Günümüzden yaklaşık 60 yıl önce icat edilen çipler, bilgisayarlardan otomobillere modern cihazların en önemli ve en pahalı bileşeni haline geldi. Giyilebilir teknoloji ürünlerinden araç içi elektronik sistemlere kadar teknolojinin her alanında büyük öneme sahip olan çipler, Covid-19 salgınının etkisiyle otomotiv sektöründen başlayarak global ölçekte yaşanan krizde başrol aldı. Çip krizinin, şu anki şartların olumlu yönde değişmemesi durumunda akıllı telefon üretimi de dahil olmak üzere çeşitli alanlardaki üretimlerde de aksamalara neden olabileceği belirtiliyor. Otomotiv şirketleri başta olmak üzere dünyada çeşitli şirketlerin üretimini olumsuz etkileyen çip krizi, Türkiye'de üretim yapan otomotiv şirketlerinin üretiminin de aksamasına neden oldu.

OTOMOTİV DEVLERİ KRİZE GİRDİ

Küresel ölçekte General Motors, çip tedariğindeki sıkıntılar nedeniyle ABD'de üretimini azaltmaya devam edeceğini bildirmiş, Suzuki Motor da Japonya'da bulunan 3 fabrikasından ikisinde üretimi durdurduğunu açıklamıştı. Diğer küresel devler; Nissan, Volkswagen ve Honda da peş peşe üretime ara vermek zorunda kaldılar.Türkiye'de ise Oyak Renault, çip sorunu nedeniyle mart ayında üretimine ara verirken; Tofaş, yine mart ayı içinde yaptığı açıklamada 19 Mart-5 Nisan'da üretimin durduğunu duyurmuştu. Ford Otomotiv de Kocaeli yerleşkesinde yer alan Gölcük ve Yeniköy fabrikalarında mikroçip kullanımının yoğun olduğu bazı parçaların yurt dışından tedariğinde yaşanan kısıtlar nedeniyle üretime nisan ayı içinde ara verdi.

KÜRESEL ARAÇ ÜRETİM KAYBI 2.4 MİLYON ADEDİ BULACAK

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yenigün, yaşanan çip krizine ilişkin; "Pandemi tüm dünyayı etkilediği gibi otomotiv sektörünü özellikle tedarik zinciri açısından fazlasıyla etkiledi. Sosyal hayattaki kısıtlamalar ile tüketici elektroniğinde yaşanan ciddi talep artışı ve otomotiv sanayinin talep öngörülerinin beklenenin üzerinde gerçekleşmesi ile küresel olarak mikroçip talebindeki artış, tedarik sürecinde darboğaz yaşanmasına sebep oldu" diyor. Çip üreticilerinin bulunduğu lokasyonlardaki doğal afetlerin de çip üretimine sekte vurduğunu dile getiren Yenigün, "Tayvan'da yaşanan kuraklık, ABD'deki soğuk hava koşulları ve Japonya'daki deprem, krizin daha da büyümesine neden oldu. Şu ana kadar üretilemeyen araç sayısı 1.38 milyon adet olarak hesaplanırken; yıl toplamında küresel araç üretim kaybının 2.4 milyon adet seviyesine ulaşması tahmin ediliyor" açıklamasında bulunuyor.

TÜRKİYE SÜRECİ BAŞARILI YÖNETTİ

Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye'de de mikroçip tedarik sorunu olduğunu belirten Yenigün, "Fabrika duruşları ve üretim tempo düşüşleri kaçınılmaz hale geldi. Ancak dünya geneline kıyasla ülkemizde bu sürecin çok daha başarılı yönetildiğini söyleyebiliriz. Rekabet hassasiyeti ve farklı ürün gamına özgü parametreler nedeniyle sanayinin geneli için net bir yorum yapmak doğru olmayacaktır. Ancak yılın ikinci yarısında çip krizinin etkisinin kademeli olarak azalacağını tahmin ediyoruz" diyor.

TEDARİKTE YÜZDE 59 ORANINDA GECİKME YAŞANDI

Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Başkanı Albert Saydam, otomotiv tedarik sanayisinde faaliyet gösteren 160 firmanın katıldığı anket sonuçlarına göre Türkiye'deki tedarikçilerin 2021 yılıyla birlikte yaşadıkları en büyük sorunun, yüksek girdi fiyatları olduğunu söylüyor. Saydam, "Tedarik sanayi firmalarının yüzde 30'unun, müşterilerinin yaşadığı çip sorunu nedeniyle üretimlerinde düşüş olduğunu ifade ediyor. Bununla birlikte üretimlerinde çip kullanan tedarik sanayicilerinin yüzde 59'u çip krizini, teslim süresindeki gecikmeye bağlarken, yüzde 23'ü temin edememe, yüzde 18'i ise yüksek fiyatla ilişkilendirdi. Tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi, tedarik zincirinde de kırılmalara neden oldu. Tedarik zincirindeki sorunların kısa vadede çözülmesi için bütün ülkelerdeki aşılamanın tamamlanması ve hayatın normale dönmesi gerektiği kanaatindeyiz" açıklamasında bulunuyor.

ÇİP KRİZİ BİR SÜRE DAHA DEVAM EDECEK

Sorunun sadece çip olmadığını vurgulayan Saydam, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Tedarikte yaşanan sorunlar var ve gözüküyor ki bu sorunlar bir süre daha devam edecek. Çip krizini çözmek için bir masaya oturmak gerekiyor. Çünkü maalesef kısa vadede bir kapasite artırımı mümkün değil. Yaşanılan sorun sadece çip eksikliği problemi değil. Pandemi öncesinde düzgün işleyen dünya ticareti ve otomotiv tedarik zincirinde kopmalar yaşanıyor. Çip, konteyner yokluğu, çelik, sac gibi hammaddelerde yaşanan artış ve temin sorunu üretimi etkileyen konular. Bu sorunların çözümü de pandeminin sona ermesi ile doğrudan orantılı."