Geçen yıl üretimden satışlarını yüzde 59 gibi ciddi bir oranda artıran ambalaj sektörü, bugün 180 ülkeye ihracat yapar hale geldi. İS0 500’de 33 firma ile temsil edilen sektör, cari açığa verdiği katkı ile de dikkat çekiyor. 2017 yılında 787.1 milyon dolar seviyesinde olan sektörel dış ticaret fazlası geçtiğimiz yıl yüzde 67.9 artışla 1.32 milyar dolara yükseldi. Sektörün mevcut durumu, sorunları ve geleceğini, Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) Başkanı Zeki Sarıbekir ile konuştuk. Sarıbekir, Türkiye’nin ambalaj sektöründe bölgenin en güçlü ülkelerinden biri olduğunu belirterek “Türk ambalaj sektörü olarak dünyada 16’ncı, Avrupa’da ise 6’ıncı sırada yer alıyoruz. Geçtiğimiz yılı 23 milyar dolar pazar büyüklüğü ve 4.6 milyar dolarlık ihracat geliri ile tamamladık” dedi.   

Ambalaj Sanayicileri Derneği ne zaman kuruldu ve bugünkü büyüklüğünden bahseder misiniz?  

1992 yılında ambalaj sanayinin gelişmesine katkıda bulunmak, sektöre kimlik kazandırmak, uluslararası platformlarda sektörün temsil edilmesini sağlamak hedefiyle 39 ambalaj üretici tarafından kurulan Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD), bugün 200’ü aşkın üyesiyle Türkiye ambalaj sektörünün en güçlü sivil toplum kuruluşlarından birisi olarak hizmet veriyor. ASD, esnek plastik, sert plastik, cam, metal ambalaj, kağıt, karton, oluklu mukavva, ahşap ambalaj, ambalaj makineleri, etiket, hammadde ve diğer yardımcı ambalaj malzemeleri üreticilerini temsil ediyor.

Türkiye pazarının dünyadaki yeri nedir? Kaç ülkeye, ne kadar ihracat gerçekleştiriyorsunuz?  

Türkiye ambalaj sektöründe bölgenin en güçlü ülkelerinden biri. Türk ambalaj sektörü olarak dünyada 16’ncı, Avrupa’da ise 6’ıncı sırada yer alıyoruz. Geçtiğimiz yılı 23 milyar dolar pazar büyüklüğü ve 4.6 milyar dolarlık ihracat geliri ile tamamladık. Sektör olarak toplamda 180 ülkeye ihracat gerçekleştiriyoruz. 2017 yılında 2 milyon 125 bin ton olan toplam ambalaj ihracatı 2018’de yüzde 9’luk artışla 2 milyon 325 bin ton olarak gerçekleşti. Değer olarak bakıldığında ise yıllık ihracat yüzde 11 artışla 4.15 milyar dolardan 4.6 milyar dolara çıktı. Aynı şekilde geçtiğimiz yıl ton başına ihracat 1.951 dolardan 1.980 dolara yükseldi. Toplam içerisindeki dağılıma bakıldığında plastik ambalaj ihracatı 2.99 milyar dolar ve yüzde 65’lik payla en çok ihracatı gerçekleştirilen ambalaj türü oldu. Onu 1,1 milyar dolar ve yüzde 24 payla kağıt ve karton ambalaj ihracatı takip ederken, metal ambalajda 380.5 milyon dolar, cam ambalajda 80.1 milyon dolar, ahşap ambalajda 30.9 milyon dolar, diğer torba ve çuval toplamında da 11.5 milyon dolarlık ihracat yapıldı.

İhracatta en iyi ilişkilerimizin olduğu pazarlar hangileri?  

Ambalaj sektörü geçtiğimiz yıl en çok ihracatı ise 356 milyon dolarla İngiltere’ye gerçekleştirdi. Bu ülkeye yapılan ihracat yüzde 35 artış gösterirken, İngiltere’nin hemen arkasında ise yüzde 10’luk değer artışı ve 355.7 milyon dolarlık ihracat rakamı ile Almanya yer aldı. Bu iki ülkeyi 296.9 milyon dolarla Irak, 210.7 milyon dolarla İtalya ve 196 milyon dolarla İsrail takip etti. En çok ihracat yaptığımız 10 ülke sıralamasına bu ülkelerin ardından Fransa, İran, ABD, Hollanda ve Mısır girdi. Ambalaj sektörü olarak her geçen gün daha çok ihracat yapmak ve Türkiye’de ürettiğimiz ambalajların en az yarısını ihraç edebilmek amacıyla çalışmaya devam ediyoruz.

Hedef pazarlar  hangileri?  

2019 yılında Sahraaltı Afrika ülkeleri ve Ortadoğu pazarlarında daha çok söz sahibi olmayı planlıyoruz. Afrika ülkeleri bizim için önemli hedef pazarlardan. Meksika, Brezilya, ABD, Hindistan ve Rusya gibi ülkeler doğrudan hedefimiz olacak. Avrupa’ya yaptığımız ihracatı da artıracağız. Ayrıca, Avrasya’nın ambalaj merkezi olma yolunda kararlı adımlarla yürüyeceğiz. 2023 yılında 10 milyar dolarlık ihracata ve 30 milyar dolarlık pazar büyüklüğüne ulaşmayı hedefliyoruz.

Sektörün mevcut durumu ve geleceği ile ilgili neler söylemek istersiniz?  

Sektördeki büyüme İSO 500’e de yansıdı. Bir önceki yıl listede 29 sektör firması yer alırken, geçtiğimiz sene bu rakam 20’si ASD üyesi olmak üzere toplam 33 firmaya yükseldi. İSO ilk 500’de yer alan 33 firmanın gerçekleştirdiği üretimden satışların önceki seneye göre yaklaşık yüzde 59, dönem karlarının yaklaşık yüzde 142, ihracatlarının yüzde 45.42 ve çalışan sayılarının da yüzde 25.44 oranında arttığı görülüyor. 

Ticaret fazlası veren bir sektörsünüz, cari açığa olan katkınızdan bahseder misiniz? 

İthalat tarafına baktığımızda bu gelişmelere bağlı olarak sektörün dışa bağımlılığında azalma olduğunu söyleyebiliriz. Ambalaj sektörü ithalatı geçtiğimiz yıl miktar olarak yüzde 4 azalışla 1.7 milyon tona, değer olarak da yüzde 2 düşüşle 3.28 milyar dolara geriledi. Almanya, Çin, İtalya, ABD ve Fransa en çok ambalaj ithalatı yapılan ülkeler olarak öne çıktı. Geçtiğimiz yıl bir taraftan ihracatımızı artırdık, diğer yandan ise ithalatı düşürdük. 2017 yılında 787.1 milyon dolar seviyesinde olan sektörel dış ticaret fazlası geçtiğimiz yıl yüzde 67.9 artışla 1.32 milyar dolara yükseldi. Böylece cari açığa yaptığımız pozitif katkıyı da artırmış olduk. 

Sektörde yaşanan sorunlar neler? 

Plastik, kâğıt, karton, ahşap ve metal ambalaj malzemelerinin hammaddelerini ağırlıklı olarak yurtdışından temin ediyoruz. Hatta camın hammaddesi olan kumu bile yurtdışından satın alıyoruz. Çünkü ara mamul ve hammadde üreten işletmeler sektörün ihtiyacına yanıt veremiyor. Bizim sektör olarak beklentimiz hammaddede dışa bağımlılığın azaltılması için ara mamul ve hammadde üreten işletmelerin yatırımlarına devam etmesidir.

ÇEVREYİ AMBALAJ DEĞİL İNSAN KİRLETİYOR

Plastik ürünlerin çevreyi kirlettiği konusu ile ilgili ne dersiniz? 

Ayrıca ambalajlar, yaş meyve-sebzelerin de tarladan sofraya güvenilir gıda zinciriyle taşınmasını sağlayarak, bu sektörde israfı önlüyor, ürün kaybını en aza indirdiği için de maliyetten tasarrufu sağlıyor. Ambalaj olmadan ürün satılamaz, sevk edilemez. Ambalajın çevreyi kirlettiği yönündeki yanlış algıdan da kurtulmalıyız. Çevreyi ambalaj kirletmez, çevreyi insan kirletir. Türkiye’de geri dönüşümün ileri seviyelere çıkarılması ve modern ülkelerde olduğu gibi tüketicilerin geri dönüşüme katkıda bulunmalarını sağlamak için birçok çalışma yürütüyoruz. ‘Ambalajlı Gıdaları Tercih Et’ mesajıyla yapılan kampanyamızın yanı sıra modern ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de geri dönüşümün ileri seviyelere çıkarılması amacıyla geleceğimizin güvencesi çocuklara yönelik hazırladığımız ‘Ambalaj ve Çevre Hakkında Bilmemiz Gerekenler’ adlı kitapçıkları okullarda ücretsiz olarak dağıtıyoruz. Bugüne kadar toplam 170 bin adetlik bir baskı yaptık ve ülke genelinde dağıtımına devam ettik. 

Kaan Zenginli / Star