Türkiye'nin en büyük sanayi şirketlerinden biri olan Cengiz Holding'in enerjiden madenciliğe ve sanayiye uzanan yedi farklı sektörde, 35 iştiraki ve 43 bin kişilik istihdamı bulunuyor. Son 5 yıldır tüm yatırımlarının odağına 'ileri teknoloji', 'Ar-Ge' ve 'sürdürülebilirlik' vizyonunu alan şirketin, 2023 ve sonrası için gündemini ağırlıkla sürdürülebilirlik oluşturacak. Yenilenebilir enerjiyi odağına koyarken, bu enerjinin sanayi şirketlerindeki kullanımını da artıracaklarını dile getiren Cengiz Holding Enerji Grup Başkanı Ahmet Cengiz ile grubun sanayideki sürdürülebilirlik yatırımlarından yenilenebilir enerji planlarına uzanan tüm hedeflerini ve aynı vizyonla oluşturdukları önümüzdeki 5 yıllık yol haritasını konuştuk.

* Cengiz Holding denildiğinde akıllara inşaat ve müteahhitlik geliyor. Oysa grubun başarı hikayesi bunun çok ötesinde... Bu yolculuğu özetler misiniz?

Karayolları, köprüler, tünel ve barajlar, limanlar, demiryolları, metro, havalimanları, boru hatları, enerji santralleri, maden ve sanayi tesislerinin yapımını içeren altyapı çalışmaları... Tüm bu alanlarda Cengiz Holding çatısı altındaki Cengiz İnşaat olarak Türkiye'de ve yurt dışında önemli projelerine imza attığımız doğru. Hatta dünyanın en büyük müteahhitlik şirketlerinin sıralandığı ENR listesinde her yıl yer almamız da bu başarımızın en somut kanıtı. Ancak sizin de vurguladığınız gibi yarım asra yaklaşan başarı hikayemizde sadece inşaat bulunmuyor. Cengiz Holding'in son 20 yıldaki büyümesini sanayiye borçluyuz. 2004 ve 2005 yıllarında Eti Bakır ve Eti Alüminyum'u Özelleştirme İdaresi'nden aldıktan sonra ve yine 2000'li yılların başında Cengiz Enerji'nin kurulmasıyla birlikte şirketimizin faaliyet alanlarında da büyük değişiklik oldu. Bugün grubumuzun cirosunun sadece yüzde 8'ini inşaat faaliyetlerimiz oluşturuyor.

(Eti Bakır Samsun İzabe ve elektroliz tesisi)

HİDROELEKTRİKTE BİRİNCİ, SOLAR ENERJİ ÜRETİMİNDE İKİNCİ SIRADA

* Grubun büyüme ivmesi de sanayi ve enerjiden mi geliyor?

Son 20 yıldır sanayi ve enerji alanındaki yatırımlarımızı artırmaya ve grup içindeki payını yükseltmeye odaklandık. Önümüzdeki dönemde ise hedefimiz, bu payı daha da artıracak yeni yatırımlara odaklanmak. Hem bakırda hem de alüminyumda madenden son ürüne kadar üretim yapabilen iki tesise sahibiz; bunların ikisi de kendi alanlarında tek olan üretim tesisleri. Enerji üretiminde ise son dönemde tamamen yenilenebilir kaynaklara döndük. Özel sektör üretimleri içinde hidroelektrikte birinci, solar enerji üretiminde ise ikinci en büyük şirketiz. Türkiye'deki ilk, Avrupa'daki en büyük hibrit enerji santralini Bingöl'de biz yaptık.

"2021'de rüzgar enerji santralleri (RES) yatırımına başladık. Çankırı ve Sinop'taki RES'lerin ilk ünitelerini devreye aldık. Kocaeli'de inşası devam eden Karamürsel RES'in de devreye girmesiyle, rüzgâr enerjisinde 33 türbinle 152 mw'lık kurulu güce sahip olacak."

* Önümüzdeki dönemde daha çok ağırlık vermek istediğiniz alanlar neler?

Yaklaşık iki yıl süren ve tüm dünya için bir 'alarm' niteliği taşıyan pandemi süreci, ülkelerin ancak sürdürülebilir kalkınma, doğaya, çevreye saygılı 'yeşil' üretimle ilerleyebileceğini açıkça ortaya koydu. Biz de bu sorumluluktan hareketle inşaat, sanayi, enerji ve madencilik kapsamındaki ana faaliyet alanlarımızda sürdürülebilir yatırımlarımızı ve yeşil üretim hamlelerimizde hedefler koymaya devam ediyoruz. Faaliyetlerimizin en önemli ayağı olan 'sürdürülebilirlik' vizyonumuzu grubumuzun tüm faaliyet alanlarının ortak amacı olarak belirledik. Bunun için grubumuz bünyesinde başlattığımız 'yeşil enerji' ile 'yeşil üretim' stratejisinde önemli bir noktaya geldik.

(Cengiz Holding Enerji Grup Başkanı Ahmet Cengiz)

* Özelleştirmeden bu yana Eti Bakır bünyesinde hayata geçen yenileme ve sürdürülebilirlik çalışmalarından bahseder misiniz?

Sanayi şirketlerimizi özelleştirmeden bu yana neredeyse baştan aşağı yenilemekle kalmadık; bu tesislere ek yatırımlarla verimliliği artırarak artık ürünleri yeniden ekonomiye kazandırdık. Eti Bakır'ın Samsun, Küre, Siirt ve Murgul işletmelerinde bugüne kadar yaklaşık 3.8 milyon metrekare alanı rehabilite ettik. Bugüne kadar 1.9 milyon fidan diktik.

Yaptığımız iyileştirme yatırımlarıyla birlikte özellikle bakır madenciliğinde karbon emisyonları konusunda AB normlarının dahi altına düştüğümüzü söyleyebilirim. Örneğin, Eti Bakır'ın Samsun tesislerinde özelleştirmeden sonra bacadan çıkan gaz, referans değerin 3'te birine indirildi ve gaz salımı yüzde 99,5 oranında tutulabilir duruma geldi. Ayrıca Eti Bakır'ın 9 işletmesindeki su ve karbon ayak izini de çıkardık. Dünya bakır üretimi ortalamalarına baktığımızda 1 ton bakır üretimi için 97 metreküp su kullanıldığını görüyoruz. Bu miktar Eti Bakır tesislerinde 73 metreküp ile dünya ortalamasının yüzde 25 altında. Yine dünyada bakır işletmelerinin ortalama karbon emisyon oranı üretilen her bir kilogram bakır için 3.7 kilogram karbondioksit civarında. Eti Bakır'da ise bu rakam 3.2 kilogram seviyesinde bulunuyor.

Eti Bakır'ın Mardin'de bulunan Mazıdağı Metal Geri Dönüşüm ve Entegre Gübre Tesisi ise zaten başlı başına bir sürdürülebilirlik işletmesi. Çünkü hammaddesi, Küre'den çıkarılan bakır konsantresinin artık ürünü olan pirit. Biz bakır üretiminde artık işimize yaramayan piriti değerlendirebilmek amacıyla Mardin'de 1.1 milyar dolarlık yatırımla özel sektör tarafından bölgeye yapılmış en büyük tesisi hayata geçirdik. Bu tesiste pirit konsantresinin içinde bulunan kobaltı ekonomiye geri kazandırıyoruz ve dünya kobalt üretiminin yüzde 2'sini gerçekleştiriyoruz. Dünyada piritten kobalt üreten başka bir tesis yok. Buradaki çalışmalarımız devam ediyor.

(Mardin Mazıdağı)

TÜKETTİĞİ KADAR ELEKTRİĞİ YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINDAN ÜRETECEK

* Eti Alüminyum'da 'yeşil alüminyum' hedefiniz vardı. Buna ne kadar yakınsınız?

Eti Alüminyum, Türkiye'nin cevherden alüminyum elde eden ve madenden son ürüne kadar üretim yapabilen tek entegre fabrikası... Bu üretimi insana ve çevreye maksimum hassasiyetle gerçekleştiriyoruz. Yılda 82 bin ton alüminyumun üretildiği Seydişehir işletmemizde özelleştirmeden bu yana sadece gaz salımı kapsamında yaptığımız yatırımlar 15 milyon doları aştı. Bu yatırımla birlikte gaz salımı Avrupa Birliği normlarında belirtilen oranlardan yüzde 50 daha düşük seviyeye çekildi. 2020'nin aralık ayında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın Sıfır Atık Belgesi'ni almaya hak kazandıktan sonra atık yönetimi alanında da önemli kazanımlar elde ettik. Sıfır atık, atık yönetimi ve kaynağında ayrıştırma çalışmalarını titizlikle yürütüyoruz. Sıfır Atık Belgesi'ni aldıktan sonraki 2 yılda 262.5 ton ambalaj atığını geri dönüştürdük. 1.340 adet ağaca bedel 22.9 ton kağıt, 2.567 varile petrol ve türevi ürüne eşdeğer 157.5 ton plastiği geri kazandırdık. Ayrıca geri kazanımlar sonucu 1.3 milyon kilovat saati aşkın elektrik ve yaklaşık 638 metreküp atık depolama alanı tasarrufu sağladık. 7.77 ton bitkisel atık yağ geri kazanımıyla 7.48 litre biyodizel elde edilmesine katkı sağladık. 'Yeşil alüminyum' hedefiyle, entegre üretim tesislerimizin bulunduğu Seydişehir'de iki yeni güneş enerji santrali kurduk. Toplam 58.8 MW kurulu gücü bulunan Eti-1 ve Eti-2 güneş enerji santrallerine 40 MW'lik Eti-3'ü ekledik. Şu anda kurulu gücümüz 93 MW'a ulaştı. Öte yandan Oymapınar Hidroelektrik Santrali sayesinde 2022'nin ilk 6 ayında enerjiden gelen emisyonu sıfırladık. Güneş enerji santrallerinin de eklenmesiyle Eti Alüminyum bu yıl, tükettiği kadar elektriği yenilenebilir enerji kaynaklarından üretecek. Birincil alüminyum üretiminde sera gazı emisyonları dünya ortalaması; 1 tonluk üretimde 16.1 ton iken Avrupa'da bu değer 6.7 tondur. Eti Alüminyum'da ise yenilenebilir enerji yatırımları ile bu değeri 5.75 tona düşürdük.