Enerji, madencilik, inşaat ve hizmet sektöründe 43 bin kişilik ailesiyle hem Türkiye'de hem de yurt dışında yatırımlarına devam eden Cengiz Holding, ülkenin en büyük sanayi kuruluşlarından biri konumunda. Grubun yeşil sanayi vizyonuna yaptığı katkıların yanında, Türkiye'nin enerji arz güvenliğinin özel sektördeki en büyük temsilcilerinden biri olan Cengiz Enerji de holding bünyesinde yer alıyor ve toplam 4.783 MW'lık kurulu gücüyle Türkiye'deki elektrik üretiminin yüzde 5'ini tek başına karşılıyor. Madencilik ve sanayideki yatırımlarını ise, 2000'li yılların başında özelleştirme kapsamında bünyesine dahil ettiği Eti Bakır ve Eti Alüminyum çatısı altında yapan Cengiz Holding'in yurt dışı yatırımları ve 2023 yol haritası ile ilgili tüm merak edilenleri Cengiz Holding Enerji Grup Başkanı Ahmet Cengiz ile konuştuk...

CARİ AÇIĞIN KAPANMASINA 750 MİLYON DOLARLIK DESTEK

* Cengiz Holding'in faaliyette bulunduğu sektörlerdeki iş gündeminden bahseder misiniz?

Cengiz Holding, madencilik ve sanayi sektöründeki yatırımlarını, 2000'li yılların başında özelleştirme kapsamında bünyesine dahil ettiği Eti Bakır ve Eti Alüminyum çatısı altında yapıyor. Türkiye'de cevherden katot bakır üreten tek fabrika olan Eti Bakır Samsun İzabe Tesisi'nin yanı sıra Küre, Murgul, Adıyaman, Siirt, Giresun, Halıköy ve Mazıdağı'ndaki üretimlerle ekonomiye katkı sağlıyor. Bugün yıllık 70 bin tonluk katot bakır üretim kapasitesi bulunan Eti Bakır'ın ise Türkiye'nin bakır ihtiyacının yaklaşık yüzde 20'sini karşılıyor ve her yıl cari açığın kapanmasına 750 milyon dolarlık destek veriyor.

Eti Alüminyum da Türkiye'de cevherden alüminyum elde eden ve madenden son ürüne kadar üretim yapabilen tek entegre alüminyum tesislerine sahip. Savunma sanayii gibi stratejik sektörlere yoğunlaşan Eti Alüminyum, 82 bin tonluk alüminyum üretimiyle iç pazarın yüzde 10'unu karşılarken katma değeri yüksek yerli üretimle de her yıl 275 milyon dolarlık ithalatın önüne geçiyor.

ETİ BAKIR İÇ PAZARIN YÜZDE 20'SİNİ, ETİ ALÜMİNYUM İSE YÜZDE 10'UNU KARŞILIYOR

* Cengiz Holding, 2022 yılında (büyüme, yeni pazar, yeni ürün, ihracat ve iç pazar payı) nasıl bir performans sergiledi? 2023 yıl sonu ve sonrası için hedefleriniz nedir?

Şirket olarak geçen yıl hedeflerimize ulaştığımızı söyleyebilirim. Bir sanayi şirketi olarak Türkiye için üretiyoruz; satışlarımızı da Türkiye'de yapıyoruz. Grubun lokomotifi olan madencilikte bakır ve alüminyumu öncelikle iç pazara veriyoruz ve böylece katma değerli ürün ithalatının önüne geçmeye çalışıyoruz. Eti Bakır iç pazarın yüzde 20'sini, Eti Alüminyum ise yüzde 10'unu karşılıyor. Enerjide de durum farklı değil; Türkiye'nin 104.000 MW'ın üzerinde olan kurulu gücünün yüzde 5'ini karşılıyoruz. Son dönemde enerjide yoğun olarak yenilenebilir kaynaklara yöneldik, yatırımlarımıza bu şekilde devam etmeyi planlıyoruz. Biliyorsunuz enerjide depolamayla ilgili önemli bir adım atıldı, biz de başvurularımızı yaptık; 2023'te bu konu enerji gündemimizde olacak diye düşünüyorum.

SAVUNMA SANAYİNİN KULLANDIĞI 'ÖZEL ALÜMİNA' ÜRETİMİNE BU YIL BAŞLANACAK

Madencilik sektöründe finansal büyüme, uluslararası piyasalarda belirlenen metal fiyatlarına çok bağlı. Yani fiyatlar arttığında sizin cirolarınız da büyümüş oluyor. Ancak burada bence önemli olan üretimdeki büyüme; o da bu sektörde çok kolay değil. Daha önce maden çıkarılmamış bir sahaya girdiğinizde en az iki yıl sondaj yapmanız gerekiyor. İki yılın sonunda eğer maden ticari olarak çıkarılabilir durumda ise yatırım yapılıyor, bu da en az 1,5 yıl sürüyor. Yani bir maden sahasının ticari olarak kullanılabilmesi için 5 yıl gerekiyor. Dolayısıyla orta vadeli planlar yapabiliyoruz. Elazığ'da geçtiğimiz yıl bir maden sahası aldık; onunla ilgili çalışmalara başladık. Tabii bir yandan yatırımlarımız devam ederken diğer yandan iç pazarda olmayan ürünleri nasıl üretebiliriz diye Ar-Ge çalışmalarımız da sürüyor. Eti Alüminyum, yoğun olarak savunma sanayiinin kullandığı 'özel alümina' için yeni bir hat kuruyor; bu yıl içinde üretime başlayacak. 2023'ün üçüncü çeyreğinde tamamlanması planlanan yatırımla bugüne kadar tamamı ithal edilen özel alümina ürünleri ilk kez Türkiye'de üretilecek. Bu önemli yatırımla birlikte ülkemizin özel alümina ihtiyacını karşılayıp dışa bağımlılığını azaltmakla kalmayacağız; aynı zamanda rekabetçi gücümüzü artırarak Türkiye'nin alüminyumda ihracat gücünü de yukarıya taşıyacağız. Yine Eti Alüminyum'da, haddehane tesisi için bir yatırım daha planlıyoruz.

"BOSNA HERSEK'İN İHALE EDİLEN EN UZUN VE EN YÜKSEK BÜTÇELİ PROJESİNİ 30 AYDA TESLİM EDECEĞİZ"

* Holding olarak yurt dışında hangi yatırımlara ve projelere imza attınız? Bu yatırımların sektöre ve Türkiye'ye kazanımlarını anlatır mısınız?

Cengiz Holding'in grup şirketlerinden Cengiz İnşaat, makine parkı, teknik altyapısı ve tecrübesi sayesinde yurt dışında önemli projeler yaptı ve yeni projelere imza atmaya da devam ediyor. Azerbaycan, Kazakistan, Kuzey Irak, Kuveyt, Bosna Hersek, Bulgaristan, Slovenya, Hırvatistan ve Romanya'da çeşitli altyapı projelerini hayata geçirdik. Engineering News Record (ENR) 'Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhitleri' listesindeki yükselişimizi de sürdürüyoruz.

Yakın zamanda Bosna Hersek Federasyonu Karayolları İdaresi tarafından düzenlenen Koridor 5C Otoyolu Medakovo-Ozimice Kesimi ihalesini kazandık. Bosna Hersek'in ihale edilen en uzun ve en yüksek bütçeli projesi kapsamında 21.3 kilometrelik yolu 30 ayda tamamlamayı hedefliyoruz.

MADENCİLİK YATIRIMLARINDA ROMANYA, AZERBAYCAN VE KIRGIZİSTAN ÖNE ÇIKIYOR

Maden teknolojilerinde bugün dünyanın sayılı şirketleri arasında yer alıyoruz. Bu alandaki bilgi birikimimiz ve ileri teknolojimizi yurt dışına taşıyarak küresel alanda da önemli bir üretici ve yatırımcı haline geldik. Romanya, Azerbaycan ve Kırgızistan'da önemli yatırımlarımız bulunuyor. Kırgızistan'ın Tereksay kentinde bulunan altın madenimiz yaklaşık 1 yıldır işletmede. Başkent Bişkek'e 600 kilometre uzaklıktaki maden, aynı zamanda ülkenin en büyük 4'üncü madeni. Romanya'da bakır, Azerbaycan'da ise bakır ve altın madeni arama ruhsatlarımız bulunuyor. Her iki ülkedeki çalışmalarımız sürüyor.

ÖZBEKİSTAN'DA 480 MW'LIK KURULU GÜCE ULAŞTI

Türkiye'deki tecrübesini, son dönemde gerçekleştirdiği yatırımlarla yurt dışına taşıyan bir başka şirketimiz Cengiz Enerji. Özbekistan'da devreye aldığımız Taşkent Doğal Gaz Çevrim Santrali ve Sirdaryo Doğal Gaz Çevrim Santrali ile birlikte ülkede, 480 MW'lık kurulu güce erişirken, Özbekistan ve çevre ülkelerde yeni yatırım fırsatlarını değerlendiriyoruz.

* Holdingin Ar-Ge yatırımları, yerlileştirme çalışmaları ve yeni projeleri hakkında bilgi alabilir miyiz?

Holding olarak bulunduğumuz iş alanlarında hayata geçirdiğimiz Ar-Ge ve inovasyon yatırımlarıyla bulunduğumuz sektörün öncüsü durumundayız. Yaptığımız işi daha iyi yapmanın yollarını sürekli arıyoruz. Yakın zamanda Samsun'da bir Ar-Ge Merkezi kurduk. Ar-Ge Merkezi'nin, önümüzdeki kısa dönemde sektörün ve üniversitelerin bakır konusundaki bir merkez haline geleceğini düşünüyorum.

Eti Bakır Artvin İşletmemiz, TÜBİTAK'la bir proje yaptı. 18 ay süren proje, maden bölgelerindeki toprağın ıslahı için özel bitkilerin kullanılmasını kapsıyordu. Bölgeye özel yapılan projeyle artık Artvin'deki rehabilitasyonlar bu sonuçlara göre planlanacak.