Yapay zeka, metal yakalı işçiler, otonom fabrikalar... Tüm bu kavramlar pandemi dönemi öncesinde hayatımıza girmeye başlamış, çeşitli konsept yatırımlar ve projeler yeni yeni gerçekleşiyordu. 2020 ile birlikte teknolojinin baş döndürücü hızıyla hem iş dünyasının hem de günlük hayatımızın değişimine ilk elden şahit olduk. Şu anda değişim döneminin tam ortasındayız ve gerek şirketler gerekse kullanıcılar yeni dönemin kurallarını belirlemeye, hayatın akışını yeniden dizayn etmeye çalışıyor. Türk Telekom Türkiye'deki dijital dönüşümün en önemli odaklarından biri. Bu gelişimin ve değişimin öncü rolünü üstlenen şirketin CEO'su Ümit Önal, "Türkiye'yi çağın ötesine taşıyacak her türlü projenin mimarı olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz" diyor ve bir iletişim ve telekomünikasyon şirketi olmanın ötesinde dijitalleşmeden girişim ekosistemine kadar birçok alanda Türkiye'yi geleceğe taşıyacak her türlü projenin ve fikrin rehberi olduklarını, bu alanda öncü çalışmaları hayata geçirdiklerini de sözlerine ekliyor. Şirketin Türk dijital ekosistemindeki yeri sadece altyapı ya da hizmetlerle sınırlı değil. Önal, "Türkiye Yüzyılı'nda ülkemizin gelişiminde büyük rol oynayan girişimcilik ekosistemini büyüterek, ülkemizi dünya arenasına taşımaya devam edeceğiz" sözleriyle de bu anlamdaki vizyonlarının altını çiziyor... Evet, Türk Telekom yenilikçi fikirlerin hayata geçirilmesi ve bu fikirlerin dünya arenasında yer bulması adına; yapay zekadan otonom sistemlere, sağlıktan eğitim teknolojilerine kadar tüm trendleri, ekonominin kaldıracı girişimcilik ekosistemi için seferber ediyor... Teknolojiyi faydaya dönüştüren yatırımların mimarı olduklarını söyleyen CEO Ümit Önal ile şirketin yıl sonu hedeflerini ve girişimcilik ekosistemine verilen desteğin ayrıntılarını konuştuk...

* Türk Telekom yılın ilk dokuz ayında konsolide gelirlerini yüzde 70'lik artışla 55.6 milyar liraya çıkardı. Diğer pek çok bilanço kaleminde de performans artışı görülüyor. 2023'ün son çeyreğinde bu rakamlardaki artış devam edecek mi?

Türkiye Yüzyılı'na adım atarken, başarılarla taçlanmış bir finansal dönemi de geride bırakıyoruz. Türk Telekom olarak, 2022'yi başarılı finansal sonuçlarla tamamladık. 2023'ün ilk dokuz ayında da konsolide gelir kalemleri başta olmak üzere güçlü büyümemizi sürdürdük. Başarılı performansımız 2023'ün son çeyreğinde yükselen bir ivme ile devam edecek. Yılı önceden açıkladığımız yıl sonu öngörülerimiz paralelinde kapatacağımız kanaatindeyiz. Türkiye'nin dijital dönüşümünün lideri olarak 2005'ten bu yana ülkemizin dijitalleşmesi adına 20 milyar dolar yatırım yaptık. Ülkemizin ve sektörlerin gelişimi için olduğu kadar 5G için de kilit nokta olan fibere yatırımlarımızı günden güne artırırken savunmadan sanayiye, finanstan enerjiye, eğitimden sağlığa, ulaşımdan tarıma farklı sektörlerde dijitalleşmeyi sağlayan kilometre taşlarını oluşturmaya devam ediyoruz. Yılın 2. çeyreği itibarıyla revize ettiğimiz yılsonu öngörülerimize göre 2023 yıl sonunda; konsolide satış gelirlerimizin (UFRYK 12 hariç) yaklaşık yüzde 67-70 büyümesini; FAVÖK'ümüzün yaklaşık 25-27 milyar lira arası ve yatırım harcamalarımızın da yaklaşık 19-21 milyar lira arası gerçekleşmesini bekliyoruz.

Türkiye'nin en yüksek yatırım yapan teknoloji şirketlerinden biri olarak ülkemizi teknoloji yarışında daha da ileriye taşımayı sürdüreceğiz. Ülkemizin, dijital dönüşümünü tamamlamış, her sektör ve alanda kendi teknolojisini üreten ve dünyaya ihraç eden bir ülke olması Türk Telekom olarak bizim milli meselemiz. Bu konuda, çalışmalarımıza ve yatırımlarımıza daimi azmimizle devam edeceğiz.

* Türkiye'nin dijital dönüşümüne liderlik etme vizyonunu açıklamıştınız. Erişilebilir iletişim ve teknoloji çözümleri konusunda izlediğiniz stratejiyi anlatabilir misiniz? 2024'te bu alanda ne gibi çalışmalar yapacaksınız?

Hayatın her alanında, herkes için erişilebilir iletişim prensibimiz ile savunmadan sanayiye, finanstan enerjiye, eğitimden sağlığa, ulaşımdan tarıma kadar birçok farklı sektörde dijitalleşmeyi sağlayan kilometre taşlarını oluşturmaya devam ediyoruz. Biz, Türkiye'yi dijitalleştiriyoruz; bunu yaparken de dijitalleşmenin tüm gereksinimlerini yediden yetmişe, teknolojiyi bir ayrıcalık olarak görmeden, herkese ve eşit şekilde sunuyoruz. Bu bizim hem başlıca misyonumuz hem de 'erişilebilir iletişim' prensibimizin temelini oluşturuyor.

Teknolojiyi iyilik ve faydaya dönüştürme vizyonumuzla yürüttüğümüz kurumsal sosyal sorumluluk projelerimizle; kadınlar, çocuklar ve toplumun dezavantajlı kesimleri için bilgiye erişimde fırsat eşitliği sağlıyor, engelleri aşan bir deneyim sunuyoruz.

Küresel dünyada, Türkiye'yi geleceğe taşımak adına bir vizyon çizerken, her şeyin ve her sektörün dijitalleşmesi ve dönüşmesi oldukça önemli ve kritik. Bu noktada; altını çizdiğimiz bir konu var: Dijitalleşmede, sanattan spora, eğitimden sağlığa kadar her alanda öncü rol üstleniyoruz. Sanata yüksek teknolojimizi aktarıyoruz. Spor alanında tüm yeniliklerin rehberliğini uzun yıllardır süren iş birliklerimiz ile yine biz yapıyoruz. Yaşamı kendileri için daha da kolaylaştırmak adına engelli bireylerimize sunduğumuz pek çok teknolojik ayrıcalık bulunuyor. Bunların mimarı olmaktan gurur duyuyoruz.

* Türk Telekom girişimcilik ekosisteminde TT Ventures ile son derece önemli işler gerçekleştiriyor. Biraz anlatabilir misiniz?

Öncelikle ülkemizi teknoloji yarışında daha ileri taşımanın yolu, girişimcilik kültürünü geliştirmek ve yaygınlaştırmaktan geçiyor. Girişimcilik daha ülkemizde konuşulmuyorken bu alanın değerini dünya ile eş zamanlı olarak gören ve ilk sahiplenen kurum olarak, böylesine önemli ve değerli bir ekosisteme, fikirlerini geleceğe taşıyacak kapılar açmak ve ekosistemi büyütmek için çalışmalarımıza aralıksız devam ediyoruz. Bizim bu alandaki en güçlü kaslarımızı kurumsal girişim sermayesi şirketimiz Türk Telekom Ventures ve girişim hızlandırma programımız PİLOT oluşturuyor.

Türk Telekom Ventures'ın San Francisco'da bulunan ofisi Türkiye'deki girişimlerimizin dünyaya açılması için önemli bir durak. Bu ofis ile Türkiye'den çıkan değerli fikirleri Silikon Vadisi üzerinden dünyaya açıp, dünyadaki yenilikçi fikirleri ise ülkemize taşıyarak bir köprü görevi üstleniyoruz. Sağlıktan enerjiye, eğitimden, yapay zeka destekli iş çözümlerine kadar pek çok alanda, teknolojiye odaklanan yerli girişimlere rehberlik ederek yatırım yapıyoruz. Buradaki stratejik iş birliklerimiz sayesinde hem portföyümüzdeki girişimlerin hem de Türk Telekom ve grup şirketlerinin, global pazarda iş geliştirmelerini, yatırım süreçlerini desteklemeyi sağlarken Türk Telekom'u Türkiye ve global pazarlar arasında teknoloji köprüsü haline getiriyoruz.

Türk Telekom Ventures ile girişimlerimize yatırımların yanında fiziksel imkanlar da sunmaya devam ediyoruz. Nitekim, bugüne kadar AKM'de kültür sanata aktardığımız teknoloji birikimimizi, bugün aynı zamanda girişimcilerimizi desteklemek için seferber ettik. Bu kapsamda; dünyaya açılacak fikirlere ilham olacağına inandığımız, AKM'de kurduğumuz Girişimcilik Merkezi'nde tıpkı Eminönü'ndeki Santral binasında olduğu gibi girişimlerimize yeni bir çalışma ortamı sunduk. Sadece yatırım anlamında değil, onlara sunduğumuz fiziksel imkanlarla da girişimlerimiz için öncü bir şirket olmayı hedefliyoruz. Dünya arenasında boy gösterecek her türlü iş fikrinin ahengi sağlamak adına girişim ekosistemi için doğru rotayı çizmeyi, onlara öncülük etmeyi sürdüreceğiz.

* Yatırım yaptığınız girişimler arasında PİLOT programından çıkanlar da var mı?

Elbette, aslında halihazırda yatırım yaptığımız 16 girişimin 11'i PİLOT mezunlarından oluşuyor. Yapay zekadan eğitime, sağlıktan elektrikli araçlar için şarj ağlarına kadar birçok alanda yeni trendlerin geliştiricisi ve uygulayıcısı olan bu girişimlerin önemli bir kısmıyla da bire bir iş birliği yaparak onların kıymetli fikirlerini sektörümüz, ülkemiz ve nihayetinde dünyamız için değerli kazanımlara dönüştürüyoruz. Gençlerimize yaptığımız her yatırımı Türkiye'nin geleceğine yönelik bir yatırım olarak görüyoruz. Bu noktada Türk Telekom olarak, genç fikirlere yönelik tüm proje ve çalışmalarımızda, köklü tecrübemizi onların enerji ve motivasyonlarından ilham alarak yenilikçi bakış açımızla birleştirmeye, girişim ekosisteminin pusulası olmaya devam edeceğiz.

* Geçen yıl Türk Telekom Ventures Girişim Sermayesi Yatırım Fonu'nu da kurdunuz...

Evet, ekosisteme katkımızı artırmak istedik. Böylece artık daha çok girişime yatırım yapma imkanına sahibiz. Girişimcilik ekosistemine yatırımlarımızı artırırken Grubumuzun sağladığı destekler ve stratejik sinerjinin getireceği ivme ile uzun vadeli değer yaratarak, fonun yatırımcılarına da stratejik ve finansal fayda sağlamayı amaçlıyoruz. Bugüne kadar 16 farklı girişime yatırım yaparak, yenilikçi ürünlere sahip girişimleri destekleyip, ülke ekonomisine fayda sağlarken mevcut ana iş kolları ve ürünleriyle sinerji oluşturduk.

* Pilot programından beklentileriniz neler?

2013'te hayata geçirdiğimiz PİLOT programımız ile Türkiye'nin ilk kurumsal girişim hızlandırma programı olarak uzun yıllardır çok önemli işlere imza attık. PİLOT ile sadece girişim ekosistemini güçlendirip büyütmekle kalmadık, girişimlerle iş birliği yaparak müşterilerimize yenilikçi ürün ve hizmetler de sunduk ve sunmaya devam ediyoruz. PİLOT'un amaçlarından biri de kuşkusuz 'toplumsal fayda sağlamak'. Bu anlamda biz de bu program ile temel iş kollarına destek olacak, şirketleri büyüterek ek değer sağlayacak projeler geliştirmeye odaklanıyoruz. PİLOT programından temel beklentimiz ise, dünyaya kazandırdığımız bu yenilikçi iş fikirlerinin sayısını ve kapsamını artırarak ülkemizin ekonomik ve teknolojik anlamda söz sahibi konumunu daha üst seviyelere taşımak.

* İletişim teknolojilerinden söz edildiğinde iki önemli alan hemen karşımıza çıkıyor: Fiber ve 5G teknolojisi. Bu iki alandaki stratejilerinizden ve çalışmalarınızdan bahsedebilir misiniz?

Cumhuriyetimizin 100. Yılında, 100 yıl boyunca üstlendiğimiz sorumluluk bilinci ile dışa bağımlılığımızı azaltacak ve ülkemizi yenilikçi teknolojilerle buluşturacak her türlü çalışmayı milli bir görev olarak görüyoruz. Bu ülkenin asırlık markasıyız. Böyle bir rolün sorumluluğuyla yerli 5G teknolojisi için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

2023'ün üçüncü çeyreği itibarıyla 427 bin km'ye çıkardığımız uzunluğuyla yaklaşık 32 milyon haneyi kapsayan fiber altyapımızı, 'memleketin bir şehrini değil, her şehrini' fiberle donatma vizyonu ile sürekli genişletiyor, abonelerimize 1000 Mbps'e varan yüksek hız deneyimi sunuyoruz. 2023 Nisan ayında yayımlanan FTTH Council raporu da fiber konusunda geldiğimiz noktayı açıkça gösteriyor. Raporda; Türkiye'nin 15.7 milyon FTTH/B hane erişimi ile Avrupa'da 3. sırada yer aldığını görüyoruz.

Yerli ve milli unsurlarla, doğru zamanda 5G'ye geçerek Türkiye'yi bu alanda da öncü yapmaya kararlıyız. Sağlık hizmetleri, sanayi, yeni nesil akıllı şehir projeleri, akıllı ulaşım sistemleri, tarım ve diğer endüstrilerde; otomasyon, veri işleme ve analiz etme gibi süreçleri iyileştirecek olan tüm yeni nesil teknolojilerin arkasında olmak, bu alanlarda ülkemizin dönüşümüne sadece tanıklık etmek değil, aynı zamanda önemli bir destek unsuru olmak için çalışmalarımızı sürdüreceğiz.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK STRATEJİSİ

Türk Telekom sürdürülebilirlik stratejisi kapsamında güneş enerjisi santralı kurulu güç kapasitesini 405.8 MW'ye çıkardı

*Sürdürülebilirlik, üzerinde hassasiyetle durduğumuz, bizim için oldukça stratejik bir konu. Teknolojiyi insanın, toplumun ve doğanın faydasına dönüştürme vizyonumuzu sürdürülebilirlik çalışmalarımızın merkezine alıyoruz. Bu kapsamda da 100 yıllık sözlerimizden biri de tükettiğimiz enerji kaynaklarını sürdürülebilir kaynaklara dönüştürmek üzerine...

*Bu yıl özellikle hız verdiğimiz GES yatırımlarımız ile karbon ayak izini azaltmayı ve iklim değişiminin sebep olduğu risklerin yönetimine katkıda bulunacağız. GES için şirketimize tahsis edilen kurulu güç kapasitesini 405,8 MWe'ye çıkardık. Enerji kaynaklarının verimli kullanılmasına, yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması ve çevreye verilen olumsuz etkinin azaltılması amacıyla atık yönetimine, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji alanlarındaki yatırım ve çalışmalara önem veriyoruz. Bugün attığımız her adım, yarının dünyası için.

*Tüm proje ve yatırımlarımızı Sürdürü-lebilirlik Yönetim Sistemi ile daha da güçlendirmek için durmaksızın çalışıyoruz. Kısa süre önce bu konuda önemli bir adım atarak, E4 Şarj-Elektrikli Araç Şarj Ağı projemiz ile elektrikli araç kullanıcılarına, her anlamda güvenli, çevreci ve jeneratörler ile beslenen kesintisiz bir şarj hizmeti sunuyoruz. Şarj istasyonlarımızdaki yüksek hızlı ünitelerinin yerli üretim olması da bu projeyi önemli kılan konulardan biri.