Avdalaz Kalesi, oyulmuş kayalardan oluşuyor. Bizans döneminde yerleşim yeri olarak kullanılan kale, aslında barınma ve savunma amacıyla inşa edilmiş

Alternatif turizmin yeni rotalarından biri Frig Vadisi... M.Ö. 9'uncu yüzyılda devlet kuran Friglerden günümüze kalan tarihi vadi, hem doğa hem de tarih gezisi düşünenler için önemli bir destinasyon. Afyonkarahisar, Ankara, Eskişehir ve Kütahya illerinde 8 ilçe, 44 köy ve 5 beldeden geçen Frig Yolu, son dönemde yerli ve yabancı turistlerin de gözdesi oldu. Düzenlenen özel turlarla birkaç günde gezilebilen bu vadi, 506 kilometre boyunca uzanıyor. Türkiye'nin en uzun üçüncü yürüyüş yoluna sahip vadiyi özel araçla gezebileceğiniz gibi, doğa sporlarını ve macerayı seven biriyseniz atlı, bisikletli ya da yürüme seçenekli turları tercih ederek keşfedebilirsiniz. Vadide ayrıca 400 kilometrelik bir bisiklet ve trekking rotası da bulunuyor. Yüzyıllar önce Makedonya'dan gelerek inşa ettikleri kaya yerleşimleri, mezar odaları, tapınma alanları, kilise ve şapelleri gezerken içerisinde dolaştığınız tılsımlı vadinin sırlarına kulak kabartabiliyorsunuz. Yer, gök, dağ ve taşlar bir uygarlığın hikayesini aktarıyor size. Bir de şu meşhur Midas'ın kulaklarını... Midas, Friglerin en fazla bilinen krallarından biriydi. Bu sebeple bölgede birçok noktada ismine rastlıyoruz.

Vadide çok fazla konaklama alternatifleri bulunmuyor. Bu sebeple geziler genelde günübirlik gerçekleştiriliyor. Sadece turlarla gelenlerin programlarında genelde geceleme seçeneği bulunuyor

NEREDE KALINIR?

Konaklama alternatifleri arasında üç arkeolog tarafından kurulan Çukurca Yolu üzerinde bulunan Midas Han yer alıyor.

Frig Evi de yine bir alternatif olarak düşünülebilir.

NEREDE YENİR?

Üçlerkayası bölgesinde yemek molası vermek ya da konaklamak isteyenler ise Frigya Organik Köy Evi'ni tercih edebilir.

FRİG YOLU TURİZME KAZANDIRILIYOR

Frigler tıpkı Kapadokya'da yaşayan Hıristiyanlar gibi kayaları oyarak kendilerine bugün Frig Vadisi olarak bildiğimiz alanda bir yerleşim yeri kurmuşlar. Başkentleri Ankara civarındaki Gordion olsa da Friglilerin en önemli yapıları Frig Vadisi'nde (Afyonkarahisar, Eskişehir) yer alıyor. Kaya bloklarının oyulmasıyla yapılan büyüleyici yapıtlar, yerleşim alanları ve anıt mezarlar bugün bile etkileyiciliğini koruyor. Ayrıca bölgede yine Kapadokya'daki gibi peri bacaları oluşumlarına da denk gelebiliyorsunuz. Bu tılsımlı vadide Frigyalılardan sonra Bizans ve Romalıların yaşadığı biliniyor. Frig Yolu, Likya Yolu kadar bilindik bir rota değil. Fakat son yıllarda özellikle devlet desteğiyle turizme kazandırılmaya çalışılan bu vadiyi gezmek için doğru bir rota belirlemek gerekiyor. Bu güzergahta 3 ayrı rota öneriliyor. İlki Friglerin başkenti Afyonkarahisar'daki Seydiler'den başlayan birinci rota, Gordion'dan başlayan ikinci rota ve Kütahya'daki Yenice Çiftliği'nden başlayan üçüncü rota, Eskişehir'de bulunan Yazılıkaya Midas Kenti'nde kesişiyor. Gidenlerin bu yolda bilerek ve güvenle ilerlemeleri için güzergahın tamamında kırmızı ve beyaz renklerle işaretlere ek olarak 73 ayrı noktaya bilgilendirici yön tabelaları da yerleştirilmiş. Gezmeye Eskişehir ya da Afyon tarafından başlayabilirsiniz. Frig tarihini adımlayacağınız bu geziye hazırsanız başlıyoruz.

ROTA OLUŞTURULUYOR

Frig Vadisi'nde gezilecek birçok nokta bulunuyor. Bu rotanın tamamını bir günde bitirmek mümkün değil. Hızlı tur ancak arabayla gezilerek yapılabilir. Kaya oluşumları, anıt mezarlar ve kaleleri yakından görmek isteyenler atlı turları tercih edebilir. Bizler bu yol üzerinde mutlaka görmemiz gereken noktalarda gezineceğiz.

Aslanlı Mabet

Eskişehir'in Seyitgazi ilçesine bağlı Kümbet Köyü'nde bulunan Aslanlı Mabet'in diğer adı Solon'un Mezarı olarak geçiyor. Yapılış tarihinin Friglerden de eskiye dayandığı söylenen bu mezar, ismini üzerindeki yazıtta adı geçen Solon'dan alıyor. Üzerindeki aslanlı kabartmalar nedeniyle Aslanlı Mabet olarak da biliniyor. Bu köyde ayrıca Himmet Baba Türbesi de bulunuyor. Girişinde Bizans dönemine ait mermerlerin bulunduğu türbenin, Osmanlı döneminde de kullanıldığı düşünülüyor.

Gerdekkaya

Frig Yolu'nda ilerlerken bir sonraki durağımız Soğanlı Vadisi'nde bulunan Gerdekkaya oluyor. Helenistik çağın yansımalarını gördüğümüz bu yapı bir anıt mezar. Dışarıdan bakıldığında dikkat çeken sütunlarının arkasında iki ayrı kapıdan girilen mezar odaları bulunan Gerdekkaya, etkileyici bir görüntüye sahip. Roma ve Bizans dönemlerinde kullanıldığı bilinen Gerdekkaya, 1991 yılında bir restorasyon geçirmiş.

Pişmiş kale

Frig Vadisi fotoğraflarında mutlaka yer alan bir yerdeyiz şimdi de, Pişmiş Kale... Yazılıkaya Köyü yakınlarında bulunan Friglilerin kullandığı kalede, plato üzerine oyulmuş kayalar ve sarnıçlar yer alıyor. Orta Çağ'da da kullanılan Pişmiş Kale'nin, kral yolu üzerinde bir sınır karakolu olduğu düşünülüyor.

Yazılıkaya, Midas Anıtı

Geliyoruz Friglerin inanç merkezi Midas Kenti'ne... Dünyaca meşhur Frig kalıntısı olan bu bölge Yazılıkaya olarak da biliniyor. Han bölgesi içerisinde Yazılıkaya Köyü'nde bulunan anıt, birçok araştırmaya ev sahipliği yapmış. Friglerin tanrıçaları Kibele için yaptırdıkları ve ona burada tapındıkları bu kült merkezinde ayrıca sarnıçlar, Kırkgöz Kayalıkları ve Küçük Yazılıkkaya da bulunuyor. Göz göz odalardan oluşan Kırkgöz Kayalıkları bir nevi kaya yerleşimi. Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde de kullanıldığı ve günümüzde turistler tarafından çok yoğun ilgi gördüğünü belirtmek gerek.

Emre Gölü

Çorak bölgenin vahası Emre Gölü'ndeyiz şimdi de... Anıt mezarlar, sarnıçlar ve kayalıkları geride bırakırken, tarihi tura biraz ara veriyoruz. Gölet kenarında nefeslenebilir ya da kanoyla gölü gezebiliriz. Yüz ölçümü yaklaşık 5 kilometrekare, derinliği ise bazı bölgelerde 3 metrenin üzerine kadar çıkan tatlı su gölüne gittiğinizde, Frig Vadisi'ndeki birçok tarihi eseri de görmüş oluyorsunuz. Bu mola noktasında bisiklet ya da ATV ile de çevreyi turlamak mümkün. Ayrıca yine Kapadokya'daki gibi Frigya Balon Turu da yapılabilir. Tabii bunun için gün doğumu saatlerinde göl kenarında hazır bulunmak gerekiyor. Frigya'nın benzeri olmayan dokusunu gökyüzünden izlemek de oldukça farklı bir deneyim. Buradan Aslantaş istikametine giderken yolda peribacalarını da görebiliriz.

Aslantaş ve Yılantaş

Frig Vadisi'nin önemli yapıtlarından sayılan Aslantaş ve Yılantaş da mutlaka görülmesi gereken yerlerden. M.Ö 7'nci yüzyılda yapılan Aslantaş, dönemin krallarından birinin mezarı olarak biliniyor. Karşılıklı iki heybetli aslan ve ayakları altında birer yavru aslan ile kapı üstünde hayat ağacını andıran kütle ve bunun üstünde her iki yana uzanmış kanatlı güneş kursu yer alan anıt mezar ismini bu aslanlardan alıyor. Yılantaş ise maalesef parçalanmış bir anıt. Dış tarafında bir aslan kabartmasının sadece baş ve bir ayak kabartması günümüze kadar gelebilmiş.

Avdalaz Kalesi

Biz ona tarihin ilk beş katlı apartmanı da diyebiliriz. Avdalaz Kalesi, oyulmuş kayalardan oluşuyor. Bizans döneminde yerleşim yeri olarak kullanılan kale aslında barınma ve savunma amacıyla inşa edilmiş. Game of Thrones'un fil setini çağrıştıran bu kale, yakın zamanda popüler olacak gibi. Bu sıraladığımız yerler haricinde Ayazini ve burada bulunan kilise de ziyaret edilebilir. Halk arasında gavur hamamı olarak bilinen kilise, Bizans dönemine ait. Bu son durakla birlikte artık gezinin sonuna geliyoruz. Friglerin aşındırdığı yollardan bir daha yürümek, bu serüveni yaşamak ve Türkiye'nin en güzel 10 vadisinden biri olan Frig'i tanımak benzersiz bir deneyimdi.

Ayazini ve burada bulunan kilise de ziyaret edilebilir. Halk arasında gavur hamamı olarak bilinen kilise ise Bizans dönemine ait