Ticaret Bakanı Ömer Bolat, geçen ay gerçekleştirilen Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Ödül Töreni'nde 2023 yılı için Türkiye'nin ihracat hedefinin 385 milyar dolar olarak belirlendiğini açıkladı ve "Türkiye'yi bir ihracat ülkesi, lojistik ülkesi yapacağız" dedi. Bakan Bolat, bu hedefin 265 milyar dolarının mal ihracatı, 120 milyar dolarının ise hizmet ihracatı olarak gerçekleşeceğini öngörüyor. Yılın ilk beş ayındaki ihracat rakamlarına baktığımızda Bakan Bolat'ın açıkladığı hedefin ulaşılabilir olduğu görülüyor -elbette yapılması gereken pek çok iş, atılması gereken pek çok adımla birlikte... TİM'in yayımladığı aylık ihracat rakamlarına göre yılın ilk beş ayında Türkiye, 89.9 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Üstelik şubat ayında yaşanan, 11 ili doğrudan etkileyen ve tüm ülkeyi hem psikolojik hem de fiziksel olarak sekteye uğratan deprem felaketine rağmen ihracat rakamları geçen yılın aynı dönemiyle aynı kalmış durumda. Türkiye'nin ihracatını sırtlayan sektörlerin başında ise otomotiv endüstrisi, tarım, hazır giyim ve çelik sanayii geliyor. Hedeflere ulaşmak için bu sektörlere önemli görevler düşüyor.

MOBİLYA SEKTÖRÜNDE HAREKETLİLİK ARTTI

Ancak ihracat hedeflerine ulaşmak hatta aşmak için farklı sektörlerde de atılım yapmaya ihtiyacımız var. İhracat pastasından nispeten az pay alan ama büyüme potansiyeli yüksek sektörlerden bahsediyoruz. Mesela, son yıllarda yapılan yatırımlarla birlikte hızla büyüyen savunma sanayii, yılın ilk beş ayında 2 milyar dolarlık ihracatla -ve sürekli gelen yeni satış anlaşması haberleriyle- dikkatleri çekiyor. Daha az duyulan ancak ihracatta çok büyük potansiyele sahip olan en önemli sektörlerden biri de mobilya... 2022'de 5.3 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşan, bu yıl ise ilk beş ayda yaptığı 3.3 milyar dolarlık ihracat ile 2023'teki 10 milyar dolarlık hedefine ulaşabileceğini gösteren mobilya sektöründe hareketlilik artmış durumda. Zira hammaddesinde dışa bağımlı olmadığımız hatta hammadde üretiminde dünyada ilk üçte yer aldığımız tek sektör, mobilya... Yaklaşık 250 bin kişiye direkt, 500 bin kişiye de dolaylı olarak istihdam sağlayan, 40 binin üzerinde işletmesi bulunan devasa bir sektörden bahsediyoruz aslında... Platin olarak bu ay okuyucularımız için ihracat portföyümüzdeki değeri her geçen gün artan, halihazırda bölgede güçlü bir oyuncu olduğumuz ve yapılacak bazı düzenlemelerle ihracatın parlayan yıldızı olabilecek mobilya sektörünü mercek altına aldık.

YÜKSEK BÜYÜME POTANSİYELİ

Araştırma şirketi Statista'nın yayımladığı verilere baktığımızda, küresel pazardaki hareketliliğin hız kesmeden devam ettiğini görüyoruz. 2022'de gelirlerin 694 milyar dolara çıktığı, 2023-2027 arasında yıllık büyüme oranının yüzde 5 olacağı ve yaklaşık 931 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor. Çin, Almanya, Vietnam ve Polonya dünya mobilya ihracatının yüzde 52'sini karşılıyor. Türkiye'nin dünya mobilya ticaretindeki payı ise yaklaşık yüzde 1,8. Ticaret Bakanlığı verilerine göre Türkiye'deki mobilya üretiminin 2020'de 11 milyar dolar olduğu ölçümleniyor. Bakanlık, 2030 yılına kadar yıllık ortalama yüzde 10'a yakın bir büyüme beklendiğini ve sektörün büyüklüğünün 29 milyar dolara çıkacağını ifade ediyor.

İhracatta ise 15 yıldır hız kesmeden yaşanan büyüme rakamları ile karşılaşıyoruz. 2001 yılında 250 milyon dolarlık ihracat rakamına sahipken bu rakamın, (bir önceki yıla oranla yüzde 11,2 artışla) 2022'de 5.3 milyar dolara çıktığını görüyoruz. Sektörün son beş yılda ihracattaki artış oranı ise yüzde 50 civarında. Kuşkusuz bu istikrarlı artışta sektör yatırımcılarının payı büyük. TOBB Türkiye Mobilya Sektör Meclisi Başkanı Ercan Ata, mobilya sektörünü değerlendirirken; "Sektör, yatırım yapan üreticilerin daha fazla Ar-Ge, daha fazla özgün tasarıma verdikleri önem ve marka yaratma becerilerini artırması neticesinde istikrarlı büyüme gösteriyor. Sanayicin üretimde hem emeğe hem de teknolojiye yaptığı yatırım ile sektörün makine parkurlarının niteliğinin artması, üretim kalitesi ve ürün çeşitliğini de artırıyor" diyor. Ata'nın da bahsettiği gbi yapılan yatırımların, özellikle de makine parkuru yatırımlarının, Rusya gibi büyük bir pazarda boy göstermekte payı büyük. Zira Rus üretcilerinin makine teknolojileri Türk şirketlerinden eski ve rekabet etmeye yetmiyor.

HAMMADDE SIKINTISI ÇEKİLMİYOR

Sektördeki büyüme potansiyelinin en önemli sebeplerinden biri de hammaddede dışa bağımlılığın olmaması. Üreticilerin özellikle döviz kurlarına hassasiyetini artıran ve rekabette geride kalmaya sebep olan bu bağımlılık, mobilya sektöründe neredeyse hiç yok. Orman ürünleri ve MDF gibi mobilya hammaddelerinin üretiminde Türkiye dünyada önde gelen ülkelerden biri. Üstelik sadece Türkiye içinde değil, yurt dışında da üretim tesisleriyle Türk şirketleri pazardaki hakimiyetlerini devam ettiriyor. Boğaziçi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Gökhan Özertan'ın 2021'de hazırladığı Masif Ahşap Sektör Raporu'na göz attığımızda ise 1975'te 20.2 milyon hektar olan orman varlığının yapılan gençleştirme ve ağaçlandırma çalışmaları ile 2020'de 20.9 milyon hektara çıktığı görülüyor. Yine aynı yıllar arasında verimli orman alanının ise 8.9 milyon hektardan 13.3 milyon hektara ulaşmış durumda. Raporda da belirtildiği gibi bu alandaki rehabilitasyon çalışmaları devam ettiği ve hatta hızlandırıldığı sürece Türkiye hammadde sıkıntısı yaşamayan ender ülkelerden biri olmaya devam edecek.

COVID-19'UN ARDINDAN YAKIN COĞRAFYAYA İHRACAT ARTTI

Bu noktada Covid-19 pandemisinin iç piyasadaki düzeni nasıl olumsuz etkilediğinden ve ihracattaki etkisinden de bahsedelim. Hacimli ve ağır bir ürün olan mobilyada Türkiye doğal olarak yakın coğrafyadaki ülkelere daha çok satış gerçekleştiriyor. İhracat portföyümüzde Irak başta olmak üzere Orta Doğu ülkeleri, Almanya ve Rusya başı çeken ülkeler arasında yer alıyor. Orta Doğu pazarında hammadde sıkıntısı olduğu için Türk şirketlerine rakip olabilecek bir yapı bulunmuyor. Ancak bu durum, 2020 ve 2021'de pandemi nedeniyle yaşanan hammadde fiyat artışlarıyla değişmeye başladı. Tedarik zincirindeki kırılma ve aşırı talep nedeniyle hammadde üreticileri fiyatları hızla artırınca mobilya sektörü ihracat pazarlarında zorlandı. Özellikle İran MDF üretimi işine girerek Irak pazarında söz sahibi olmaya çalışıyor. Nitekim 2021'de Rekabet Kurumu, 11 MDF üreticisine 271 milyon lira ceza kesti ve yapay fiyat artışlarının önüne geçildi.