Ford Otosan fabrikalarında tüm ekipmanlarıyla birbirine bağlayan 'Dijital Mükemmellik Merkezi' platformu üzerinde çalıştıklarını belirten Ford Otosan Dijital Ürünler ve Servisler Lideri Hayriye Karadeniz, Platin okurlarına Ford Otosan'ın dijital dönüşüm yolculuğunu anlattı.

* Dijital dönüşüm lideri kimdir? Ekip yapınızdan bahsedebilir misiniz?

Dijital dönüşüm lideri (Chief Digital Officer) için organizasyonların dijital çağa yönelik stratejisini geliştirmeye ve uygulamaya liderlik eden kişi, değişimin katalizörü diyebiliriz. Yenilikçi bir ekosistem oluşturarak dijital dönüşümü yönlendirir. Bu dönüşümü sağlamak için bir CDO, dijital bilgileri, verileri ve bulut, Nesnelerin İnterneti, makine öğrenimi tabanlı ürün ve modern teknolojileri kullanır. Elbette bu tanım CDO görevinin doğası gereği gelişen teknolojilerle doğru orantıda farklılaşıyor, kapsamı her gün biraz daha fazla genişliyor. Çünkü değişim kültürünü sürdürülebilir kılmak da önceliklerimiz arasında.

Dijital dönüşümü bir strateji çerçevesinde tüm iş birimlerinin ortak hareket ettiği, zihniyet ve kültürü etkileyen, sürekli emek verilecek uzun soluklu bir yolculuk olarak düşünmeliyiz. Bu açıdan bakıldığında ekibimiz aslında kurumun tamamı, çünkü bir kurum dijital olmak istiyorsa, ekipteki herkes dönüşüme dahil olur. Biz de bu nedenle Ford Otosan'da çevik çalışma prensipleri çerçevesinde hareket ediyoruz. Eski dönemlerin hiyerarşik ve bürokratik anlayışlarından sıyrıldığımız bir sistemde işi bölerek küçük parçalar halinde, müşteriden geri bildirim alarak ilerlediğimiz dinamik bir ekip yapımız var. Hızlı karar alma süreçleri aynı zamanda farklı alanlardan modüler takımlarla etkileşim ve esneklik anlamına geliyor. Bilişim teknolojileri, iş geliştirme, pazarlama, planlama, finans ve daha pek çok alanda farklı takımla ortaklaşa çalışıyoruz, bu esnek ve iş birlikçi ekiplerle koordineli ilerliyoruz. Ekibimizin her bir üyesi inisiyatif alabiliyor bu da bize sonsuz sayıda perspektif yaratabiliyor.

* 'Dijital dönüşüm lideri' kavramı Türkiye'de ne zamandır var? İlerleyen yıllarda çok daha fazla 'kadın dijital liderler' görebilecek miyiz?

2000'li yılların başlarında dile getirilmeye başlanan nispeten yeni bir kavram olmasına rağmen, dijital dönüşüm, izlerini 1970'lerin sonlarına kadar sürebileceğimiz kadar uzun bir geçmişe sahip. Dünya ile paralel bir şekilde Türkiye'de de yankısını buluyor. Yakın geçmişe kadar pek çok organizasyon dijital dönüşüm yolculuğunu farklı hızlarla, çoğunlukla koordinasyonsuz ve hatta zaman zaman kaptansız sürdürüyordu. Ancak COVID-19 krizi bizlere dijital dönüşüm için kaybedecek bir saniyemiz bile olmadığını gösterdi. Ne mutlu bize ki, geleceği bugünden yaşayan öncü bir kurum olarak dijital dönüşüm Ford Otosan'ın 2015 yılından beri ana stratejilerinden biri.

Veriler gösteriyor ki kadınlar dünyada ve Türkiye'de, tüm sektörlerde olduğu gibi teknoloji sektöründe de yetersiz temsil ediliyor. Önümüzde daha uzun bir yol var. Ancak kadınlar azimleri, yaratıcılıkları, vizyonları ve güçleriyle bu yolu kısa sürede almak için ellerinden geleni yapıyor. Bu alandaki varlığımız giderek daha görünür oluyor. Teknoloji sektörü geleceği temsil ediyor. Bu açıdan geleceği yaratan bir sektörde kadın gücünün artması aslında tüm sektörlerdeki cinsiyetçi yargıların değişmesi açısından bir domino etkisi yaratabilir. Bu nedenle Ford Otosan'da toplumsal cinsiyet eşitliği çalışmalarında öncelikli alanımızı teknoloji ve inovasyonda kadınların güçlenmesi olarak belirledik. STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics-Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) alanında kadınların eğitim ve istihdamı için çalışmalar yürütüyoruz. 2026 sonuna kadar 100 bin kadına ulaşmayı planlıyoruz.

* Dijital dönüşüm liderinde olması gereken en önemli özellikler sizce nedir?

Dijital dönüşüm liderliği, teknolojide uzmanlaşmak ve değişimi kucaklamakla ilgilidir. Teknoloji ilerlemesini asla durdurmayacak, bu nedenle lider rolündeki kişi kendini sürekli güncel tutmalı, hızı yakalamanın ötesine geçerek değişim rüzgârının kendisi olmayı hedeflemeli. Temel inançlara meydan okuyarak silolaşmayı reddetmeli. Veri için 'yeni altın' benzetmesi yapılıyor, bu çok doğru. Verilerin toplanması, işlenmesi ve analiz edilmesi süreçlerimizin ayrılmaz bir parçası olmalı.

Dijital bir lider her şeyden çok, iyi bir insan yöneticisidir ve genellikle ekiplere ilham verir. En önemlisini ise sona saklıyorum; iyi bir dijital dönüşüm lideri her zaman yeni başlayanların zihniyetini benimser.

* Dijital dönüşüm lideri, afet zamanlarında ne gibi görevler üstlenir? Afet dönemindeki önemini aktarabilir misiniz?

Ülkemizde yaşanan yıkıcı depremlerin acısı hâlâ çok taze. Bir kez daha tüm ülkemizin başı sağ olsun demek isterim. Bizler şimdi yaralarımızı el birliğiyle, dayanışmayla saracağımız uzun bir mücadele sürecindeyiz. Bu süreç bilgisiz, teknolojisiz olmayacak.

Tüm afetler gösteriyor ki, bir felaket yaşanmadan önce bilgi iletişim teknolojilerini esas alan altyapının oluşturulması, sonrasında müdahale kapasitemizi çok büyük oranda artırabilir. Teknoloji, hazırlıktan yanıta ve iyileşmeye kadar afet döngüsünün her aşamasında kullanılabilir. Belirsizliklerin hâkim olduğu, yerel veya bölgesel krizlerin yaşandığı, sistemlerin parçalandığı bir durumda teknoloji, dengeleyici bir faktör olabilir ve dayanıklılığı artırır. Zorlukların üstesinde gelmek, ekonomik, sosyal ve toplumsal ilerlemeyi hızlandırmak için güvenebileceğiniz öncelikli kaynaklardan biri teknoloji olacaktır. İnovasyonla, veriyle hem insanlar hem de gezegen için olumlu somutlar yaratabiliriz.

Bu teknoloji orkestrasının şefi olarak düşünebileceğimiz dijital dönüşüm lideri, dijitalin sunduğu tüm potansiyeli ortaya çıkarmak için farklı düşünerek hareket eder. Böylesi zorlu süreçlerde kuruluşu ve çalışanları için dirençli bir lider olur, dijital stratejiyi yeniden tasarlar ve yol haritasını yeniden dengeler, değer zinciriyle etkileşim kurar. Veriye dayalı içgörülerini ve teknolojik yenilikleri kullanarak, giderek değişken, belirsiz, karmaşık ve hale gelen sorunların ele alınmasına yardımcı olur. Organizasyonlarının krize yanıt vermesi ve bir sonraki normale hazırlanması için gereken dijital değişiklikleri yönlendirmede kritik rol oynar.

* Dijital dönüşüm yolculuğunun süreci ve dönüşümde karşılaşılan zorluklardan bahsedebilir misiniz?

Dijital dönüşüm yolculuğunda yapılacak en önemli ve ilk yanlışın, sürece salt bir IT projesi gözüyle bakılması olduğunu düşünüyorum. Dönüşüm ihtiyacının hiçbir zaman bitmeyeceği inancıyla değişen önceliklere göre kaynaklarını, iş süreçlerini revize edebilen, yaşayan bir mekanizma oluşturulmazsa süreç hiç de kolaylaşmayacaktır. Dönüşümün herkes tarafından içselleştirilmesi de zorlukların aşılması bakımından önemli.

Şunu vurgulamalıyız: Bu dönüşümün yarattığı fırsat alanları, yaratacağı zorlukların çok ötesinde. Örneğin artık sensör ve ağ teknolojilerinin entegre kullanılması sayesinde her nesnenin izlenebildiği ve diğer nesnelerle iletişim kurabildiği bir evredeyiz. Akıllı fabrikalar ve tedarikçilerden müşteriye kadar uzanan değer zinciri üzerindeki tüm paydaşlar birbirleriyle bağlanıyor. Üç boyutlu simülasyonlar ve sanal modeller makine kurulumunu ve kullanımını kolaylaştırıyor, ürün kalitesini artırıyor. Verilerin gerçek zamanlı takibi sayesinde henüz oluşmadan arızaların önüne geçilebiliyor. Müşterilerden elde edilen verilerin analiz edilmesiyle hiper kişiselleştirilmiş müşteri deneyimi sağlanıyor.

İşte bu yüzden her şirket birer teknoloji şirketine dönüşmeli. Ford Otosan'da biz, dijitalleşmeyi yöneten bir takım, uygulayan bir takım ve iş birimlerinden oluşan bir yönetişim takımıyla bu yolculukta ilerliyoruz.

Yol haritamız beş temel basamaktan oluşuyor: Üretim süreçleri, lojistik, tedarik, bayiler ve çalışanlar. Müşteri ve bayiden tedarik zincirine, ürün geliştirmeden üretime ve çalışanlara kadar tüm süreçlerin uçtan uca kolektif bir akılla birbirine bağlı bir şekilde çalışmasını hayal ediyoruz. Projelerimizi de bu vizyon doğrultusunda tasarlıyoruz. Özetle bahsetmem gerekirse:

Üretim geliştirmede standart işlerin tamamını sanal robotlara devrettik. Tedarik zincirinde kamyon üretimimizde sıfır stok sistemini devreye aldık. Artık tedarik planlaması bir sistem tarafından otomatik yapılıyor. Şu anda üretimdeki duruşlardan kalite problemlerine kadar birçok raporu gerçek zamanlı görebileceğimiz bir sistem üzerinde çalışıyoruz.

Ford Otosan olarak, tüm fabrikayı içindeki tüm ekipmanlarıyla birbirine bağlayan, bir 'Dijital Mükemmellik Merkezi' platformu üzerinde çalışıyoruz.

Atölyelerdeki tüm makinelere erişim sağlayarak, ekipmanın üretim, kalite, bakım ve iş güvenliği ile ilgili verilere ulaşabiliyoruz. Sistemleri dinamik bir şekilde yönetebiliyoruz, bu sayede işimizde esneklik kazanıyoruz. Bu Endüstri 4.0 uygulaması aynı zamanda maliyet avantajı, otomasyon, atık yönetimi, elektrik ve su tasarrufu gibi avantajlar da sağlıyor. Bu uygulamalarımız sayesinde Kocaeli Fabrikamız 2019'da Dünya Ekonomik Forumu'nun (WEF) Global Lighthouse Network listesine giren dünyadaki 4 otomotiv fabrikasından biri ve tek Ford fabrikası olduk.

Bugüne dek, 1 milyon üzerinde metrekareye yaygın tesisimizi dijital ortama taşıdık. Gölcük fabrikamızdaki 300 bin sensörden veri alıyoruz. Bu IoT platformu aslında tüm fabrikanın izlenebilir, bağlı, akıllı hale gelmesi ve fabrikanın bu yeni öğrenmelerle bir sürü kararı kendinin verebiliyor olması anlamına geliyor. Fabrikamızın dijital ikizi dediğimiz bu yapı ile sayısız senaryo ile simülasyon oluşturmak ve gelecek öngörüsü yapmak mümkün. Endüstri 4.0 ve akıllı fabrika uygulamalarımız sayesinde 2019'da Dünya Ekonomik Forumu'nun (WEF) Global Lighthouse Network listesine giren dünyadaki 4 otomotiv fabrikasından biri ve tek Ford fabrikası olduk.

Müşteri deneyimimizi mükemmelleştirmek adına, bayilerimizin önümüzdeki ay ne satacaklarını makine öğrenmesi algoritmalarıyla hesaplıyoruz, böylece sipariş/gerçek satış arasındaki farkı minimize ediyoruz. Özetle geleceği öngörerek tüm değer zincirimizle yarının dünyasına bugünden hazırlanıyoruz.