Bir gerçek kişinin elde ettiği gelirin vergilendirilmesi için bu gelirin Gelir Vergisi Kanunu'nda (GVK) sayılan gelir unsurlarından biri olması gerektiğini belirtmek gerekir. Bu unsurlardan birine girmeyen bir gelir, gelir olsa da, gelir vergisinin konusuna girmez. Peki bu gelir unsurları nelerdir? 1) Ticari kazanç, 2) Ziraî kazanç, 3) Serbest meslek kazancı, 4) Ücret, 5) Menkul sermaye iradı, 6) Gayrimenkul sermaye iradı, 7) Diğer kazanç ve iratlar. Son unsur olan diğer kazanç ve iratlar da değer artış kazancı ve arizî kazançlar olarak ikiye ayrılıyor. Ticari işlerin arızî olarak yapılması veya bu nitelikteki işlere aracılıktan elde edilen kazançlar arızî ticari kazanç kapsamındadır.

600 bin TL'yi aşıyorsa...

Diğer taraftan, GVK'nın 65'inci maddesi uyarınca, sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasından doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Ayrıca, GVK'nın 18'inci maddesinde telif kazançları istisnası olarak bilinen bir istisna bulunuyor. Bu madde kapsamında gelirleri 2020 yılı için 600 bin TL'yi aşanlar bu istisnadan yararlanamıyor. Diğer taraftan, telif ödemesi yapanların Türkiye'de bulunması ve GVK'nın 94'üncü maddesinde sayılanlar arasında olması durumunda, telif ödemeleri üzerinden yüzde 17 oranında stopaj yapmaları gerekiyor.

GİB, aynı fikirde değil

Sosyal medya fenomenlerinin ve YouTuber'ların elde ettikleri gelirin niteliği konusunda Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) görüşü bu gelirlerin ticari kazanç olduğu yönünde. GİB, bugüne kadar verdiği özelgelerde internet sitesinin bir ticari organizasyon olduğunu, YouTube ve diğer sosyal medya platformları üzerinden elde edilen reklam, tanıtım, sosyal medya yönetimi karşılığında elde edilen gelirlerin de ticari kazanç olduğu yönünde görüş veriyor.

Küçük bir örnek

Ticari bir işletme olan bir hastanede bağımsız sağlık hizmeti veren bir doktorun faaliyeti ticari faaliyet olmayıp serbest meslek faaliyetidir. Bugün, bir cep telefonuna sahip olan herkes sosyal medya üzerinden gelir elde etme imkanına sahip. Dolayısıyla, sosyal medya fenomenlerinin gelir elde ettikleri faaliyetin sermayeden ziyade emek, uzmanlık, şöhret gibi faktörlere dayandığı aşikardır. Bu nedenle, sosyal medya fenomenlerinin bir ticari organizasyon olarak değerlendirilebilecek dijital platformlar aracılığıyla elde ettikleri gelirlerin ticari kazançtan ziyade serbest meslek kazancı olarak kabul edilmesi gerekir. Bu durumda, 2020 yılı için 600 bin TL'ye kadar olan bu gelirlerin gelir vergisinden istisna olması, kazancın bu tutarı aşması halinde beyan edilmesi gerekiyor. Kanunun sınırı aşan tutarın tamamının vergilendirilmesine ilişkin hükmünün de Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırılığı nedeniyle ihtirazi kayıtla beyanname verip dava açmak mümkün. Bu nedenle, sosyal medya fenomenleri aleyhine geçmişe dönük olarak ticari kazanç elde ettikleri yönünde yapılan cezalı tarhiyatlara, karşı dava açılabilir.