Oldukça iyi başlanan 2023 yılında asrın felaketi ile büyük bir yıkım yaşayan 11 ilde; yıkılan fabrikalara, zarar gören makineler nedeniyle üretimlerin aksamasına, istihdamdaki kayıplara ve küresel ticaretteki daralmalara rağmen yıl sonu itibarı ile toplam ihracat 18 milyar 177 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. 2022 yılına göre 2 milyar 338 milyon dolarlık gerileme yaşandı ve yaklaşık yüzde 11'lik düşüş oldu. Toplama bakıldığında Şanlıurfa hariç diğer illerin tamamının ihracatında düşüş gözlemleniyor. İhracatı en sert düşen ilimiz ise 967 milyon dolarla Hatay oldu. 11 ili sarsan ve on binlerce kişinin can kaybına neden olan Kahramanmaraş merkezli deprem felaketine rağmen iş dünyası bölgeye yatırımdan vazgeçmedi. Bu kapsamda kamunun yanı sıra birçok özel şirket, bölgenin yaralarını sarmaya çalışırken; yeni istihdam olanakları, bölgedeki imalat sanayinin hızla yeniden canlandırılması, toparlanma ve inşa aşamasında toplulukların iş gücüne tekrar katılabilmeleri, bölgenin yeniden inşasına katkıda bulunabilmelerini sağlamak amacıyla yatırımlara hız verdi.

BÖLGE İÇİN ÖNGÖRÜLEN YATIRIM TUTARI 61 MİLYAR TL

Diğer taraftan Ağustos 2023 itibariyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, deprem bölgesindeki yatırımlar için 479 teşvik belgesi düzenlendiğini ve bu teşvik belgelerinde öngörülen toplam yatırım tutarının ise 61 milyar liraya ulaşacağı bilgisini vermişti. Depremden sonra özellikle KOBİ'lerin hızla işletme faaliyetlerini sürdürmesini en önemli öncelik olarak belirleyen Bakanlık, Dünya Bankası'ndan 450 milyon dolarlık bir kaynağı deprem bölgesindeki KOBİ'lere yönlendirmek üzere temin etti.

'SANAYİ ALANI' HAMLESİ İLE ÜRETİM GÜÇLENECEK

Öte yandan bölgenin kalkınmasına etki edecek en önemli gelişmelerden biri de 'sanayi alanı' hamlesi oldu. Resmi Gazete'nin 11 Haziran tarihli mükerrer sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı kararları ile Gaziantep, Kahramanmaraş ve Hatay'ın bazı ilçelerinde belirlenen yerlerin 'sanayi alanı' ilan edilmesiyle afet bölgesinin hızla ayağa kalkması, illerin sanayisinin daha da güçlenerek yatırım, üretim, istihdam ve ihracata katkı yapması hedefleniyor. Bölge sanayicisi; atılacak adımların yatırımların önünü açmasını, sanayinin daha da güçlenmesini, üretim çeşitliliği sağlanarak, ihracatın ve istihdam oranlarının artmasını bekliyor.

İGSAŞ'TAN İSKENDERUN'A 60 MİLYON EURO'LUK FABRİKA

İstanbul Gübre Sanayii A.Ş. (İGSAŞ), bölgenin tekrar eski haline gelmesi ve iş imkanları sağlanması için 60 milyon Euro'luk yatırımla Hatay'ın İskenderun ilçesine gübre fabrikası kuruyor. İnşaatına başlanan ve bölgenin kalkınmasına yardımcı olacak tesis, 2025 yılının başında üretime geçecek. Yıllık 250 bin ton kapasitelik kompoze gübre fabrikasının, bölgenin sanayisine ve tarımına da büyük katkı sağlaması bekleniyor. Afetzedelerin barınma ihtiyacına çözüm üretmek amacıyla da İskenderun'da 213 konteynerlik İGSAŞ Yaşam Kent kuruldu.

ULUSOY UN, 5. FABRİKASINI HATAY'DA AÇTI

Ulusoy Un, deprem bölgesi Hatay'da 19.5 milyon liralık yeni fabrika yatırımı için faal olmayan bina ve arazi almıştı. Hatay'daki yeni fabrika açılışı ile şirket hem iç piyasada hem de ihracat alanında büyümesine önemli katkılar sunmayı hedefliyor. Böylece Ulusoy Un bünyesindeki fabrika sayısı 5'e çıkarken, toplam üretim kapasitesi de günlük 3 bin 925 tondan 4 bin 200 tona ulaştı. 275 ton/gün buğday kırma kapasiteli fabrika, teknoloji yenileme amacıyla yapılan revizyon çalışmaları sonucunda faaliyete alınarak deprem bölgesinin ekonomik kalkınmasına katkı sunacak.

BAYEGAN, HATAY'A PETROKİMYA TESİSİ KURMAYI PLANLIYOR

Türkiye'nin en büyük polimer ve kimyasal hammadde tedarikçisi Bayegan, Hatay'ın Erzin ilçesinde yıllık 450 bin ton kapasiteli bir petrokimya tesis kurmayı planlıyor. Üretim kapasitesinin artışı ile yatırım maliyetinin 1.9 milyar dolara yükselmesi bekleniyor. Tesis, Türkiye'nin yılda yaklaşık 500 milyon dolar değerinde daha az polipropilen ithal etmesini sağlayarak cari açığı kapatma çabalarına katkıda bulunacak.

MEM SOLAR, GÜNEŞ PANELİ ÜRETİMİNE BAŞLADI

MEM Solar, Talesun iş birliğiyle Kahramanmaraş'ta hayata geçirdiği 1 gigavat kapasiteli tesisinde depremden sonra güneş paneli üretimine başladı. Söz konusu yatırım ile bölgede 500 kişilik istihdam oluşturulurken, tedarik zincirinde yer alan diğer firmaların da bu iş birliğinden faydalanmaları hedefleniyor.

SAVUNMA SANAYİNDEN AFET BÖLGESİNE GÜÇLÜ YATIRIM HAMLESİ

Savunma Sanayii Başkanlığı'nın İskan ve İstihdam Projesi kapsamında TUSAŞ, ASELSAN, HAVELSAN ve STM gibi Türk savunma sanayinin devleri deprem bölgelerine olan yatırımlarına devam etti. Depremden etkilenen bölgelerde uçak parçaları, karbon elyaf, silah ve roket sistemleri, bilişim ürünleri, kablo ve konektör, çok katmanlı baskı devre kartı, duvar arkası radar üretimi, ileri teknoloji çip paketleme tesisleri kurulacak ve yazılım kapmpüsleri oluşturulacak.

Uçak parçası üretimi Kahramanmaraş'tan

Kahramanmaraş Türkoğlu'nda TUSAŞ'ın uçak parçası üretimi yapacağı tesis, 1 milyar liraya yakın yatırımla önce 120, devamında 500 kişiye kadar istihdam oluşturacak ve hem şehrin kalkınmasına hem havacılık sektörüne katma değer sağlayacak.

Gaziantep, karbonfiber üretimine odaklanacak

Yine TUSAŞ, Gaziantep'te hayata geçirilecek karbonfiber üretimi ve karbonfiber sonrasında oluşacak kompozit ürünlerin üretimini kapsayacak yatırımı yapacak.

Malatya'da PCB üretilecek

ASELSAN, yapacağı 1 milyar liralık yatırımla 500 kişiye kadar istihdam oluşturacak PCB (çok katmanlı baskı devre kartı) üretim tesisini Malatya'ya kazandıracak.

Çip paketleme ve Radarda Elazığ öne çıkıyor

İskan ve İstihdam Projesi kapsamında TÜYAR ileri teknoloji çip paketleme tesisi, STM ise Duvar Arkası Radar üretim tesisini Elazığ'a kuracak.

Kablo ve konektör ihtiyacı Adıyaman'da karşılanacak

Adıyaman'a savunma sanayinin ihtiyacı olan kablo ve konektörlerin üretimi için TUSAŞ ve ASELSAN iş birliğinde bir tesis kurulacak.

Hatay'a Bilişim Kampüsleri

HAVELSAN, Hatay'da bazı yerlere kuracağı Bilişim Kampüsleri yazılım alanında bölgenin önemli bir kaynak olmasını ve bölge insanının iş istihdamını sağlayacak.