Türkiye'de tasarlanan ve üretilen ilk otomobil olan 'Devrim'in Eskişehir Demiryolları Fabrikası'nda doğmasından 61 yıl sonra, 29 Ekim 2022'de Togg bayrağı devraldı. Devrim'in hiçbir zaman seri üretime geçememesi onyıllar boyunca Türkiye'nin kendi otomobilini yapamayacağı tartışmalarında dile getirilen ilk argüman oldu. Ancak Anadolu Grubu, BMC, Turkcell, Zorlu Holding ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nden oluşan 'Beş Babayiğit'in 2018'deki kurduğu ortaklıkla Türkiye'nin hayali gerçek oldu. Üstelik henüz elektrikli otomobil furyası başlamamışken, doğru bir zamanlamayla strateji yüzde 100 elektrikli otomobil üzerine kuruldu. Tüm Türkiye'nin heyecanla yakından takip ettiği yaklaşık beş yıllık bir sürecin sonunda Togg, Bursa Gemlik'teki fabrikasının açılışını yaparak seri üretime geçtiğini duyurdu. Bu görkemli açılış töreninde Devrim, Togg T10X ve konsept Togg yanyana duruyor, geçmişi, şimdiyi ve geleceği temsil ediyordu.

"İŞE YENİ BAŞLAMADIK, ORTALARINDAYIZ"

Dünya otomotiv pazarındaki köklü değişim başladı ve sektörde taşlar artık uzun bir süre yerine oturmayacak. İşte Türkiye Togg sayesinde böylesine büyük rekabetin yaşanacağı bir pazara 'üretici' olarak girmenin avantajını elinde tutuyor. CEO Gürcan Karakaş, "Şu anda işin başında değil, ortalarındayız. Akıllı otomobil konusunda çözümleri olmayan şirketler 5-6 yıl içinde kaybolup gidecek" diye özetliyor durumu. Togg'un fikir olarak ortaya çıkışından bugüne kadar yaşanan en büyük tartışma, dünya devi olan ve 100 yılın üzerinde bilgi birikimine sahip otomotiv şirketleri ile rekabete girmenin ne kadar mantıklı olduğuydu. Bu tartışma hâlâ devam ediyor ve büyük bir ihtimalle Togg ilk ihracatını yaptıktan sonra, küresel pazarda yerini bulana kadar da devam edecek. Bu noktada Togg'un ortakları ve CEO'su Gürcan Karakaş'ın çizdiği vizyon çok önemli. Her şeyden önce Karakaş'ın da tüm konuşmalarında altını çizdiği gibi Togg sadece bir elektrikli otomobil değil, bir akıllı cihaz. "Bizim yaptığımız bir otomobil tasarımı değil, bizim yaptığımız dört teker üzerinde giden bilgisayar tasarımıdır" diyerek açıklıyor Karakaş durumu.

Bu tasarım konsepti sadece otomobili de kapsamıyor, bir ekosistem geliştiriliyor. USECASE Mobility® adı altında tescillenen bu ekosistemin sacayaklarını; kullanıcı odaklı (user-centric), akıllı (smart), empatik (emphatic), bağlantılı (connected), otonom sürüşe hazır (automated), paylaşımlı (shared) ve elektrikli (electric) olması oluşturuyor.

EKOSİSTEM OLUŞTURULDU

Bu genel strateji içinde Togg, üç önemli alanda bir araya gelen bir ekosistem aslında. Mobilite ekosistemini Karakaş şu sözlerle anlatıyor: "Akıllı cihazımız T10X, dijital deneyim platformumuz Trumore, temiz enerji çözümlerimiz Trugo ve Siro ile bir değer ağı örüyoruz. Stratejik iş ortaklıklarımızla, akıllı şehirlere ve net sıfır geleceğe giden yolda izlenebilirlik ve şeffaflık için kilit öneme sahip olacak blok zinciri tabanlı bir ekosistem için çalışıyoruz." Görüldüğü gibi işin içinde elektrikli otomobil üretiminin yanı sıra bu akıllı cihazda kullanılacak uygulama ve hatta süper uygulamalar, şarj ve hızlı şarj istasyonları ile batarya üretimi de bulunuyor.

SANAYİ VE START-UP ORTAKLIKLARI

Fikri ve sınai haklarının yüzde 100'ünün Türkiye'ye ait olduğu Togg'un 10XT modeli için yerlilik oranı yüzde 51 olarak açıklandı. 5 yıl içinde çıkacak B-SUV ve C-MPV modelleri için bu oranın üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Hedef 2026 yılına kadar araçların yerlilik oranı yüzde 65 seviyelerine ulaşması. Yerlilik oranının artmasındaki en önemli etkenlerden biri de elbette Togg ile iş birliği yapan şirketler. Bu şirketler arasında Döktaş Dökümcülük, Parsan Makine Parçaları Sanayii, Farplas Otomotiv, Vestel, Beyçelik Gestamp, Coşkunöz ve Ermetal bulunuyor. Vestel haricinde bu şirketlerin birçoğu dünya devi otomobil şirketlerine de parça üretiyor. Yani işin ağır sanayii kısmı bu şirketler tarafından yapılıyor. Vestel'in geliştirdiği araç içi ekran çözümleri ise işin biraz daha teknolojik tarafına dokunuyor. Elektrikli otomobili akıllı cihaza dönüştüren bölümde ise Togg'un çok fazla iş ortağı bulunuyor. Bu tarafta daha çok start-up şirketlerinin ağırlığını görüyoruz. Mesela Büyütech geliştirdiği kamera sistemleri ile Togg'a görüş ve analiz kabiliyeti kazandırıyor. Smart-iX, Togg'un akıllı yaşam çözümleri geliştiricisi. Togg'un şehirle, yolla ve şarj istasyonlarıyla iletişimini sağlayan altyapıyı geliştiriyor. Togg, Türkiye'nin global yazılım şirketi Etiya ile de stratejik iş ortaklığına gitti. Kullanıcı deneyimini geliştirmek için Togg'la iş birliği anlaşması imzalandı. Togg mobilite ekosisteminin merkezinde yer alan dijital kullanıcı platformuyla kullanıcılara dokunan tüm etkileşimlerin kusursuz bir şekilde yönetilmesini sağlayan teknolojiler geliştiriyor. Kullanıcıların anlık ihtiyaçlarını karşılamak için çözümler sunuyor. Togg şu anda 30'a yakın start-up ile kontakta. Karakaş; Togg ekosisteminin mobilitenin start-up'lar olmadan sağlamanayacağını düşünüyor. Bu nedenle henüz seri üretime geçmeden önce 200 start-up ile başlayan bir görüşme süreci yaşandı. Şirketlerle en ince ayrıntılarına kadar görüşen Togg ekibi zamanla bu sayıyı eleyerek 30'a indirdi. Bu iş birliklerinin gelecekte yansınamısını tüm Türkiye ekonomisine önemli bir katkı olarak göreceğiz zira örnek vermek gerekirse Büyütech şirketi ağustos sonunda aldığı 4 milyon dolarlık yatırımla 28 milyon dolar değerlemeye ulaştı ve dünyanın pek çok ülkesinde ürünlerini satabiliyor. Büyütech gibi Türk şirketlerinin zamanla ve Togg tecrübeleriyle küresel pazarda çok daha büyük işler yapacağını şimdiden rahatlıkla söyleyebiliriz.

HEDEFLER BÜYÜK

Togg, Ekim 2023 rakamlarına göre 9 bin 171 araç sattı. 2023'ün 20 binin üzerinde araç üretimiyle kapanması bekleniyor. Fabrikanın yıllık üretim kapasitesi 175 bin. 2030 sonu itibarıyla; üretimin başladığı günden itibaren toplam 1 milyon üretim hedefi bulunuyor. 2023 yılında 28 bin adet üretim olacak ve 2026 yılında yeni akıllı cihazların aileye katılmasıyla birlikte kapasite yıllık 100 bin adede ulaşacak. 2025'in ilk çeyreğinde ise ihracatın başlaması planlanıyor. Tüm bu planlarla eş zamanlı olarak 2024'te Siro Togg Teknoloji Kampüsü'nün yanındaki yeni fabrikada üretime başlayacak. 2026'da ise hücre de dahil olmak üzere entegre bir enerji depolama üreticisi hâline gelecek. Böylece Türkiye, az sayıda ülkede bulunan hücre geliştirme ve üretme yetkinliğine sahip olacak. Togg'un diğer modelleri 2025'te piyasada olacak. Gürcan Karakaş stratejilerini, "Hedeflerimiz doğrultusunda 2030 yılına kadar 5 farklı model planladık. İlk akıllı cihazımız C SUV ile 2023'ün ilk çeyreğinde kullanıcılarımızla buluşacağız. 2025'in ilk yarısında C-Sedan, 2026'da ise C-X Coupé yollara çıkmaya hazır olacak. B-SUV ve MPV modellerimiz için de çalışmalarımızı heyecanla sürdürüyoruz" şeklinde anlatıyor.

ÜRETİM KAMPÜSÜNDE 250 ROBOT ÇALIŞIYOR

29 Ekim 2022'de resmi açılışı yapılan Togg Teknoloji Kampüsü, Gövde, Boya ve Montaj tesislerinin yanı sıra Ar-Ge Merkezi, Stil Tasarım Merkezi, Prototip Geliştirme ve Test Merkezi, Strateji ve Yönetim Merkezi ile Kullanıcı Deneyim Parkı birimlerini de barındırıyor. Kampüsün zemin güçlendirmesi için 44 bin beton kolon kullanıldı. Bu rakam 1.500 metrekare tabanlı 7 tane 50 katlı gökdelene karşılık geliyor. Üretim hatlarında toplam 250 robot bulunuyor.