Özellikle genç arkadaşlardan sıkça aldığım sorulardan biri; "Yatırım yaparken neye göre karar veriyorsunuz?" oluyor. Ben, öncelikle ekibe yatırım yapıyorum. Ekibin tutkusuna, adanmışlığına, birlikte başarma gücüne... Çalıştıkları alanın beni heyecanlandırması, yaratacağı pozitif etki potansiyeli de önemli faktörler. Yatırım yapacağım şirkete finansal sermayeden öte bilgi, tecrübe ve ilişki ağımla da destek verebileceğime inandığımda yatırım yapma olasılığım artıyor. İlişkimiz önce mentorluk ile başlıyor, sonra doğru zamanda yatırıma dönüşebiliyor. Önce o girişimin hayal ortağı oluyorum, sonra da hissedarı. Sıkça aldığım bir başka soru da şu: "Girişimlerin başarısını etkileyen en önemli faktörler nedir?" Buna cevabım da yine ekip ile başlıyor, ardından ürün-pazar uyumu, iş modeli, yurt dışına açılma potansiyeli... Her faktörü kısaca açıklamak istiyorum.

EKİP

Girişimci ekibin çözmek istediği problem ile ilgili tutku ve motivasyonunun kaynağını anlamayı önemserim. Girişimcilik hızla zengin ve ünlü olmak için yapılacak bir şey değil. Girişimcilik denen bu zorlu yolculukta ekibin dayanma gücü, zorluk ve fedakârlıklardan yılmadan devam edebilmeleri önemli. Ekibin icraat kabiliyeti, hayallerini gerçeğe dönüştürme becerisi olmazsa olmazlardan... Bu kurucu ekip üyelerinin birbirini iyi tamamlaması ile de ilgili. Teknik kurucu ortağı olmayan bir ekip, daha riskli oluyor. Sadece teknik kafalı bir ekip de çözümlerini ticarileştirme konusunda yetersiz kalabiliyor.

ÜRÜN-PAZAR UYUMU

En önemli ikinci faktör ise ürün-pazar uyumu (product-market fit)... Fırsatın var olup olmadığını pazar ve müşteri araştırmaları ile doğrulamak (validation) çok önemli. İş fikri ile ilgili varsayımları teyit etmek için en baştan yeterli araştırmayı yapmak gerekiyor:

* Çözmeyi düşündüğüm problem, gerçekten büyük bir problem mi, bu problemi kimler için çözeceğim? Kısacası hedef pazar kim?

* Bugünkü alternatif (direkt rakip veya yerine kullanılabilecek) çözümler neler, bizimki alternatiflerden çok daha iyi bir çözüm olacak mı ve müşteriler bunun için ne kadar ödemeye hazır?

İŞ MODELİ

Üçüncü faktör ise iş modeli, yani girişim nasıl para kazanacak ve büyüyecek? Ölçeklenebilir bir iş modeli olup olmadığı yatırımcı olarak en çok sorguladığımız konulardan biri...

01I Kuruluş maliyeti: Kuruluş maliyeti önemli bir faktör. Küçük bir yatırım ile başlayıp zaman içinde satışlar ve kullanıcı sayısı arttıkça maliyeti artırmak mümkün mü? En baştan büyük yatırım gerekiyorsa bu bir yandan yatırımcı açısından daha riskli, diğer yandan da iş başarılı olursa çok sayıda rakibin aynı değer önerisi ile pazara girmesine engel.

02I Pazara giriş modeli: Pazara giriş (go-to-market) modeli önemli. Girişimin müşterilerine nasıl ulaşacağı, kullanacağı kanallar, bu kanalların ne derece efektif ve kârlı olabileceği başarıyı etkileyen faktörler.

03I Müşterilere ulaşma maliyeti: Müşterilere ulaşma maliyeti, müşteri başına elde edeceği ortalama kâr nedir, bu müşteri edinme maliyetinden yeteri kadar yüksek mi gibi sorular 'birim ekonomisi' (unit economics) dediğimiz başlık altındaki önemli konular.