Küresel ısınma, artan nüfus ve enerji talebine bağlı olarak sürdürülebilirlik ve temiz enerji temasının tüm dünya gündeminde yer aldığı bu dönemde, enerji üretiminde yenilenebilir kaynakların kullanımının kaçınılmaz hale geldiği herkesin malumu. Yenilenebilir enerji, bir tercih olmaktan çok zorunluluk durumuna geldi. Yenilenebilir enerji alanında faaliyet gösteren şirketlerin sayısının ve sektöre yönelik farkındalığın her geçen gün arttığına dikkat çeken İş Portföy Genel Müdürü Tevfik Eraslan, bu durumun portföylere de özellikle yansıdığını söylüyor.

* Son dönemde enerji fonlarına ağırlık verdiğiniz görülüyor. Enerji fonlarına yönelmenizdeki dinamikleri kısaca açıklayabilir misiniz?

Politika yapıcıların, temiz enerji kaynaklarının kullanımının artmasına ilişkin küresel ölçekte koyduğu hedefler ve Paris Anlaşması ile karbon emisyonunda düşüş hedefleri, yenilenebilir enerji kaynaklarına olan yönelimi teşvik ediyor. Bu temadaki yatırımlara yönelik ilginin önümüzdeki dönemde artması bekleniyor. Ayrıca, yenilenebilir kaynaklara dayalı olarak enerji üretiminin maliyeti belirgin şekilde düşüyor. Böylece yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim imkanlarına yönelik yatırımlar hız kazanıyor.

İş Portföy olarak yenilenebilir enerji teması ile kurucusu ve yöneticisi olduğu 4 farklı fon ile öncü konumunu sürdürüyoruz. Bu fonlar; İş Portföy Elektrikli Araçlar Karma Fon, İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fon, İş Portföy Yenilenebilir Enerji Girişim Sermayesi Yatırım Fonu ve İş Portföy Altyapı Girişim Sermayesi Yatırım Fonu. Dört fonun büyüklüğü; 1.49 milyar TL'ye ulaşırken, Türkiye'de bu temada yatırım yapan yatırım fonları içerisinde yüzde 72'lik paya sahibiz.

* İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fon'un şu anda kaç yatırımcısı bulunuyor ve fon büyüklüğü toplamı nedir?

İş Portföy Yenilenebilir Enerji Karma Fon'umuzu 18 Mart'ta yatırımcılarla buluşturduk. 6 Mayıs itibariyle fon büyüklüğü 70 milyon TL, yatırımcı sayısı ise 3 bin 409 kişiye ulaştı. Fonun yenilenebilir enerji teması çerçevesinde belirlenecek yabancı hisse senedi portföyünün oluşturulmasında J.P. Morgan Asset Management'tan (UK) danışmanlık alınıyor. J.P. Morgan Asset Management tarafından geliştirilen yapay zeka ve büyük veri işleme teknolojisini kullanan 'ThemeBot' adlı bir robot yazılım sayesinde yenilenebilir enerji sektöründeki potansiyeli en iyi temsil edeceği düşünülen şirketler belirleniyor. Fonun getirisi, kuruluş tarihi olan 18 Mart'tan 6 Mayıs'a kadar olan süreçte yüzde 6,9 olurken, karşılaştırma ölçütü getirisinin ise ilgili dönemde yüzde 3,76 seviyesinde olduğu gözlemlendi.

* Bu fondaki yenilenebilir enerji şirketlerinin payı nedir? Yurt dışı ve yerli şirket kırılımı nasıl şekilleniyor?

Fonda mevcut durumda yenilenebilir enerji alanında faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetleri ve özel sektör tahvilleri toplamı yüzde 94. Fonda yer alan yurt dışı şirketlerin tamamı yenilenebilir enerji temasıyla uyumlu hisse senetleri ve fon içerisindeki ağırlığı yüzde 74 seviyesinde. Yüzde 20 oranında ise yenilenebilir enerji sektöründe faaliyet gösteren yerli şirketlerin özel sektör tahvilleri yer alıyor.

* İki adet enerji girişim sermayesi fonunuz olduğu da biliniyor. Bu fonlarda hangi büyüklüklere ulaştınız?

İş Portföy Yönetimi olarak, yatırım stratejisi 'Türkiye'nin sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda stratejik önem taşıyan yenilenebilir enerji sektörüne yatırım yapmak' olan iki girişim sermayesi yatırım fonu (GSYF) kurduk. Bu fonlar 10 yıl vade ile kuruldu ve ilk üç yılları yatırım dönemi olarak belirlendi. Altyapı GSYF, 2020 yıl sonu itibariyle yatırım fazını tamamladı ve yeni yatırımcı katılımlarına kapandı. Güncel fon büyüklüğü 479.6 milyon TL olan fonda, beş rüzgar santrali yatırımı yapıldı ve yönetim etkinliği artırma ve ülkemizde bu alandaki teknolojik bilgi birikimini sağlama amacıyla bir yenilenebilir enerji operasyonları şirketi kuruldu.

Yenilenebilir Enerji GSYF de benzer bir strateji ile kuruldu. Yatırım stratejisi aynı olmakla birlikte faiz hassasiyeti olan yatırımcıların da yatırım yapmasına imkan sağlayacak şekilde ihraç belgesinde düzenlemeler yapıldı. Bu fonun güncel büyüklüğü de 233.1 milyon TL olurken, yatırım süreci bu yılın sonunda tamamlanacak.

* Son dönemde enerji şirketlerinin birbiri ardına borsaya geldiğini ve yatırımcı tarafında da olumlu karşılık bulduğunu gözlemledik. Bu tabloyu nasıl yorumluyorsunuz?

Türkiye ekonomisinin yüksek büyüme potansiyeli, yatırım ihtiyacını da beraberinde getiriyor ve ülkenin enerji ihtiyacı artıyor. Küresel gelişmelere baktığımızda artan enerji ihtiyacını, fosil yakıtlardan ziyade yenilebilir enerji kaynaklarından sağlamaya yönelik yatırımların ivme kazandığı görülüyor. Türkiye enerji sektöründe de benzer bir trend yaşanıyor. Yapılan yatırımlar özkaynak ve borçlanma yoluyla finanse ediliyor. Son bir yıllık dönemde, hisse senedi piyasalarındaki olumlu hava, halka arzlara da etki etti. Halka açılan şirketlerin performansları son döneme kadar oldukça tatminkâr seviyede oluştu. Yatırımcının artan ilgisi karşısında enerji firmaları da halka açılmayı tercih etmeye başladılar.

* Türkiye'de yenilenebilir enerji yatırımları nasıl şekilleniyor? Kurulu gücümüz içindeki yenilenebilir enerjinin payı şu an hangi seviyelerde?

Günümüzde AB ülkeleri, enerji ihtiyacının yüzde 15'ini rüzgardan, yüzde 4,2'sini ise güneşten karşılıyor. Türkiye'de ise dünyadaki gelişmelere paralel olarak 2005 yılından itibaren yenilenebilir enerjinin kurulu güçteki payı yükseliş göstermeye başladı. 2005 yılında yüzde 33 seviyelerinde olan yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten santrallerin kurulu güçteki payı, bugün yüzde 50'nin üzerine çıktı. Bu yükselişte, devlet tarafından YEKDEM sistemi yoluyla verilen teşviklerin belirleyici bir rol oynadığı gerçeğini de göz önünde bulundurmak gerekiyor. 2021 yılının ilk üç ayında devreye giren kurulu gücün yüzde 97,9'u yenilenebilir enerji kaynaklarından oluşuyor. Türkiye'de kurulu gücün; yüzde 9,2'sini rüzgar, yüzde 7,2'sini ise güneş enerjisi oluştururken, toplam enerji üretiminin yüzde 8'i rüzgar, yüzde 4'ü ise güneş enerjisi santrallerinden karşılanıyor.

Sonuç olarak hem artan ihtiyaçların hem de küresel eğilimlerin, ülkemizdeki enerji üretimindeki yenilenebilir enerji payını daha da artırması bekleniyor.