Platinonline.com

Dünyanın en büyük ilaç firmalarından Amerikan Pfizer, geliştirilen Covid-19 aşısının son klinik aşamada yüzde 90'dan fazla başarı oranı elde ettiğini duyurdu.

Dikkatler ise aşının mülkiyetini elinde tutacak ve birlikte çalıştığı Pfizer'a imtiyaz hakları verecek olan Alman ortak BioNTech firmasına çevrildi. Bin 500 çalışanı olan bu şirketin iki kurucusu Türk kökenli bilim insanları.

Aileleri Türkiye'den Almanya'ya gelmiş Prof. Dr. Uğur Şahin ve Dr. Özlem Türeci hakkında bilinmeyenleri derledik.

Uğur Şahin kimdir?

BioNTech'in CEO'su olan Prof. Uğur Şahin, aynı zamanda Mainz Üniversitesi Tıp Merkezi'nde çalışıyor.

55 yaşındaki Şahin, daha önce de eşiyle birlikte kurucusu olduğu Ganymed adlı ilaç şirketinin Bilimsel Tavsiye Kurulu Başkanı olarak görev yapıyordu.

İmmünolog ve onkolog olan Şahin, İskenderun'da doğduktan sonra dört yaşında ailesiyle birlikte Almanya'ya göçmüştü.

Babası Köln'deki Ford fabrikasında çalışan Şahin'in hayali doktor olmaktı.

Bir fabrika işçisinin çocuğu için ulaşması zor bu hayali gerçek kılan Şahin, bugün eşiyle birlikte Almanya'nın en zengin 100 kişisi arasında.

İngiliz Telegraph gazetesine göre çift, ilk şirketleri Ganymed'i 1,4 milyar euroya satmıştı.

BioNTech'in piyasa değer ise 20 milyar euroyu aştı.

Telegraph, kanser tedavisine odaklanan şirketin pandemiyle birlikte koronavirüsle mücadeleye odaklandığını aktarıyor:

"Ocak ayında Prof. Şahin ekibini toplayarak 'Yeni görevimiz bu virüsü yenmek. Bu insani bir görev' dedi."

Ticari başarısına rağmen üniversitede ders vermeyi de bırakmayan Şahin, toplantılara elinde bisiklet kaskıyla giriyor ve akademisyen arkadaşları tarafından mütevazi biri olarak nitelendiriliyor.

Özlem Türeci kimdir?

Şirketin kurucularından Dr. Özlem Türeci, on yıl boyunca Klinik ve Bilimsel Danışma Kurulu'nda görev yaptıktan sonra 2018'de BioNTech Tıp Şefi oldu.

53 yaşındaki Türeci aynı zamanda Kanser İmmünoterapi Derneği Başkanı. Babası İstanbul'da bir doktor olan Türeci'nin ailesi, doğumundan önce Almanya'ya göçmüş.

Türeci eşiyle Hamburg'da çalışırken tanışmış. Türeci "Düğün günümüzde bile laboratuvarda çalıştık" diyor.

Çift, Ganymed şirketinde modifiye edilmiş genetik kodlarla bağışıklık sistemine kanserle mücadele etmeyi öğreten çalışmalar yapıyordu. Bu uygulamada bağışıklık sistemi, kanserli hücreleri vücuda giren bir virüs gibi algılayarak onları ortadan kaldırmaya çalışıyor.

Ganymed'i satışları, Almanya'da o tarihe kadarki en büyük tıp şirketi satışı olmuştu.

BioNTech şirketinde de mRNA teknolojisini kullanarak aşı alanında bir devrim yapmayı hedefleyen çift, şimdi bu yöntemi koronavirüs aşısı için kullanıyor.

Euronews'e göre çift, koronavirüs salgını küresel bir pandemiye dönüşmeden önce bunun gerçekleşeceğini öngörerek 25 yıldır geliştirdikleri bu yöntemle derhal aşı çalışmalarına başlamaları gerektiğine karar vermiş.

Yönetim kurulunu acil toplantıya çağıran ikili, Çin'de yaşananların tüm dünyayı etkilemeyeceklerini düşünen yöneticileri ikna etmek için çaba sarf etmiş.

Aşı çalışmaları nasıl başladı?

Çift, koronavirüs salgını küresel bir pandemiye dönüşmeden önce bunun gerçekleşeceğini öngörerek 25 yıldır geliştirdikleri bu yöntemle derhal aşı çalışmalarına başlamaları gerektiğine karar vermiş.

İngiliz The Telegraph gazetesine konuşan Şahin, verdiği demeçte bunu bir insani görev kabul ettiklerini ve ekiplerini toplayarak "Artık işimiz bu virüsü yenmek" dediğini aktarıyor.

BioNTech şirketinde de mRNA teknolojisini kullanarak aşı alanında devrim yapmayı hedefleyen çift, aynı yöntemi Covid-19 aşısı için kullandı.

mRNA yöntemi ile geleneksel yöntemlere göre daha hızlı ve daha fazla aşı üretilebiliyor. Bu şekilde şirket yıl sonuna kadar 100 milyon dozdan fazla aşı üretmiş olmayı hedefliyor.

Yönetim kurulunu acil toplantıya çağıran ikili, Çin'de yaşananların tüm dünyayı etkilemeyeceklerini düşünen yöneticileri ikna etmek için çaba sarf etmiş.

AB ülkeleri Covid-19 aşısı konusunda anlaştı: Aşılar aynı anda ve koşullarda dağıtılacak. Pfizer ve BioNTech tarafından geliştirilen Covid-19 aşısı yüzde 90 başarı sağladı

AB ile sözleşme imzalanacak

Almanya, Corona’ya karşı aşı projesini şimdiye dek 375 milyon Euro ile teşvik etti. Sağlık Bakanı Jens Spahn, ülkenin BioNTech ve Pfizer ortaklığından ilk aşamada 100 milyon doz aşı alacağını ifade etti. AB Komisyonu’nun ise Corona virüsü aşısı konusunda BioNTech ve Pfizer ile yarın sözleşme imzalayacağı öğrenildi. Anlaşmaya göre AB ilk aşamada 200 milyon doz aşı satın alınacak, opsiyon olarak da 100 milyon doz aşı ısmarlanacak. Aşının 27 AB ülkesine paylaşım ve dağıtımın komisyon tarafından organize edileceği daha önce haber verilmişti. 

Bu arada BioNTech kaynakları, aşının üretimine geçilmesi durumunda, 2021 yılında bir milyar 300 bin doz aşı üretimi hedeflenlendiğini duyurdu. 

Öte yandan Corona sürecinde bilimsel açıklamaları ve değerlendirmeleriyle dikkat çeken Almanya Başbakanı Angela Merkel, virüsün etkisiz hale getirilmesi için toplam nüfusun yüzde 60 ila 70’inin hastalığı atlatması ya da aşı yoluyla bağışıklık kazanması gerektiği bilgisini verdi. Bu sayıda pandeminin tümüyle geride kalmasının daha uzun bir süre alacağını gösteriyor

Pfizer ile nasıl ortaklık kuruldu?

BioNTech, ocak ayından bu yana daha hızlı sonuç alabilmek için Şahin'in baskısıyla haftada yedi gün çalışan iki farklı araştırma grubu oluşturdu. Şahin, bu çalışmalara "Işık hızı Projesi" (Project Lightspeed) adını verdi.

O dönemde ABD'ye seyahat yasağı olduğu için, laboratuvarlarda geliştirilen bazı genetik materyaller Pfizer yöneticilerine ait özel bir jetle ABD'ye taşındı.

İki şirket birlikte geliştirdikleri grip aşısını 2020'de denemeye başlayacaktı. Ancak pandemi bu planı değiştirdi. Bu şekilde iki şirket bir sözleşme dahi imzalamadan birlikte çalışmaya dair bir proje için kullarını sıvadı.

Şahin bu gelişme ile ilgili olarak 'Yalnızca güvene dayalı bir şekilde başladık' diyor. Anlaşma kapsamında BioNTech, mRNA araştırmalarını birkaç yıl önce bulaşıcı hastalıklar birimini kapatmış olan Pfizer'a açtı ve Pfizer da aşı geliştirme uzmanlığı ve altyapısını bu aşının üretimine sundu.

mRNA teknolojisini kullandılar

Şirket, Türk asıllı iki doktor Dr. Özlem Türeci, Prof. Dr. Uğur Şahin ve Christoph Huber tarafından 2008'de kuruldu. BioNTech'de bugün 80 civarında bilim insanı kanser üzerine araştırmalar yapıyor. İkili aşının geliştirmesinde kullandıkları mRNA teknolojisi üzerinde yaklaşık 25 yıldır çalıştığı biliniyor. Bu teknoloji "hücrelerde virüse karşı bağışıklık sistemini geliştirmek için protein oluşturma" temeline dayandığı biliniyor.

Almanya'nın en zenginleri arasında

Uğur Şahin, BionTech şirketi ile Almanya'nın en zengin 97. kişi unvanını almıştı. Uğur Şahin ile Özlem Türeci'nin 2019 yılında 650 milyon euro serveti, korona aşısı çalışmalarının ardından 2.4 milyar euroya yükseldi.

Bill Gates'in hissesi var

Öte yandan, şirkette Bill Gates'in de yüzde 18'lik hissesinin bulunduğu öğrenildi.