Birleşmiş Milletler ekonomistleri 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA) ulaşabilmek için bugünden itibaren 2030'a kadar her yıl 5.4 ile 6.4 trilyon dolarlık yatırım yapılması gerektiğini hesaplıyor. Geçen yılın son ayında Dubai'de gerçekleşen COP28'de telaffuz edilen rakamlar bunlar. Evet, iklim değişikliği ile savaşmak için artık çok sıkışık bir ajanda içinde olduğumuz bir gerçek. 17 maddeden oluşan SKA'larda hedeflere ulaşabilmek ise şu an için çok da mümkün görünmüyor. Ancak bu durum -yani her yıl yapılması gereken trilyonlarca dolarlık yatırım- büyük soru işaretleri oluştursa da hem hükümetler hem de iş dünyası büyük çaba sarf ediyor.

TÜRKİYE'NİN ETKİSİ %1

Türkiye global karbon salımına yüzde 1 civarındaki etkisiyle aslında büyüklüğüne göre oldukça iyi durumda. Ancak özellikle ticarette kuralların değişmesi Türkiye'yi de hızlı bir şekilde aksiyon alma yolunda etkiliyor. Bu nedenle büyük küçük demeden tüm şirketlerin yeni dönemin kurallarını öğrenmesi ve sürdürülebilir yatırımlara öncelik vermesi gerekiyor.

Büyük ve kurumsal şirketler bu konuda bir nebze avantajlı zira özellikle Avrupa Yeşil Mutabakatı nedeniyle karbon salımı ve tedarik zincirlerindeki etkileri de yönetmek için son üç dört yıldır önemli mesafeler almayı başardılar. Ancak iş özellikle orta ve küçük ölçekli şirketlere gelince biraz karışıyor.

BM'NİN KÜRESEL İNİSİYATİFİ

Tam bu noktada büyük bir parantez açarak UN Global Compact (UNGC) inisiyatifinden bahsedelim. 2000 yılında Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan döneminde hayata geçen inisiyatifin amacı şirketlerin stratejilerini ve operasyonlarını insan hakları, çalışma standartları, çevre ve yolsuzlukla mücadele alanlarındaki 10 İlke'ye uyumlu hale getirmeleri için desteklerken aynı zamanda Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları'na ulaşılabilmesi için iş dünyasına liderlik etmek olarak belirlendi. Bugün 160'ın üzerinde ülkede 15.000'in üzerinde şirket ve 5.000'in üzerinde şirket dışı üyesi ile dünyanın en büyük kurumsal sürdürülebilirlik inisiyatifi olma özelliğini taşıyor.

TÜRKİYE'DE DERNEKLEŞME TAMAMLANDI

UN Global Compact Türkiye ise 2013'te TÜSİAD ve TİSK arasında bir platform olarak kuruldu. Şirketler UN Global Compact'ın 10 ilkesine uyacaklarını açıklayarak 'taahhütte' bulunuyor ve yerel ağa üye oluyorlardı. Bu şekilde UN Global Compact'ın üye sayısı zaman içinde 381'e çıktı ve dünyada yer alan 69 yerel ağ içinde kendi bölgesindeki en büyük, Avrupa'da ise 8'inci büyük ağ haline geldi. 2022'de Türkiye inisiyatifi iş dünyasının yakından tanıdığı bir isim olan Ahmet Dördüncü'nün başkanlığındayken, Birleşmiş Milletler yerel ağlara önemli bir mesaj gönderdi ve etki alanlarını daha da artırmaları istendi. Böylece Ahmet Dördüncü ve Türkiye ekibi işi bir adım daha öteye taşıyarak hukuki hüviyet kazanmak için dernekleşmeye karar verdi. Dördüncü "Çalışmalarımızı hızlandırmamız gerekiyordu bu nedenle dernekleşmeye karar verdik" diyor. Hazırlıklar tamamlandıktan sonra geçen yılın ağustos ayında UN Global Compact Türkiye, 'Küresel İlkeler Sözleşmesi İmzacıları Derneği' adıyla resmi hüviyetine kavuştu ve başkanlığa yeniden Ahmet Dördüncü seçildi. Dördüncü, "Sorumlu şirketlerle birlikte sürdürülebilir kalkınma yolunda somut ve ölçülebilir etki yaratmayı amaçlıyoruz. Stratejimiz, şirketlerle birlikte somut ve iddialı hedefler belirlemek, yol haritası hazırlamak, ilerlemeyi ölçmek ve en önemlisi paydaşlarla iş birliği yaparak etkiyi büyütmek üzerine kurulu" diyerek anlatıyor hedeflerini.

ÇALIŞMALAR 4 ANA BAŞLIKTA YOĞUNLAŞTIRILDI

Tüm bu hareketliliğin en önemli sebebi 2030'a çok az vakit kalması ve SKA hedefleri için iş dünyasının bir an önce harekete geçirilmesi. Ahmet Dördüncü "Takvim çok sıkışık olduğu için biz de belirli bir önceliklendirme yaptık. Çalışmalarımızı "Çevre ve İklim Değişikliği", "Sosyal Sürdürülebilirlik", "Yönetişim" ve "SKA entegrasyonu" olmak üzere toplam dört temel alana odakladık" diyor ve devam ediyor, "Bu hedeflere ulaşmak için şirketlerin yerel ve küresel bağlantılar kurabileceği, birbirinden öğrenip iş birliği yaparak kolektif eylemi hızlandırabileceği platformlar sunuyoruz. Bunun yanı sıra sunduğumuz uzman ağı, eğitimler, kaynaklar, öz değerlendirme araçları ve hızlandırma programları ile şirketlere hedef belirleme, ilerlemeyi ölçme ve raporlama süreçlerinde destek oluyor."

YENİ RAPORLAMA SİSTEMİ HAYAT GEÇTİ

UNGC üyesi olmak isteyen her şirketin öncelikle, insan hakları, çalışma standartları, çevre ve yolsuzlukla mücadele alanındaki 10 İlke'ye taahhüt edeceğine, her sene raporlama yapacağına ve BM'nin SKA'lar başta olmak üzere hedeflerini destekleyeceğine ilişkin BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'e ithafen bir CEO taahhüt mektubu imzalaması gerekiyor. Bu mektubu imzalayan şirketlerin başvurusu daha sonra Türkiye yerel ağında değerlendirilerek işleme alınıyor. İlerleyen dönemlerde ise şirketler gönüllü olarak raporlarını güncelliyor. Ancak UNGC'nin Türkiye'de dernekleşmesi önemli bir değişimin de habercisi. Ahmet Dördüncü sürecin aynı şekilde ilerlediğini ancak artık şirketlerin yıllık raporlamalarına yönelik yaptırımlar uygulanacağını belirtiyor. Keza yeni bir sistem de hayata geçmiş durumda. Yeni İlerleme Bildirimi Raporu Sistemi (CoP) isimli platform sayesinde 160 ülkeden 14 binden fazla şirketin raporları tek bir merkezden takip edilebilecek. Ahmet Dördüncü "CoP platformu şirketler için bulunmaz bir fırsat. Burada şirketler çalışmalarını şeffaf bir şekilde yayınlayarak itibar ve marka değerini yükseltebilecek. Ayrıca sistem sektördeki hatta dünyadaki diğer şirketler ile karşılaştırma imkanı sunuyor. Ve tabii sürdürülebilirlik konusunda izlenecek strateji konusunda da önemli bilgiler bu platform aracılığıyla sağlanabiliyor" diyor. Yeni özellikleriyle birlikte UNGC'ye yapılan raporlamanın ticarette artık önemli bir yeri olacağı kesin. Zira her geçen gün sayısı artan katılımcılarıyla şeffaf bir yapıda şirketlerdeki sürdürülebilirlik çalışmalarının incelenebildiği bu platform özellikle küçük ve orta boy işletmeler için hayati önem taşıyacak. Bu nedenle gönüllülük esasıyla yapılan raporlamalar artık rafa kalkıyor. Dördüncü "Beklenen tarihte ilerleme raporlarını güncellemeyen şirketleri önce uyaracağız, daha sonra ise sistemden çıkartacağız" diyor.

Sorumlu şirketlerle birlikte sürdürülebilir kalkınma yolunda somut ve ölçülebilir etki yaratmayı amaçlıyoruz. Stratejimiz, şirketlerle birlikte somut ve iddialı hedefler belirlemek, yol haritası hazırlamak, ilerlemeyi ölçmek ve en önemlisi paydaşlarla iş birliği yaparak etkiyi büyütmek üzerine kurulu

2024 EĞİTİM VE HIZLANDIRILMIŞ ÇALIŞMA YILI OLACAK

UNGC'ye taahhüt veren şirketler bir anlamda sürdürülebilirlik konusunda ne kadar ciddi olduklarını ve faaliyet alanlarında önemli çalışmalar yaptıklarını dünya pazarına iletmiş oluyor. "Bu önemli bir etiket" diyor Dördüncü ve ekliyor "Özellikle yurt dışı ile çalışan şirketlerin bu etiketten yararlanması gerekiyor. Bugün büyük ithalatçı şirketlerin sisteme girerek kendi şartlarına uygun şirketleri aradığını ve irtibata geçtiğini görüyoruz."

UNGC Türkiye'yi oldukça yoğun bir çalışma dönemi bekliyor. 2024'te şirketler için hazırlanan hızlandırma programları son derece aktif olarak çalışacak. Ayrıca deneyim grubu paylaşım toplantıları da düzenlenecek. Ve tabii ki 10 İlke ile SKA'ları kapsayan eğitim çalışmaları düzenlenecek. Ahmet Dördüncü "Hem BM hem de Türkiye bu yıl çok daha fazla aktif olacak" diyor.