MÜSİAD Gıda, Tarım ve Hayvancılık Sektör Kurulu Başkanı Cemal Özen, tarımda teknolojik gelişmeleri ve Türkiye'nin tarımda bağımsız, verimli ve adil bir geleceğe ulaşması için yol haritasını Platin okuyucularıyla paylaştı:

Tarım, sadece üretimin değil; aynı zamanda toplumun geleceğinin, ekonominin istikrarının ve çevresel dengenin merkezinde yer alan bir sektör. Bugün küresel ölçekte karşılaştığımız gıda krizleri, iklim değişikliği, su kıtlığı ve artan nüfus baskısı, tarımı klasik yöntemlerle yürütülemez hale getirmiş durumda. Bu nedenle, Türkiye'nin tarımda köklü bir dönüşümün eşiğinde olduğunu söyleyebiliriz.

Toprakla kurulan ilişki artık sadece el emeğiyle değil; sensörler, uydular, algoritmalar ve bulut sistemleriyle kuruluyor. Bu gelişmelerin üreticiye ulaşması için devletin tarımsal Ar-Ge ve dijital altyapı yatırımlarını artırması, özel sektörün bu alanda geliştirdiği teknolojilere finansal teşvik sağlaması elzemdir. Tarımsal veri, 'ulusal bir güvenlik unsuru' olarak ele alınarak; veriye dayalı planlama sistemlerinin, iklim değişikliğine karşı tarımı daha dirençli hale getirecek şekilde organize edilmesi gerekiyor.

KOOPERATİFLERİN YENİ ROLÜ

Hazırladığımız raporda vurguladığımız temel stratejilerden biri de 'akıllı ortaklık' modeli. Geleneksel kooperatifçilik anlayışı artık yetersiz kalıyor. Yeni dönemin ihtiyacı; dijitalleşmiş, şeffaf, profesyonelce yönetilen, teknolojiye entegre ve güçlü finansal yapılarla donatılmış kooperatifler. Bu yapılar sayesinde, küçük üreticiler; traktörden drone'a, soğuk hava deposundan e-ticaret altyapısına kadar pek çok hizmeti ortak kullanarak maliyet avantajı elde edebilir. Kooperatiflerin dijital pazaryerleri oluşturması, doğrudan tüketiciye ulaşım, ürün izlenebilirliği gibi uygulamalar da hem gelir adaletini sağlar hem de kırsal kalkınmayı hızlandırır.

GENÇLER İÇİN 'AKILLI KÖYLER' VE YENİ NESİL TARIM

Kırsal nüfusun yaşlanması ve gençlerin tarımdan uzaklaşması, üretimin sürdürülebilirliğini tehdit eden bir başka kritik başlık. Tarımın teknolojiyle yeniden tanımlanması, gençleri bu alana çekebilecek en güçlü fırsatlardan biri. 'Akıllı köy' modelleriyle kırsalda internet altyapısı, dijital eğitim merkezleri, drone eğitimi, otomasyon gibi alanlar geliştirilirse, gençler hem bilgiye erişebilir hem de tarımı kariyer olarak benimseyebilir. Üniversiteler, tarım teknolojileri firmaları ve devlet kurumlarıyla yapılacak iş birlikleri, sadece üretimde değil, eğitimde ve kalkınmada da çarpan etkisi yaratabilir. Üreticilerin ürünlerini yereldeki tüccarlara bağımlı kalmadan satabilmesi, ancak dijital pazar yerleri aracılığıyla mümkün. Ortak markalaşma çalışmaları, kalite standartları ve çevrimiçi satış platformları, çiftçiyi dünya pazarıyla buluşturabilir. Ürünlerin blok zinciri ile izlenebilir olması, tüketici güvenini artırırken üreticiye de daha yüksek katma değer sunar. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; bu sistemlerin çiftçiye ağır yükler yüklemeden, devlet ve özel sektör iş birliğiyle kurulmasıdır. Ayrıca, e-ihracat yapan kooperatiflerin dijital dönüşümüne yönelik özel destek paketleri de oluşturulmalı.

GELECEK NESİLLERİN KADERİ BELİRLENECEK

Tarımda teknolojik bağımsızlık Türkiye'nin en temel hedeflerinden biri olmalı. Tarım yazılımları, yerli sensör sistemleri, iklim tahmin algoritmaları, veri güvenliği altyapısı gibi kritik teknolojilerde yerli ve milli üretime yönelmek şart. Tarım ve Orman Bakanlığı, TÜBİTAK, TİM ve üniversiteler ortak bir dijital tarım ajandası hazırlamalı; bu ajandada hem teknolojik yol haritası hem de üreticinin dijitalleşme sürecindeki dönüşüm maliyetlerini destekleyen mekanizmalar yer almalıdır.

Türkiye'nin tarım politikalarında artık 'bireysel başarı hikayeleri' değil, 'ortak başarı yapıları' öncelik kazanmalı. Çünkü verimlilik, birlikten doğar. Kooperatifleşme, yapay zeka, dijital pazarlama, blok zinciri ve e-tarım gibi kavramlar, artık sadece teknik terimler değil; Türkiye'nin tarımda bağımsız, verimli ve adil bir geleceğe yürümesinin ön koşullarını oluşturuyor.