Günümüz teknolojisinde evde masaüstü bilgisayar, Smart TV veya mobil cihazlar gibi mevcut teknolojilere dayalı platformlar ile bireyler, tercihlerine göre birçok kanaldan bankacılık işlemlerini gerçekleştirebiliyor. Çevrimiçi veya dijital müşteri deneyiminin artan önemi, kolay işlem yapabilme ve hızlı bilgiye erişebilme ile finansal hizmetlerin güvenilirliği küresel dijital bankacılık platformlarının büyümesini ve benimsenmesini sağlayan temel faktörler arasında yer alıyor. Küresel dijital bankacılık platformu pazarının, 2026 yılına kadar 9 milyar dolara ulaşma yolunda ilerlediği tahmin ediliyor. Research and Markets Global Digital Banking Platform raporuna göre pazar yüzde 16'lık bir yıllık bileşik büyüme oranı (YBBO) ile genişliyor.

3.6 MİLYON DİJİTAL MÜŞTERİYE ULAŞTI

Türkiye'de ise Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) önderliğinde hazırlanan 'Katılım Bankacılığı Dijital Araştırma Raporu 2021', sektörde yol haritası olması gayesi ile hazırlandı. Rapora göre konvansiyonel bankacılık dijital müşteri sayısı 2020 3. çeyrek ile 2021 3. çeyrek arasında yüzde 17,1 artarak 73.4 milyon müşteriye ulaştı. Katılım bankacılığı dijital müşteri sayısı ise 2020 3. çeyrek ile 2021 3. çeyrek arasında yüzde 16,3 artarak 3.6 milyon müşteriye ulaştı. Katılım bankalarının dijital müşteri sayısının yüzde 56'sını tek bir katılım bankası oluşturuyor. Konvansiyonel bankaların şube sayısı yüzde 2,2 azalırken, katılım bankalarında yüzde 8,3 büyüme gözleniyor. Katılım bankaları, Mayıs 2021'den bu yana uzaktan müşteri edinimi olanağı sağlıyor. Katılım bankaları uzaktan müşteri edinimi başarı oranı Haziran 2021 ve Ekim 2021 aralığında yüzde 45 olup, toplam başvuru sayısı 76 bin 700'ü buldu. Bu sayede haziran ile ekim ayı arasında toplam 34 bin 600 uzaktan müşteri edinimi gerçekleşti.

MÜŞTERİ BEKLENTİ VE İHTİYAÇLARI DOĞRULTUSUNDA ŞEKİLLENEN HİZMET ANLAYIŞI

Diğer taraftan finansal hizmetler sektöründe müşteri beklenti ve ihtiyaçları doğrultusunda şekillenen hizmet anlayışı; teknolojik gelişmeler ışığında bankaların operasyonel verimliliğini geliştirmeye, hizmet kalitesini artırmaya ve müşteri deneyimini iyileştirmeye olanak sağlıyor. Regülatif konulardaki gelişmeler ve yeni nesil teknolojiler, pazarda neo-bankalar ve fintekler (finansal teknoloji) gibi yeni ekosistem oyuncularının etkinliğinin artmasını sağladı. Bankaların müşterilerine uçtan uca hizmet verebilmesi için erişilebilir olması müşteri beklentilerini karşılamak için önem arz ediyor. Pandemi ile birlikte sürdürülebilirlik ve finansal olanaklara erişim konuları daha çok ön plana çıktı. Bankacılık sektöründeki bu gelişmeler doğrultusunda kurumlar yeni nesil teknolojileri ve değişen trendleri yakından takip etmeyi sürdürüyor.

KÜRESEL İSLAMİ FİNTEK KURULUŞLARI SAYISINDA ASYA LİDER

Öte yandan finansal faaliyetlerde teknolojinin kullanımını ifade eden finansal teknolojiler (fintek), finansal kapsayıcılık, ürün ve hizmetlerin erişilebilirliği ile zaman ve işlem maliyetleri gibi konularda sağladığı avantajlarla mevcut finansal iş modellerini büyük ölçüde değiştiriyor. Bu çerçevede, dünyada İslami finans kuruluşlarının da fintek alanına ilgisi ve bu alana ilişkin yatırımları önemli ölçüde artıyor. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi'nin hazırladığı Katılım Finans Strateji Belgesi'nde yer alan bilgilere göre 2021 yılı itibariyle, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) İslami fintek hacmi 79 milyar dolara ulaştı. İslami fintekin küresel fintek işlemleri içindeki payı yüzde 0,8 seviyesinde gerçekleşti. İslami fintek pazar büyüklüğünün 2026 yılına kadar ortalama yüzde 17,9 büyüyerek 179 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Dünyada İslami fintek alanında faaliyet gösteren 320 adet kuruluş bulunuyor. Küresel İslami fintek kuruluşları sayısında Asya, yüzde 40,6 payı ile lider bölge olurken Asya'yı Orta Doğu ve Avrupa takip ediyor. Aynı zamanda, Avrupa ve Amerika'nın toplam paylarının yüzde 29,3 ile yaklaşık piyasanın üçte birine karşılık gelmesi, İslami finteklerin Müslüman coğrafyalar dışında da yoğun faaliyetleri olduğunu gösteriyor. İslami fintek alanında ödeme hizmetleri, kitle fonlaması ve blokzinciri ürünleri ön plana çıkarken sigortacılık ve robo danışmanlık alanlarındaki uygulamaların payı düşük seviyede kaldı.

Türkiye'de islami fintek işlem hacminin 2025 yılında 7.3 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

TÜRKİYE FİNTEKTE NE DURUMDA?

Türkiye'nin güçlü bankacılık sektörü ve teknolojik altyapısı, finans sektöründe bulunan bireysel ve kurumsal müşterilerin dijitalleşme oranının artmasına zemin hazırladı ve bu durum fintek ekosisteminin gelişimini hızlandırdı. 70.3 milyon aktif bireysel dijital bankacılık kullanıcısının bulunduğu Türkiye'de 1.7 milyon POS cihazı, 52 bin ATM, 82.8 milyon kredi kartı, 54.4 milyon ön ödemeli kart sayısına ulaşıldı. Salgınla birlikte artan temassız ödeme oranı yüzde 48 seviyesine ulaştı. Tüm bu göstergelerin gelecek dönemde artışını sürdürmesi bekleniyor. Aktif olarak 520 fintek şirketinin faaliyet gösterdiği ekosistemde 2021'de 64 milyon doları aşkın yatırım gerçekleşti. Bununla birlikte, 2021 içerisinde çıkış yapan fintekler 48 milyon dolara hisselerini sattı.

Fintek girişimlerinde ödeme sistemleri, kripto para, blokzincir ve bankacılık ürünleri ön plana çıkmakta olup sigortacılık ve sermaye piyasaları gibi alanlarda kullanımı görece düşük seviyede. 2021 yılı itibariyle Türkiye, 4.4 milyar dolara ulaşan işlem hacmi ile İslami fintekte İİT üye ülkeleri arasında beşinci sırada bulunuyor. Türkiye'de söz konusu işlem hacminin 2025 yılında 7.3 milyar dolara ulaşması bekleniyor.