sayısı gün geçtikçe artıyor. Dünya çapında bilinen 10 büyük teknoloji şirketinin yalnızca geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde yaklaşık 500 girişim şirketini satın almış olması da bu tezi destekler nitelikte. Ülkemizde de dünyadaki genel eğilime benzer bir biçimde girişimciliğin profesyonel yöntemler ile şirketlere adapte edilmesi teşvik ediliyor, girişimciliğe yönelik farklı etkinlikler düzenleniyor ve ekosistem içerisindeki paydaşlar ile iş birliğinin artırılmasına yönelik kararlı ve birbirini tamamlayıcı adımlar atılıyor.

BU KÜLTÜR NASIL YAYGINLAŞTIRILABİLİR?

Kurumiçi girişimcilik faaliyetlerinin sürdürülebilir bir şekilde işleyebilmesi için girişimcilik kültürünün şirket genelinde benimsenmiş olması önem arz ediyor. Çalışanlara girişimcilik motivasyonunun aşılanmasının yanı sıra şirket yönetişim ve organizasyon yapılarının girişimcilik yaklaşımı doğrultusunda gözden geçirilmesi, yetenek yönetiminin bu doğrultuda planlanması, ilgili eğitim ve koçluk imkanlarının oluşturulması, performans yönetimi ve ödüllendirme mekanizmalarının girişimcilik yaklaşımını içeren bir yapıda tasarlanması, kurumiçi girişimcilik kültürünün benimsenmesi açısından önemli unsurlar olarak öne çıkıyor

YÖNETİCİLERE DÜŞEN SORUMLULUKLAR

Bu noktada yöneticilere de önemli görevler düşüyor. Girişimcilik yaklaşımının şirket bünyesindeki her kademede içselleştirilmesi, çalışanların üretken ve eleştirel düşünebilmesini, gözlem yapabilmesini, fırsatların farkında olmasını ve risk alabilmesini oldukça kolaylaştırıyor. Çalışanlar girişimcilik yöntemlerini iş hayatlarının her alanında uygulayabilir seviyeye eriştiğinde de kültürel dönüşüm önemli ölçüde tamamlanıyor. Güncel gelişmeler ve örnek vakalar ile desteklendiğinde kurumiçi girişimcilik kültürü sürdürülebilir bir yapıya kavuşuyor. Böylece çalışanlarını birçok alanda güçlendirmeyi başaran şirketler, inovasyonu ortaya çıkarma, var olanı geliştirme ve ticarileştirme noktasında pazardaki rakiplerine kıyasla oldukça önemli bir fark oluşturabilme fırsatı elde ediyorlar. Kurumiçi girişimcilik yeni ürün ve hizmet tasarlamak, yeni yetkinlik ve yeteneklere ulaşmak, yeni pazarlara açılmak, çalışan bağlılığı oluşturmak, şirket içerisinde fark oluşturabilecek yenilikleri hızlandırmak, şirketin bilinirliğini artırmak ve müşteriler nezdinde konumlandırma hedeflerini başarıyla gerçekleştirmek gibi birbirinden değerli fırsatlar sunuyor.

DÖNÜŞÜMÜN AŞAMALARI

Yenilikçi girişimlerin yakalamış olduğu yenilikçilik temelli başarıya kurumsal şirketlerin de erişebilmesi için kurumiçi girişimcilik kültürünü destekleyici adımların atılması ve yenilikçilik anlayışının bütünsel bir şekilde eksiksiz işler hale getirilmesi gerekiyor. Bu noktada kurumların yapılarına uygun bir şekilde tasarlanmış yol haritalarına ihtiyaç duyuluyor. Dönüşüme rehberlik edecek planlar, şirketlerin olgunluk düzeyine ve odaklandıkları alanlara göre çeşitlilik gösterse de strateji, vizyon ve yenilikçilik yönetimi süreçleri ile girişimcilik yaklaşımının temel bileşenlerini bir arada uyum içerisinde kapsamalı.

Belirli bir kapasiteye erişmiş tüm şirketlerde kurumiçi girişimcilik önemli bir yer tutacak ve zamanla iş hayatının vazgeçilmez bir parçası haline gelecek.

KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR

Mevcut kurumsal kültürün, kurumiçi girişimciliğe elverişli olmaması, süreçlerin şeffaf tanımlanmaması, kurumiçi politikaların olumsuz etkileri, çalışanların ve yöneticilerin yeterli bilgi birikimi ve donanıma sahip olmaması, ortaya çıkan yeniliğe ait fikri mülkiyet ve patent hakkına ilişkin belirsizlikler kurumiçi girişimciliğin benimsenmesinde ve etkin bir şekilde uygulanmasında karşılaşılan başlıca zorluklar olarak karşımıza çıkıyor.

BAŞARILI ÖRNEKLER HIZLA ARTIYOR

Günümüzde inovasyon, rekabet üstünlüğü elde etmek açısından oldukça önem kazanarak şirketlerin öncelik verdiği konular arasında yer almaya başlamış durumda. Şirketler kendilerine uygun kurumiçi girişimcilik stratejilerini geliştirdikleri ve uygulayabildikleri ölçüde değişen koşullara uyum sağlayıp rekabet avantajı elde ederken aynı zamanda ülkelerin girişimcilik ekosistemine de oldukça değerli katkılar sunmaya başladılar. Nitekim dünya çapında hâlihazırda yaygın olarak kullanılan birçok ürün ve hizmet, kurumiçi girişimcilik anlayışı ile hayata geçmiş başarılı örnekleri teşkil ediyor.