USD

-
-%

EUR

-
-%

GBP

-
-%

ALTIN GR

-
-%

BIST 100

-
-%
Ufuk  Tarhan

YAZARLAR

1.07.2020 17:14:00

Algoritma ile beslenen 'ExOs’ nedir, biliyor musunuz?

Algoritmalar genellikle bilgisayar programlarında, kodlamada ve insani problemlerin çözümünde kullanılıyor. Kodlama ise makineleri harekete geçirmeye yarayan, gelişmiş-farklı programlama dillerinden oluşan komutlar dizisini anlatıyor.

Facebook, Google, Apple, Amazon, IBM, Verizon, GE, Amazon, Alibaba, Netflix, Xiaomi, Github vb. şirketleri çok ama çok çok büyük, gelişmiş, devasa falan diyerek tarif etmek yetmiyor artık. Onlar için yeni bir tanımlama var, o da ‘ExOs’ yani Exponential Organizations (Eksponansiyel (üstel) Organizasyonlar).

ExOs terimi katlanarak, misli misli büyüyen organizasyonları, şirketleri anlatmak için kullanılıyor. Bunlar, MTP-Massive Transformative Purpose (devasa dönüşümü hedefleyen) yapılar. Müthiş bir ekosistemle çalışıyorlar. Teknoloji yaratıyor, üretiyor yayıyor ve dönüşüm gerçekleştiriyorlar. Eksponansiyel organizasyonlar çok katmanlı, süper gelişmiş analiz teknikleriyle çalışıp, geniş-kapsayıcı bir paydaş habitatında hareket ediyor.  İlkeleri; ‘rekaber’ yani ‘rekabet + beraber’den türemiş bir yaklaşım. İngilizcesini de comperation=competition + coloboration olarak türetebiliriz. 

ALGORİTMA VE KODLAMA ARASINDAKİ FARK

Ve ExOs’ın ortak paydası, tamamının üssel büyümesini sağlayan en önemli faktör ve temel besin kaynağı; data yani veri.  Bunların hepsi birer ‘data canavarı’. Data onların ‘secret currency’si, ‘gizli para birimi’. Datanın üzerinde koştuğu yol da ‘algoritma’… Algoritma kelimesi son zamanlarda yanlış bir biçimde, zorlu problemleri titizlikle ve optimum şekilde çözmek için tasarlanan ‘kod’ şeklinde kullanılsa da algoritma ile kodlama farklı şeyler. Algoritma, karmaşık bir problemi çözmek, bir görevi tamamlamak, belirli bir amaca ulaşmak, bir hesaplamayı yapmak için aşılması gereken adımlar serisi ve bunun için tasarlanan yolu ifade ediyor. Algoritmalar genellikle bilgisayar programlarında, kodlamada ve insani problemlerin çözümünde kullanılıyor. Kodlama ise makineleri harekete geçirmeye yarayan, gelişmiş-farklı programlama dillerinden oluşan komutlar dizisini anlatıyor. Kod, düşük karmaşıklıkta, tekrarlardan oluşuyor ve kritik değil. Örneğin kod, bir kullanıcı ara yüzü, bir girdiyi teyit eden ya da uygulaması basit bir değeri hesaplayan şey iken algoritma daha farklı, bütüncül bakış ve karmaşıklık seviyesi demek oluyor. Algoritma her şeyi dikkate almayı, çok daha yoğun ve derin eforu, başından sonuna kadar tüm olası detayları, adım ve olasılıkları düşünmeyi, hesaplamayı, planlamayı, simülasyonu gerektiriyor. Daha yalın bir anlatımla; bir programcının bir problemi, bir adımı çözmek için yazdığı kod aslında algoritma olmuyor. İşte bu nedenle günlük hayatta algoritmayı kodlama olarak kullanmak doğru değil. Algoritmanın önemini hafifletip, aşındırıyor. 

EVRENSEL ETİK KURALLAR UYGULANABİLECEK Mİ? 

- Algoritma; büyük bir problemin çözülmesi için iyi tasarlanmış seri adımlar.

- Kodlama ise makinelere iş gördüren komutlar.

Halihazırda algoritmaları büyük ölçüde insanlar geliştirdikleri için doğal olarak insanların önyargılarını da yansıtarak gelecekte hepimizi köleleştirecek, işlevsizleştirecek beklenti, ve korkusu yaygın. Oysa zaman içinde derin öğrenme, makine öğrenmesi,  veri bilimi ve sensör-akıllı malzeme-blockchain gibi teknolojiler geliştikçe bilgi, algoritmalara aktarmalı değil, direkt kaynağından akacak. Önyargıları eleme ve sistemleri insanlığın, evrenin sürdürülebilirliği yararına kurgulama kabiliyetine ulaşacak. Benim beklentim, genelin tam tersine; algoritmaların insanları bir türlü uygulayamadıkları ‘evrensel etik kurallarını’ uygulamak zorunda bırakacağı yönünde…

DİĞER YAZILARI