Japonya pazarı, yüksek standartları nedeniyle zor bir pazar olarak biliniyor. Japonya’daki yüksek hayat standartları nedeniyle Japon tüketici de yüksek kaliteli mal ve hizmet talep ediyor. Bu açıdan bakıldığında; Japon tüketicisinin davranışını, malın fiyatından ziyade kalitesinin şekillendirdiğini ifade etmek doğru olur.

ÜLKENİN YEREL KOŞULLARINI DİKKATE ALARAK NİHAİ KARARLARINI VERMELERİ ÖNERİLİYOR

Öte yandan, Japon Hükümeti tarafından sağlanan teşviklere rağmen Japonya’da yatırım yapma maliyetleri diğer bölge ülkelerine kıyasla oldukça yüksek. Bu durumun işçi, enerji ve kira gibi sabit maliyetler üzerinde doğrudan bir etkisi bulunuyor. Nispeten daha düşük maliyetlerle istihdam sağlanabilen yabancı iş gücünün Japonya’ya getirtilmesinin önünde ise önemli zorluklar var. Keza, bu şartlar altında birçok Japon firmasının da üretim zincirinin bir bölümünü diğer ülkelere kaydırdığı görülüyor. Bu kapsamda, Japonya’da yatırım yapmayı planlayan Türk firmalarının ülkenin yerel koşullarını dikkate alarak nihai kararlarını vermeleri öneriliyor. Japonya’ya gelen Türk yatırımcıların öncelikle hizmet sektörlerine yöneldiği görülüyor. İnşaat alanında taşeronluk ve teknik müşavirlik, lojistik, yazılım ve helal gıda tedariki sektörlerinde ve yerel market/büfe işletmeciliğinde başarılı iş birlikleri var. 

TÜRKİYE’DEKİ JAPON FABRİKALARININ ÖNEMLİ PAYI BULUNUYOR

Japonya’dan ithalatımız, Türkiye’de Japon proje ve yatırımlarına bağlı olarak, uzun bir dönemdir 3 milyar dolar ile 5 milyar dolar bandında dalgalanıyor. İhracatımız ise düzenli bir şekilde artmakla birlikte 600 milyon dolar seviyesine ulaştı. Ancak, Japonya’nın dış ticaret hacminin yaklaşık 1.5 trilyon dolar, Türkiye’nin ise 370 milyar dolar olduğunu nazara alındığında ise ikili rakamlar maalesef küçük kalıyor. 2019 yılında Japonya’dan ithalatımız ise yüzde 13 azalışla 3.6 milyar dolar oldu. Japonya’ya ihracatımız nispeten daha iyi performans göstererek yüzde 5 artışla 503 milyon dolara yükseldi. Covid-19 salgını sebebiyle Japonya’nın dış ticaretinde yaşanan yüzde 13 gerilemeye bağlı olarak, 2020 Ocak-Eylül verilerine göre ihracatımız yüzde 14 geriledi. İthalatımız ise 2019 seviyesinde gerçekleşti. Japonya’dan en fazla oto yan sanayi ürünleri, otomobil, makine ve teçhizat ile iş makineleri ithal ediyoruz. Buna karşılık, gıda ürünleri (ton balığı, makarna, kuru meyveler, konserve domates, zeytinyağı), mineral hammaddeler ve konfeksiyon ürünleri ihraç etmekteyiz. Japonya’ya ihracatımızda Türkiye’deki Japon fabrikalarının önemli payı bulunuyor. 

İHRACATIMIZA EN BÜYÜK DESTEK, 'EKONOMİK ORTAKLIK ANLAŞMASI’NIN İMZALANMASI OLACAK

Ekonomik ilişkilerimizin en önemli boyutunu Türkiye’deki Japon yatırımları oluşturuyor. Türkiye’de 248 Japon firmasının, 2.9 milyar dolar tutarında yatırımı bulunuyor. Özellikle imalat sektöründe yoğunlaşan Japon yatırımları sadece Türkiye iç pazarına satış yapmıyor.Türkiye’deki fabrikalarını üs olarak kullanıp Avrupa, Avrasya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya ciddi tutarda ihracat yapıyor.  Bilindiği üzere, Türkiye’nin AB ile Gümrük Birliği ve 21 ülke ve ülke grubu ile kurduğu geniş Serbest Ticaret Anlaşması ağı bulunuyor. Türkiye-Japonya Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması, 1993 yılından beri yürürlükte. Ekonomik Ortaklık Anlaşması kapsamında daha modern ve yatırımcılara geniş haklar ve güvenceler veren bir yatırımlar faslı da yer alıyor. Yatırımlar için önemli diğer bir altyapı anlaşması olan Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması 1994’ten beri işliyor.  Türkiye’den THY ve Hidromek firmalarının yatırımları; Polimeks Holding, ISKO Denim ve Barsan Lojistik firmalarının temsilcilikleri bulunuyor. Ticareti artırmak amacıyla ticaret ve yatırım seminerleri, iş heyetleri, fuarlar ve iş ağı oluşturma gibi türlü etkinlikler yapıyoruz. Japon tüketicilere Türk ürün ve yiyeceklerini tanıtmak için lüks mağazalarda sergi ve otellerde Türk Mutfağı Günleri düzenliyoruz. Ayrıca, Ticaret Bakanlığınca ihracatçı firmalarımızın Japonya’daki pazarlama faaliyetlerine önemli mali katkılar sağlanıyor. Kuşkusuz, ihracatımıza en büyük destek müzakereleri halen devam etmekte olan Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nın (STA) imzalanması olacak. 

GÜMRÜK VERGİLERİNİN SIFIRLANMASI SAYESİNDE TİCARETİN VE YATIRIMLARIN ARTMASI HEDEFLENİYOR

2014 Yılında başlayan EPA müzakerelerinde sonuncusu 2019 Ekim ayında olmak üzere bugüne kadar 17 tur müzakere gerçekleştirildi. Anlaşma mal ticareti, hizmetler ticareti, yatırımlar, e-ticaret, fikri mülkiyet hakları ve daha birçok faslı içeriyor. Tamamlandığında, gümrük duvarlarının kalkmasının yanı sıra ticaret, hizmet sektörü ve yatırımlar için daha şeffaf ve öngörülebilir ortam sağlanmış olacak. Gümrük vergilerinin sıfırlanması sayesinde ticaretin ve yatırımların artması hedefleniyor. Siyasi katkı sağlamak suretiyle müzakerelerin biran önce bitirilmesi için Ticaret Bakan Yardımcısı 2019 Kasım ayı sonunda Japonya’ya gelerek muhatapları ile görüştü. Taraflar halen telefon ve videokonferans yoluyla müzakereleri sürdürüyor. Müzakerelerinde sona gelinen Ekonomik Ortaklık Anlaşması’nın biran önce bitirerek, ikili ticarete yeni bir ivme katmak istiyoruz.

1980 YILINDAN SONRA JAPON EKONOMİSİNDE YAŞANAN EN BÜYÜK DARALMAYA TEKABÜL EDİYOR

Japon Hükümeti, Covid-19 salgınının Japonya ekonomisi üzerindeki etkisini ‘İkinci Dünya Savaşı sonrasında en ciddi ekonomik kriz’ olarak görüyor. Dünya Bankası raporlarına göre, Ocak-Mart 2020 döneminde yüzde 2,2 küçülme kaydedildi. 2020 yılı ilk çeyreğinde GSYİH yüzde 0,6 daralma yaşandı. Japonya Kabine Ofisi tarafından bu yılın ikinci çeyreğinde (Nisan-Haziran döneminde) GSYİH’nın bir önceki çeyreğe göre (Ocak-Mart dönemi) göre aylık bazda yüzde 7,8; yıllık bazda ise yüzde -27,8 oranında düştüğü açıklandı. 9 Eylül’deki güncellemede, 2020 ikinci çeyreğindeki daralma yıllık bazda yüzde -28,1 olarak düzeltildi. Hükümet, istihdamın desteklenmesi, KOBİ’lere nakit yardımı, tüm halka (yasal durumdaki yabancılar dahil) yönelik kişi başı 100 bin Yen (yaklaşık 927 dolar) nakit desteği dahil ekonomik önlemleri içeren ve Japonya’nın GSYİH’sinin yaklaşık yüzde 20’sine tekabül eden 117 trilyon Yen (1.1 trilyon dolar) değerinde ekonomik paketi Nisan 2020 içinde açıklandı. Ayrıca; işletmelere kira yardımı, istihdam desteğinin artırılması, sağlık çalışanlarına tazminat ödenmesi, spor, kültür ve sanat faaliyetleri ile part-time işlerini kaybeden öğrencilerin desteklenmesi dahil ilave önlemleri içeren (rekor sevideki yaklaşık 31.9 trilyon Yen’lik-yaklaşık 296 milyar dolarlık) ikinci ek bütçe meclis tarafından onaylandı. Açıklanan destek paketlerinin değeri Japonya’nın GSYİH’nın yüzde 40’na tekabül eden 200 trilyon Yen’e (1.8 trilyon dolar) ulaştı. Japonya Merkez Bankası (BOJ) da 75 trilyon Yen’lik (yaklaşık 695 milyar dolar) destek programını, onaylanan ikinci ek bütçe kapsamında 100 trilyon Yen’e yükselttiğini açıkladı.