İnternet kullanımının yaygınlaşması ve teknolojik cihazların hayatımızda giderek daha faz- la yer edinmeye başlamasına bağlı olarak gerçekleşen dijital dönüşümün, hayatın her ala- nındaki yenilikçi yansımalarına tanıklık etmeye başladık. Son zamanlarda ise internet dene- yimini farklı bir boyuta taşıya- cağı öne sürülen 'Metaverse' kavramı ile karşılaşmaktayız. Hükümetlerin, teknoloji devi şirketlerin yakından takip ettiği ve devasa yatırım bütçeleri ayır- maya başladığı Metaverse kon- septini ve girişimlere sunduğu fırsatları birlikte inceleyelim.

METAVERSE NEDİR?

Metaverse Türkçe'de evren anlamına gelen 'universe' ve öte anlamına gelen 'meta' kelimelerinin birleşiminden türetilmiş ve dilimizde 'evren ötesi' kavramını ifade etmek için kullanılan bir kısaltmadır. Evren ötesi kavramı ise fiziksel gerçeklik ile artırılmış sanal gerçekliğin birleştirildiği birbirine bağlı dijital evrenler bütününü ifade eder. Gerçek ve sanal dünyanın bilim kurgu vizyonunda birleştiği ve insanların cihazlar aracılığıyla birbirleri ile etkileşim kurmasını mümkün kılan sanal bir ağ sunar. Bu sebeple geniş bir kesim tarafından internetin bir sonraki adımı olarak nitelendirilmektedir. Metaverse çeşitli oyunlar, sosyal uygulamalar, e-spor ve alışveriş alanlarında eş zamanlı dijital deneyimleri sunmak için tasarlanabilir. Hâlihazırda çevrim içi video oyunları ve oyun platformları için ağırlıklı olarak tercih edilse de sanal gerçeklik dünyasında iş toplantıları, eğitimler, konserler ve geziler gibi çeşitli çevrim içi etkinlikler de gerçekleştirmek mümkündür.

KENDİSİNE HAS EKONOMİ OLUŞTURUYOR

Gerçek ve sanal dünyalar arasında köprü kurma fikri oldukça etkileyici olsa da henüz tam anlamıyla gerçekleştirilebilmiş değil. Metaverse'ün 2024 yılına kadar 1 trilyon dolar, 2030 yılına kadar ise 8 trilyon dolarlık devasa bir ekonomiye dönüşme potansiyelinden söz ediliyor. Üç boyutlu sanal evrenlere şimdilik VR (Sanal Gerçeklik) ve AR (Artırılmış Gerçeklik) cihazları ile bağlanılıyor ve bahsi geçen teknolojilerin yer aldığı küresel pazarın 2024 yılına kadar 300 milyar dolar büyüklüğe erişeceği tahmin ediliyor. Metaverse, birçok farklı sektörden profesyonelleri bir araya getirerek sinerji oluşturulmasına ve yenilikçi projelerin hayata geçirilmesine olanak sağlıyor. Mevcut mesleklerin bir kısmının dijitalleşerek varlığını sürdüreceğine ve yeni iş kollarının ortaya çıkacağına kesin gözüyle bakılıyor. Öte yandan, blokzincire dayalı kripto paralar, NFT'ler ve takas edilebilir varlıklar Metaverse'deki değer alışverişi için kullanılan değişim araçlarının başında geliyor. 'Oyna ve kazan' yaklaşımı ile geliştirilen oyunlar da giderek yaygınlaşıyor. Tüm bu gelişmeler Metaverse'ün gelecekte kendine has işleyen bir ekonomiye dönüşeceği yönündeki görüşleri destekliyor.

GİRİŞİMLER İÇİN ÖNE ÇIKAN ALANLAR

Önümüzdeki 10 yıl içerisinde dünya çapındaki kurum ve kuruluşların en az yüzde 30'unun Metaverse'de yer alması bekleniyor. Bazı küresel şirketlerin bu doğrultuda yeni gerçekliği anlama ve çeşitli iş birlikleri aracılığıyla Metaverse'de varlık gösterme çabası içerisinde olduğu gözlemleniyor. Girişimlerin de inovasyon ihtiyacının yüksek olduğu bu alana yakından ilgi gösterdiğini belirtmek isterim. Sanal evrenlerin oluşturacağı ihtiyaçlara yenilikçi yaklaşımlar ışığında etkin ve verimli bir şekilde ölçeklenebilir

Ürün ve hizmet geliştirmeye çalışan girişimlerin sayısı giderek artıyor ve bazı alanlardaki fırsatlar ön plana çıkıyor. Bu alanları şöyle özetleyebiliriz:

Deneyim: Paylaşımlı, kapsayıcı ve kalıcı 3 boyutlu sanal dünya kullanıcılara kendine özgü eşsiz deneyimler sunacak. Oyun, AR ve VR teknolojileri şimdiden ilgi odağı olmayı başardı. Kullanıcılara güvenilir metaverse deneyimi ve üst düzey gizlilik sunan girişimler müşteri sadakati oluşturma konusunda fırsat elde edebilecek ve tüketici eğilimlerini tahmin etme konusunda bir adım öne çıkabilecek.

Dijital kimlikler: Kullanıcılar merkezi olmayan ve birbiri ile bağlantılı sanal evrenlerde platformlar arası taşınabilir ve güvenilir dijital kimliklere ihtiyaç duyacaklar. Dijital kimliklerin oluşturulması ve güvenli bir şekilde saklanmasına ilişkin çözümler geliştiren girişimler aynı zamanda merkezi olmayan bir ortamda verilerin toplanması ve yönetilmesi konusunda da rekabet üstünlüğü elde edebilecek.

Birlikte çalışma: Şirketlerin ve dijital organizasyonların güvenilir dijital para birimi altyapılarının ve NFT'lerin oluşturulması, güvenle saklanması ve kullanıcılar arasında alışverişinin sorunsuz bir şekilde yürütülmesi gerekiyor. Şirketlerin hedef müşterilerine erişimini kolaylaştırmaya yönelik çalışmalar ve sanal gayrimenkul alım satım gibi işlemler birlikte çalışma ortamının inşa edilebilmesi için oldukça önemli. Kullanıcılara ilişkin verilerin toplanması ve korunması ile ilgili siber güvenlik hizmetlerinin standartlara uygun bir şekilde hızlı, güvenli ve uygun maliyetli sunulması sanal evrenlerin geniş kitlelere ulaşabilmesi için önemli unsurların başında geliyor. Haliyle bu alanlarda yeni nesil girişimlerin odaklanabileceği birçok fırsat bulunuyor.

Nitekim Metaverse'ün ortaya çıkmasına dolaylı bir şekilde temel teşkil eden inovasyon ve teknolojilere bir süredir yatırım yapan girişim sermayesi yatırımcıları da Metaverse odaklı yeni yatırım stratejileri oluşturarak yatırım yapmaya başladılar bile. Metaverse'e ilgi duyan girişimlerin, fiziksel ya da sanal olarak mevcut olan deneyimleri tamamlayıcı, teknik üstünlük alanında rekabet avantajı elde edebilecekleri iş birliği fırsatlarına öncelik vermesi başlangıç aşaması için yol gösterici olabilir.

SANAL EVRENLER VE GERÇEK

Mateverse'ün 2030 yılına kadar 5 milyar kullanıcıya ev sahipliği yapacağı ve dünya nüfusunun yüzde 25'inin günde en az bir saatini sanal evrenlerde geçireceği öngörülüyor. Öte yandan Metaverse vizyonunun tam anlamıyla hayata geçirilebilmesi için birtakım destekleyici unsurların da geliştirilmesi gerekiyor.

5G altyapısının geliştirilmesi, bilgi işleme gücünün artırılması, yazılım protokollerinin oluşturulması, bulut ağ kapasitelerinin geliştirilmesi önümüzdeki birkaç yılın öncelikli konuları arasında yer alacak. Dolayısıyla yenilikçi girişimler için bahsi geçen alanlarda odaklanabilecekleri birbirinden değerli fırsatlar bulunuyor. Gelecekte dijital dünyayı sürükleyici yenilikler ile zenginleştirmeyi başa- ran girişimlerin bir adım öne çıkacağına yönelik varsayımda bulunmak pek de yanlış görünmüyor.

Sanal evrenlerin oluşturacağı ihtiyaçlara yenilikçi yaklaşımlar ışığında etkin ve verimli bir şekilde ölçeklenebilir ürün ve hizmet geliştirmeye çalışan girişimlerin sayısı giderek artıyor.