USD

-
-%

EUR

-
-%

GBP

-
-%

ALTIN GR

-
-%

BIST 100

-
-%
Acar  Baltaş

YAZARLAR

2.03.2016 15:35:00

Duyguyu öngörmek

İnsanlar para ve varlıkları konusunda karar verirken Kişisel çıkarlarını en üst düzeye çıkartacak Seçenekleri düşünür ve kendilerine en yüksek Yararı sağlayacaklarına inandıkları şekilde karar Verir

Bu görüş, kişinin gsm operatörü veya benzin İstasyonu tercihi konusunda geçerli olabilir. Bazı psikologlar da, yarar konusunu yaşam doyumu Veya 'mutluluk' olarak düşünürler. İnsanlar Hayatları boyunca kazandıkları parayı tasarruf Edip yatırım yaparlar ve varlıklarını (servetlerini) Büyütmeye çalışırlar. Biriktirilen varlığın amacı, Gelecekte kullanmaya yarayacak yaşantılar ve Güvence satın alabilme hayali veya beklentisidir. Buna daniel gilbert 'yaşantı (deneyim) kredisi' Adını vermiştir. Bu tür kararlara mantığın egemen Olduğuna inananlar, insanların hedeflenen Yaşantıyı düşünüp geleceğe dönük bir tahminde Bulunarak doğruya en yakın kararı vereceklerine İnanırlar. İnsanların bu niyetle hareket ederek Tahminde bulundukları doğrudur ancak bunun Sonucunda yaşanacak duygunun değeri yönünden İsabetli tahminde bulundukları doğru değildir. Burada sorun, bize haz verecek yaşantıyı Nasıl hayal ettiğimizle ilgilidir. İnsan hayali olarak Geleceğe yolculuk yapabilen tek canlıdır ve Bunun sonunda yaşayacağı hüzün (acı) ve haz (mutluluk) konusunda öngörüde bulunur. Bu İşlem alın lobunda (prefrontal lob) gerçekleşir ve İnsan türüne özgü gelişimsel uyum sürecinin bir Sonucudur. Bunun sonucunda insanların hata Yapmadan önce düşünerek daha isabetli kararlar Vermeleri beklenir.

 

Sistematık Hata / Etki Yanılgısı

 

İnsanlar gelecekle ilgili karar verir ve tahminde Bulunurken içine düştükleri durum 'hata yapmak' Değil, 'sistematik hata' yapmaktır. Geleceği Öngörürken yapılan bu sistematik hata 'etki Yanılgısı'dır. İnsanların yaptıkları sistematik düşünce Hataları ve etki yanılgıları konusunda çok Sayıda araştırma yapmış olan d. Gilbert, deneklerine Belirli olaylar karşısında dakikalar, saatler,

Haftalar, aylar ve yıllar sonra nasıl hissedeceklerini Sormuş; bu olayların gerçekleşmesinden Sonra da nasıl hissettiklerini değerlendirmiştir. Birbirinden farklı birçok konuyu içine alan araştırmaların Tümünde değerlendirmelerin hemen Herkeste düzenli olarak farklılık göstermesi 'sistematik Hata'ya çok iyi bir örnektir. Deneklerin Duygu durumları; seçimde destekledikleri adayın Kazanması, taraftarı oldukları takımın şampiyon Olması, duygusal ilişkilerindeki gelişmelerin sonuçları Gibi birçok alanda incelenmiştir. Örneğin Bir araştırmada, geniş bir denek grubuyla Çok kuvvetli bir duygusal bağ içinde oldukları Partnerlerini kaybederlerse nasıl hissedecekleri Sorgulanmıştır. Bu olay gerçekleştiğinde ise, Deneklerin öngördüklerinden çok daha kısa bir Sürede kendi özgün duygu durum çizgilerine/ Düzeylerine (baseline) geri döndükleri görülmüştür.D.gilbert insanlara çocukları ölse ne hissedeceklerini De sormuştur. Çoğu denek bu durumu 'Bütünüyle yıkılırım' yönünde cevaplandırmış Olmasına rağmen, bu kaybı yaşayanların önemli

Bir bölümünün bir yıl sonra kendisini büyük ölçüde Topladığı görülmüştür. Bu nedenle sorulması Gereken esas soru, 'etki yanılgısı' konusunda Sistematik bir hatanın olup olmadığı değil, Bunun hangi nedenle olduğudur. İnsanlar kendi Duygu durumlarını değiştirerek iyi hissetmelerini Sağlamak konusunda üstün bir yeteneğe Sahiptir. Örneğin, eşi tarafından terkedilen biri Tabii ki bu durumdan mutluluk duymaz ancak İlk şoku atlattıktan kısa bir süre sonra çevresindekilerin De desteğiyle daha farklı düşünmeye Başlar. Shakespeare’in dediği gibi, “hiçbir şey İyi veya kötü değildir. İyiyi ve kötüyü yapan düşüncedir."Böylece eşi tarafından terk edilmişOlmak bir süre sonra kişi için travma olmaktan Çıkıp, tanrının bir lütfu durumuna gelir. Olumsuz Olayların duygu dünyamızdaki etkisini azaltmak Konusundaki tutumumuzu 'psikolojik bağışıklık Sistemi'ne benzetmek mümkündür.

Sonuç

Bir anlamda büyüklerimizin dediği gibi hayat devam Ediyor ve zaman yaşanan her türlü acı için En büyük ilaç oluyor. Sonuç olarak her şey geçicidir. İyi bir şey yaşarken bunun farkına vararak En üst düzeyde tadını çıkartmak gerekiyor. Kötü Ve istenmeyen bir yaşantı içindeysek, bunun da Geçici olduğunu bilmek yerinde olur. İnsanı geliştiren Yaşantıların, acı ve zorluk yüklü olanlar Olduğunu biliyoruz.

DİĞER YAZILARI