USD

-
-%

EUR

-
-%

GBP

-
-%

ALTIN GR

-
-%

BIST 100

-
-%
Murat  Onuk

YAZARLAR

5.10.2022 13:37:00

Küresel Girişim Olma Yolunda En Önemli Adım: Ölçeklenebilirlik

Girişimciliğin ülke ekonomilerini şekillendirmeye başlaması ile küresel girişim ekosistemi geride bıraktığımız yıllar içerisinde dünya genelinde dikkate değer bir büyüme gerçekleştirdi. Ülkemizin, bu ivmenin de ötesinde gelişen bir girişimcilik ekosistemine ev sahipliği yapmakta olduğunu sevinerek ifade etmek isterim. Bahsi geçen büyümenin gerçekleşmesinde şüphesiz ki ölçeklenen girişimlerin katkısı oldukça yüksek. Birçok girişim önemli miktarlarda girişim sermayesi yatırımları alarak faaliyetlerini ölçeklendirmeyi başardı ve uluslararası çapta hizmet sunmaya başladı. Dolayısıyla girişimcilik ekosistemleri, dikkatlerini daha çok girişimlerin ölçeklenmesine yönelik çalışmalar ve iş birlikleri üzerinde yoğunlaştırmaya başladılar. Bu yazımda girişim sermayesi yatırımcılarının da nihai yatırım kararı alırken dikkate aldıkları girişimlerin, ölçeklenebilirlik kriterine ve ölçeklenebilir iş modelinin önemine ilişkin görüşlerimi siz değerli okurlar ile paylaşmak istedim.

ÖLÇEKLENME NEDİR VE GİRİŞİMLER İÇİN NEDEN ÖNEMLİDİR?

Bir girişimin ölçeklenme potansiyeli, girişim sermayesi yatırımcılarının herhangi bir girişime yatırım kararı alırken en önem verdiği hususların başında gelmektedir. Girişim sermayesi yatırımcıları özünde 'unicorn' ya da Türkçe karşılığı ile 'turcon' olabilecek girişimlere yatırım yapmayı hedeflerler. Bu girişimler ortalama 5 ila 10 yıl arasında, yaklaşık 5-8 yatırım turu sonrasında en az 1 milyar dolar şirket değerine ulaşmayı başaran girişimlerdir. 2022 yılı temmuz ayı itibariyle dünya genelinde bin 110'un üzerinde unicorn bulunduğuna dikkatinizi çekmek isterim. Girişimlerin bu kadar kısa süreler içerisinde bahsi geçen şirket değerlerine ulaşabilmelerinin ve önemli tutarlardaki yatırımları alabilmelerinin en önemli öncülü ölçeklenebilir bir büyüme yapısına sahip olmaktır. Girişimler ancak iş modellerini ve yönetim süreçlerini ölçeklenebilir şekilde tasarladıkları takdirde maliyetlerini minimumda tutarken hızlı büyümeyi yakalayabilir ve dünyanın farklı yerlerinde hizmet vermeye başlayabilirler.

ÖLÇEKLENEBİLİR İŞ MODELİ

Peki ölçeklenebilir iş modeli, girişimler için neyi ifade etmektedir? Ölçeklenebilir iş modeline sahip girişimler; sundukları ürünlere ve hizmetlere talep arttıkça, maliyetlerini belirli bir seviyede sabit tutarak, belirli bir girdi türüne bağlı kalmadan ve aksaklık yaşamadan ürün ve hizmetlerini daha geniş kitlelere sunarak ölçeklerini büyütebilirler. Kısaca, ölçeklenebilir iş modeli girişimlere; görece düşük ve sınırlı maliyetlere katlanarak ürün ve hizmetlerin yaygınlaştırılması, müşteri sayısının, kullanım sıklığının ve gelirlerinin oldukça artırılmasına olanak sunar. Bu nedenle ölçeklenebilir bir iş modeli inşa etmek, küresel girişim şirketi olma hedefine sahip girişimlerin öncelikli olarak yerine getirmesi gereken bir gereksinim olarak karşımıza çıkmaktadır.

TEKNOLOJİ VE DİJİTALLEŞME, ÖLÇEKLENMEYİ ETKİNLEŞTİRİYOR

Teknolojinin gelişmesi ve dijitalleşmesinin yaygınlaşması, girişimlere ürün ve hizmetlerini ölçeklendirebilme hususunda oldukça önemli olanaklar sunmaktadır. Günümüzde unicorn olmayı başaran birçok girişimin mevcut sektörleri ve hizmet alanlarını yenilikçi yaklaşımlar ile dijitalleştirdiğine, sektörlerin dijital dönüşümlerini hızlandırdığına ya da hızlandırabilecek teknoloji ve hizmetler geliştirdiğine dikkatinizi çekmek isterim. Dijitalleşme, daha verimli çıktıların üretilmesine, süreçlerin optimal hale getirilmesine ve insan kaynaklı operasyonel hataların minimum düzeyde gerçekleşmesine olanak sağlayarak müşterilerin ürün, hizmetlere erişimini ve memnuniyetlerini artırmaya yardımcı olur. Girişimler dijitalleşmenin ve teknolojinin sunduğu hız, güvenilirlik ve erişilebilirlik sayesinde ölçeklenebilir iş modelleri oluşturabilirler. Müşteriler için birçok kolaylık ve farklı maliyet türlerinde tasarruf sağlayan; girişimler için ise küresel pazarlara açılmaya ve geniş kitlelere ulaşmaya olanak sağlayan dijitalleşme ve teknoloji temelli araç ve hizmetleri yakından inceleyelim.

ÖNE ÇIKAN ARAÇ VE HİZMETLER

Finansal teknolojiler: Finansal hizmetlerin teknoloji ve dijitalleşme sayesinde daha yaygın, güvenli ve hızlı bir şekilde sunulmasına olanak tanır. Finansal hizmetlerin kapsayıcılığına, ticaret hacimlerinin artmasına ve ödemelerin kolaylıkla gerçekleştirilmesini sağlar.

E-lojistik: Geleneksel ve zorlu lojistik süreçlerinin bilişim teknolojileri sayesinde dijital bir şekilde yürütülmesine olanak sunar. Bir ürünün tedarik aşamasından son kullanıcısına ulaştırılmasına kadar yürütülen süreçlerin daha az maliyetli, güvenilir ve erişilebilir olması ölçeklenme açısından oldukça kolaylık sağlar.

E-ticaret: Ticaretin elektronik ortamda gerçekleştirilmesine olanak sağlar. Yeni nesil müşterilerin beklentileri ve tüketim davranışları; doğrudan tüketiciye ulaşmayı mümkün kılan e-ticaret platformlarını ölçeklenme açısından oldukça avantajlı kılmaktadır.

ÜRÜN VE HİZMET AÇISINDAN PAZAR UYUMU YAKALANMALI

Girişimlerin ölçeklenebilmesi için yalnızca dijital araç ve hizmetler yeterli değildir. Ürün, müşteri ve pazar açısından birtakım uyumların sağlanmış olması gerekir. Girişimlerin ölçeklenebilirliği değerlendirilirken ürün-pazar uyumu, ürün-satış kanalı uyumu, satış kanalı-iş modeli uyumu, iş modeli-pazar uyumu gibi gereklilikler öncelikli olarak ele alınmalıdır. Girişimler, yeterli hacimdeki müşteri kitlesinin karşılaştığı problemlere etkin ve değerli çözüm önerileri sunmalıdır. Böylece sunulan ürün veya hizmetin, sahip olduğu değer önermesi ile talebin oluştuğu pazar, ölçeklenebilirlik ile ilgili ipuçları verir. Ürün ya da hizmetlerin pazar dağıtım kanalı ile uyumlu olması beklenir. Tüketicilerin ürün veya hizmetlere rahatlıkla erişilmesi ölçeklenmeyi kolaylaştırır. İş modelinin pazar tarafından benimsenebilmesi için anlaşılabilir ve kolayca uygulanabilir olmalıdır. Böylece büyük kitleler tarafından tercih edilir ve dolayısıyla ölçeklenebilmesi oldukça kolaylaşır.

GİRİŞİMLER İÇİN

Ölçeklenebilirlik, küresel girişim olma hedefine sahip her girişimin fikir aşamasından itibaren sıklıkla gözden geçirmesi gereken bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü, girişimlerin ölçeklenebilir bir yapıya kavuşması yalnızca yazımızda bahsi geçen unsurlar ile sınırlı değildir. Kurucular ve ekip, küresel ekonomik şartlar gibi mikro ve makro düzeyde birçok etken ölçeklenme üzerinde etkilidir. Son yıllarda hızla büyüyen girişim ekosistemimizin ölçeklenme aşamasında yer alan girişimler için oldukça cazip olduğunu ve hızla artan girişim sermayesi yatırımlarının, girişimler için oldukça değerli katkılar sunduğunun altını çizmek isterim.

DİĞER YAZILARI