Ashoka bünyesinde öne çıkan global sosyal girişimciler arasında ise Muhammed Yunus, Kailash Satyarthi ve Jimmy Wales gibi isimler bulunuyor. Mikrofinans hareketinin babası Muhammed Yunus, milyonlarca yoksula küçük ölçekli krediler sağlayarak içinde bulundukları yoksulluk döngüsünü kırmaları yönünde yardımcı oluyor. Kailash Satyarthi ise dünyada çocuk işçiliğine karşı başlattığı ‘çocuk işçi olmayan iş yeri’ sertifikasyon sistemi ile bugün, bu konunun küresel kanaat önderi haline gelmiş durumda. Sosyal girişimcilik hamlesiyle öne çıkan bir diğer isim ise kamusal katılım ile oluşturulup güncellenen, farklı dillerde online olarak ve ücretsiz yayınlanan bir ansiklopedi olan Vikipedi’yi oluşturan Jimmy Wales… Wales, bu girişimiyle bilgi toplama ve paylaşma pratiklerinde devrim yarattı. İnovatif projeleriyle Muhammed Yunus 2006’da, Kailash Satyarthi ise 2014’te Malala Yousafzay ile birlikte Nobel Barış Ödülü’nü kazandı.

“Toplumsal sorunlar hiç olmadığı kadar karmaşık”

Türkiye’de 2000 yılında başladıkları çalışmaları, 2014 yılından bu yana Ashoka Türkiye olarak sürdürdüklerini belirten Ashoka Türkiye Direktörü Zeynep Meydanoğlu, “21. yüzyılın karmaşık, girift ve inatçı sosyal-çevresel sorunlarını tek bir kişi, kurum veya sektörün çözmesi mümkün değil. Toplumsal sorunlar hiç olmadığı kadar karmaşık. Bu yüzden vizyonumuz, herkesin fark yaratabileceği bir dünya inşa etmek. Bizim için sosyal girişimciler, toplumsal dönüşümün değişim araçları… 

Öncelikli toplumsal sorunları, maddi fayda ve kâr ön planda olmaksızın çözümlemeyi ve problemi ortadan kaldırmayı hedefliyorlar. Başkalarının göremediğini görerek yeni fırsatlar yaratıyor, sistemleri dönüştürüyor ve yeni yaklaşımlar bularak toplumun önemli sorunlarına çözüm getiriyorlar. 

Sosyal girişimcileri desteklemenin yanı sıra çocuklar ve gençler için fark yaratan beceriler odaklı programlar yürütüyor, Türkiye’deki sosyal girişimcilik ekosisteminin kapasitesini artırmak için özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve sosyal girişimciler arasında köprüler kuruyoruz. En gelişmiş ülkelerde bile derin yoksulluk, demokrasinin erozyonu, yolsuzluk gibi sorunlar var. İklim değişikliği, tüm gezegenin ortak sorunu. Küresel bir göç ve göçmenlik hali ve bu sürecin getirdiği gerilimleri küresel çapta gözlemliyoruz.
Teknolojik inovasyonlar hiç olmadığı kadar büyük bir hızla yayılabiliyor. İşin ilginç yanı ise tüm bu saydığımız alanların birbiriyle yakın etkileşim içinde olması. Gelecek dönemde çevre, bilgiye erişim, gelecek jenerasyonu yeni dünyaya hazırlayacak istihdam ve eğitim stratejileri öne çıkacak. Bu alanlar, değişimin lokomotifi olacak”  diyor.

KURUMSAL İŞ BİRLİKLERİ  DE YAPILIYOR

Doğru kaynaklarla desteklendiğinde herkesin fark yaratabileceği bir dünya inşa edilebileceğinin altını çizen Meydanoğlu, hangi kurumlarla iş birliği içerisinde olduklarını ise şöyle anlatıyor: “Türkiye’de sosyal girişimciler, gençler, çocuklar ve özel sektörü kapsayan dört ana faaliyet alanında çok sayıda farklı proje geliştiriyor ve bu alanlarda birbirinden vizyoner, kıymetli kurumlarla iş birliği yapıyoruz. Gençlerin sosyal girişimcilik ruhunu henüz üniversitedeyken kazanması ve bu sayede dünya çapında başarıya ulaşacak yenilikçi toplumsal projelerin artması amacıyla yürüttüğümüz ‘Hızlan Fark Yarat’ projemiz, SAP Türkiye tarafından destekleniyor. Değişen dünya koşullarında çocukların, bugün ve gelecekte toplumsal sorunlara ilişkin sorumluluk alan, yenilikçi çözümler üreten ve topluma pozitif katkı sağlayan bireyler olmaları için 21. yüzyıl eğitim becerilerinin desteklenmesini hedeflediğimiz ‘Fark Yaratan Sınıflar ve Fark Yaratan Ebeveynlik’ projelerimizin partneri ise Sabancı Vakfı.  TEB Özel Bankacılık desteğiyle yürüttüğümüz ‘Fark Yaratan Yatırımlar’ projesinde, sosyal girişimleri potansiyel yatırımcılarla bir araya getirerek sürdürülebilir iş modellerinin kurgulanmasını, karşılıklı finansman-inovasyon desteği iş modellerinin yaygınlaşmasını sağlıyoruz.” 

Ashoka Türkiye’nin Kale Grubu ortaklığıyla 2018’de ikincisini düzenlediği ‘İbrahim Bodur Sosyal Girişimcilik Ödülü’ ile ise Türkiye’nin sosyal girişimlerini daha bilinir hale getirmeyi, bu işlerin sürekliliğini sağlamayı ve soysal etki sürecini artırmayı hedefliyor. 

AKTİF OLARAK 25 SOSYAL GİRİŞİMCİ DESTEKLENİYOR

Ashoka, Türkiye’de aktif olarak 25 sosyal girişimciyi destekliyor. Örneğin; TABİT adlı sosyal girişimi ve Vodafone Türkiye’nin iş birliğiyle kurduğu mobil teknoloji platformu ile dikkat çeken Tülin Akın, Türkiye’de 1.4 milyon çiftçiye bilgi, beceri ve yeni pazarlara erişim sağlıyor. 

Farklı bir ifadeyle daha iyi bir tarımı mümkün kılan Akın, bugün bu girişimi ile Kenya ve Hindistan gibi ülkelerde de küçük çiftçilerin dertlerine derman oluyor. Mesut Keskin ve sosyal girişimi e-bursum ise öğrencilere burslara kolay, adil ve masrafsız bir erişim yolu sağlarken burs vermek isteyen kurum ve kişilerin yükünü 8'de 1 oranında azaltıyor. e-bursum’un 2 yılda, 3 binin üzerinde öğrenciye bir milyon TL tutarında burs dağıttığı dikkat çekiyor. 

SOSYAL GİRİŞİMCİLERİ SEÇERKEN 5 ÖNEMLİ SORUNUN YANITI ARANIYOR

Küresel Ashoka ağına, her sene yaklaşık 150 sosyal girişimci katılıyor. Bu kapsamda Zeynep Meydanoğlu’na sosyal girişimcileri seçerken hangi kriterlere odaklandıklarını sorduk ve şu  yanıtı aldık: “Sosyal girişimcileri seçerken cevabını aradığımız beş soru var. Söz konusu sosyal sorunu kökünden yok edebilecek, mevcut müdahalelerden farklı, yenilikçi bir fikri var mı? Pilot düzeyde de olsa sosyal etkisini ortaya koyabilen, sistematik ve yaygın değişim potansiyeline sahip bir çalışma sunuyor mu? İster hayal kurarken ister sorun çözerken, hayatın her alanında yaratıcılık sergiliyor mu? 

Risk alma, yılmadan çalışma, zorlukları fırsata çevirme gibi girişimcilik özelliklerine sahip mi? Ve son olarak toplumda lider rol üstlenip dönüşüm sağlamayı amaçlayan bu kişi güven uyandırıyor, attığı her adımda şeffaf ve etik davranıyor mu? 2018’de Türkiye’den Ashoka ağına katılan üç yeni sosyal girişimcimiz ise Huriye Göncüoğlu (Türkiye’nin Kadın Balıkçıları), Mesut Keskin (e-bursum) ve Hasan Zafer Elcik (Otsimo) oldu." 

KÜRESEL AĞIN PARÇASI OLMA AYRICALIĞI İLE GİRİŞİMCİLERE UZUN SOLUKLU DESTEKLER SUNULUYOR

Peki, seçilen sosyal girişimciler nasıl destekleniyor? Ashoka’nın, Ashokalı sosyal girişimciler için sosyal girişimciliği destekleyen kişi ve kurumların oluşturduğu, karşılıklı saygı ve iş birliğine dayalı küresel bir ağ olduğunu vurgulayan Zeynep Meydanoğlu, destek sürecini şöyle özetliyor: “Sosyal girişimcilere ömür boyu faydalanabildikleri pro-bono uzman destekleri ve küresel bir ağın parçası olma ayrıcalığının yanı sıra ihtiyaç halinde, üç yıl boyunca maddi destek de sağlanıyor. 

Bu uzun soluklu desteklerimizin temelinde, sosyal girişimcinin vaktinin ve enerjisinin yüzde 100’ünü sosyal girişimine ayırarak, sosyal etkisini hızlı bir şekilde artırması fikri yatıyor. 2017'de  sosyal girişimcilere 1 milyon TL üzerinde finansman ve Pekin & Pekin, a&b iletişim, Mazars Denge gibi uzman kurumlardan ve bireysel destekçilerimizden 400 saat üzerinde pro-bono danışmanlık desteği sağlanmasına aracı olduk.”